وداع با تورم تک‌رقمی

  مرضیه محمودی: تلاش دولت برای تک‌رقمی نگه‌ داشتن تورم، بی‌نتیجه ماند و تورم آذرماه 96 مجدداً دو‌رقمی شد. تورم میانگین آذرماه به روایت بانک مرکزی به 10 درصد رسید و تورم ماهانه در رکوردی جدید 9 /1 درصد افزایش یافت. در هفت ماه گذشته این چهارمین باری است که نرخ تورم دورقمی می‌شود اگرچه در سه بار گذشته با تمهیداتی به زیر 10 درصد باز گشته است. نخستین نشانه‌های افزایش نرخ تورم از آذرماه سال 95 خود را نشان داد. وقتی تورم ماهانه آذرماه در روندی صعودی نسبت به ماه قبل از خود 4 /1 درصد افزایش یافت. این روند افزایشی اما محدود به آذرماه نبود و تورم ماهانه دی، بهمن، اسفند و فروردین به ترتیب 7 /0، 1 /1، 1 /2 و 1 /1 درصد افزایش یافت. افزایش تورم ماهانه خود را در تورم میانگین خرداد، تیر و مرداد ماه نشان داد و تورم این ماه‌ها دورقمی شد. همان زمان اقتصاددانان بسیاری عنوان کردند عوامل ریشه‌ای افزایش نرخ تورم در اقتصاد ایران همچنان پابرجاست و احتمال افزایش نرخ تورم وجود دارد. کنترل نرخ ارز و نرخ سود بالای بانک‌ها عواملی بود که نرخ تورم را به زیر می‌کشید. دو عاملی که باید به سرعت اصلاح می‌شد.

اما دولت در آستانه انتخابات سال 96 مجدداً تورم ماهانه را مهار کرد و به زیر 6 /0 درصد رساند و تورم ماه‌های شهریور تا آذرماه مجدداً تک‌رقمی شد. اما اکنون دو ماه است مجدداً تورم ماهانه افزایش قابل توجهی داشته است. اقتصاددانان دلیل این افزایش را، ناشی از نقدینگی خارج‌شده از بانک‌ها می‌دانند. تا پیش از این نرخ بالای سود بانکی نقدینگی را در بانک‌ها حبس کرده بود و اجازه جذب آن به سمت بازارهای دیگر را نمی‌داد. اما کاهش نرخ سود بانکی، نقدینگی را روانه دیگر بازارها کرد و آثار تورمی آن در اقتصاد پدیدار شده است.

پیش از این اقتصاددانان بسیاری گفته بودند دولت باید اصلاح نظام بانکی را با هر قیمتی آغاز کند و نرخ سود بانک‌ها را کاهش دهد. افزایش تورم اولین هزینه‌ای است که دولت برای اجرای این سیاست پرداخت کرده، سیاستی که اکنون برخی معتقدند باید متوقف شود و نرخ سود بانکی افزایش یابد و برخی دیگر معتقدند دولت دیگر نباید اصراری بر حفظ تورم تک‌رقمی داشته باشد و باید بر اصلاحات اقتصادی تمرکز کند که مهم‌ترین رکن آن اصلاح نظام بانکی است. البته در این میان نقدها به اقدام دیرهنگام دولت همچنان پابرجاست. چراکه دولت درست زمانی به کاهش نرخ سود بانکی اقدام کرد که انتظارات تورمی در جامعه رو به افزایش بود. اقدام دیرهنگام دولت در کاهش نرخ سود جای نقد به عملکرد دولت را بازگذاشته چراکه دولت می‌توانست زودتر از این اقدام به کاهش نرخ سود بانکی کند. درست روزهایی که هم انتظارات تورمی جامعه کنترل شده بود و هم برجام، درآمدهای ارزی ایران را افزایش داده بود، روحانی افزایش نقدینگی و تورم را خط قرمز دولتش می‌دانست و مسعود نیلی، دستیار ویژه او پیشتر از این گفته بود اگر تورم ماهانه از 8 /0 درصد عبور کند دولت سیاست‌های انبساطی از جمله کاهش نرخ سود را متوقف خواهد کرد. اما باید منتظر ماند و دید آیا دولت همچنان دغدغه تورم تک‌رقمی را دارد و سیاست‌های مخالف آن را متوقف می‌کند یا آنکه اولویتش تغییر کرده است.