ملامت دولت
رئیس مجلس خبرگان از روحانی خواست بابت برجام عذرخواهی کند
هفته گذشته آمریکا تکلیف برجام را روشن کرد و از توافق خود خارج شد. اما تکلیف برجام هنوز از چند جهت نامشخص است، یکی خوب و بد آن از نگاه داخل و دیگری وضعیت اروپا برای ماندن یا رفتن از برجام.
هفته گذشته آمریکا تکلیف برجام را روشن کرد و از توافق خود خارج شد. اما تکلیف برجام هنوز از چند جهت نامشخص است، یکی خوب و بد آن از نگاه داخل و دیگری وضعیت اروپا برای ماندن یا رفتن از برجام.
واکنش‌ها از داخل آغاز شد. اوایل هفته گذشته بود که سایت‌های خبری بیانیه‌ای را به نقل از مجلس خبرگان رهبری منتشر کردند که در آن خواستار عذرخواهی روحانی از مردم برای خسارات بارآورده برجام شده بود. به گزارش ایسنا در بخش جنجالی و خبرساز این بیانیه آمده بود «دستگاه دیپلماسی کشور اگرچه در چند سال گذشته، تمام تلاش خود را برای انجام توافق موسوم به برجام به کار بست؛ لکن در مواردی خطوط قرمز مورد نظر مقام معظم رهبری در این توافق رعایت نشد و در حالی که جمهوری اسلامی ایران تمامی تعهدات خود را به صورت کامل به اجرا گذاشت؛ اما تضمین لازم از طرف مقابل دریافت نشده و زمینه برای خروج آمریکا از برجام فراهم شد. لازم است رئیس‌جمهور محترم، صادقانه و با صراحت، نسبت به خسارت‌های وارده در برجام که به خاطر عدم رعایت خطوط قرمز ترسیمی توسط رهبر معظم انقلاب از جمله اخذ تضمین‌های لازم از 1+5 و نیز عدم رعایت اقدام متناظر و گام‌به‌گام، پدید آمد؛ از مردم عزیز ایران عذرخواهی کنند.»
بیانیه کار چه کسی است؟
پس از انتشار این بیانیه تند، حجت‌الاسلام محسن کازرونی، نماینده استان البرز در مجلس خبرگان به فرارو گفت این بیانیه نظر همه اعضا نبوده است. هاشم هاشم‌زاده‌هریسی، نماینده آذربایجان شرقی در خبرگان رهبری نیز به جماران گفت: این بیانیه رسمی مجلس خبرگان نیست و نمی‌توان گفت چند نفر از خبرگان این‌طور می‌خواهند. شرق نوشت: پس از این رویدادها سایت دبیرخانه مجلس خبرگان تغییری در تیتر این بیانیه داد و رسماً اعلام کرد، بیانیه موضع رسمی رئیس مجلس بوده؛ احمد جنتی.
دولت هم بیکار نماند و در قبال مواضع تند داخلی واکنش نشان داد. در بیانیه دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت آمده: «متاسفانه آنان که باید عذرخواه مواضع نادرست خود در گذشته باشند، طلبکارانه به دستاوردهای ملی می‌تازند و حاضر نیستند به این سوال پاسخ دهند که خسارت‌های تحریم ظالمانه بر ملت ایران چه میزان بوده و برای پیشگیری به‌موقع از آن خسارت‌ها چه کرده‌اند؟ آنها هیچ‌گاه حاضر نیستند از ناتوانی خود در ارائه راه‌های جایگزین برجام سخن بگویند و صادقانه بابت رویکرد غلط و کارشکنی‌های خود در روند پیشرفت کشور، از ملت عذرخواهی کنند. آنها در تعارضی آشکار، هم دلواپس حضور آمریکا در برجام بوده‌اند و هم شاکی از خروج آمریکا از برجام. مدیریت مسوولانه کشور، عرصه تناقض‌گویی نیست؛ بلکه نیازمند تصمیم قاطع و عمل شجاعانه است. سوال این است که حمله به دولت و تخریب دستاوردهای کشور، هم‌صدایی با چه جریانی و ریختن آب به آسیاب چه کسانی است؟»
چه کسی باید عذرخواهی کند؟
کار اما به اینجا هم ختم نشد. واکنش‌ها ادامه داشت. از آن جمله علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس جنتی را خطاب قرار داد و نوشت: «در این نامه از طرفی پذیرفته‌اید که برجام با نظر مقام رهبری امضا شده است و از طرف دیگر از رئیس‌جمهور خواسته‌اید که به خاطر خسارت‌های وارده ناشی از برجام از مردم عذرخواهی کند. آیا این دو سخن متناقض و احیاناً تعریض ناخواسته به مقام رهبری نیست؟ همچنین گفته‌اید در صورت اخذ نشدن تضمین‌های جدی و محکم از اروپایی‌ها، خروج از برجام تکلیف شرعی و قانونی دستگاه دیپلماسی خواهد بود. آیا تکلیف شرعی دستگاه دیپلماسی را جنابعالی تعیین می‌کنید یا مقام رهبری؟ همچنین آیا تکلیف قانونی دستگاه دیپلماسی را جنابعالی تعیین می‌کنید یا مجلس؟». رسول منتجب‌نیا، قائم‌مقام حزب اعتماد ملی، هم در گفت‌وگو با سایت جماران گفت اگر قرار به عذرخواهی است، همه باید عذرخواهی کنند؛ نه رئیس‌جمهور، چون این مسائل کلان را رئیس‌جمهور تصمیم‌گیری نمی‌کند. او تاکید کرد: «کسانی باید عذرخواهی کنند که در دولت گذشته شعار دادند و دنیا را تحریک و تلاش کردند تا اجماع جهانی علیه ایران تشکیل شود؛ برخی افراد هم در نماز جمعه و جاهای مختلف از او حمایت کردند. این افراد باید عذرخواهی کنند؛ نه دولتی که جلوی مخاطرات را گرفته و به مردم خدمت کرده است.»
انتقاد یا انتقام؟
مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در گفت‌وگو با سایت جماران گفت: فاصله بین دفتر آقای جنتی با دفتر آقای رئیس‌جمهور فکر می‌کنم کمتر از 100 متر یا 200 متر باشد و تلفن سیاسی هم دَم‌دستشان است و خیلی راحت می‌توانند نظرات خودشان را با آقای رئیس‌جمهور در میان بگذارند. صدور بیانیه نشان‌دهنده نوعی مقابله است و در شرایط فعلی مقابله با دولت یا تضعیف شخص آقای رئیس‌جمهور شرط عقل و انصاف نیست. از سوی دیگر مسیح مهاجری، مدیرمسوول روزنامه جمهوری اسلامی هم در سرمقاله این روزنامه نوشت: اینکه در بیانیه رسمی یک نهاد مهم حکومتی از رئیس‌جمهور خواسته شود از مردم به خاطر انعقاد برجام که یک پیمان مورد تایید کل نظام است، عذرخواهی کند نه‌تنها انتقاد نیست بلکه بوی انتقام می‌دهد. به گزارش ایران محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت هم اعلام کرد: «برجام اقدام درستی بود که از سوی دولت انجام گرفت. دولت را وادار نکنید برخی مسائل را بیان کند؛ چرا ما را وادار می‌کنید که حرف‌هایی بزنیم که موجب سوءاستفاده دشمن شود.»
آتش زدن پرچم آمریکا
حواشی داخلی خروج آمریکا از برجام به همین موارد ختم نشد. فردای خروج آمریکا، عده‌ای از نمایندگان در جایگاه هیات‌رئیسه، برجام و پرچم آمریکا را آتش زدند. اقدامی که هم واکنش‌های داخلی در پی داشت و هم خارجی. به گزارش دنیای اقتصاد برای جبران این اقدام علیرضا رحیمی، عضو هیات‌رئیسه فراکسیون امید نسخه کاملی از برجام را به صورت مجلدشده مجدداً به هیات‌رئیسه مجلس داد و گفت: برجام مصوب رهبری و کل حاکمیت است و مربوط به دولت خاصی نیست. این نسخه را تقدیم هیات‌رئیسه می‌کنم تا همچنان مجلس از این سند بین‌المللی صیانت کند و از هرگونه تعرض مصون بماند.
اما سیدمحمدجواد ابطحی، نماینده خمینی‌شهر یکی از آتش‌زنندگان پرچم آمریکا در مجلس در تذکری گفت: یکی از همکاران ما برجام جدیدی را تحویل شما داد. بنده سوالم این است این کار با کدام موازین شرعی و عرفی مطابقت دارد؟ چیزی را که آقایان رد کردند نباید دوباره بر سر جنازه‌اش سینه زد، او در ادامه گفت: آقایان در سایت‌ها نوشتند فرزندان ابطحی آمریکا هستند. بنده سه پسر و یک دختر دارم که همگی در خمینی‌شهر ساکن هستند. این نوع فضاها توسط فراکسیون امید راه افتاده است. از سوی دیگر محسن کوهکن، نماینده مردم لنجان نیز در دفاع از آتش زدن پرچم آمریکا گفت: بنده با آتش زدن پرچم در مجلس دنبال عقده‌گشایی نبودم؛ بلکه انجام وظیفه کردم. حمیدرضا حاجی‌بابایی، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس، گفت: از همه مقامات کشور می‌خواهم جنازه برجام را هر چه زودتر دفن کنند تا بوی تعفن آن به محیط زیست آسیب نزند. همزمان بهرام پارسایی، سخنگوی فراکسیون امید، گفت: قرار است کمیته‌ای مسوول بررسی علت اصلی آتش زدن برجام در مجلس شود.
صد تیتر علیه دولت
روزنامه اعتماد هم در اقدامی جالب، تیترهای رسانه‌های منتقد دولت پس از خروج از برجام را بررسی کرده تا ببیند در روزهای اخیر کدام رسانه‌ها بیشترین تیتر را علیه دولت زده‌اند. از 10 رسانه مورد بررسی، روزنامه وطن امروز بیشترین تیتر منفی علیه دولت را کار کرده. بر اساس این گزارش رسانه‌های اصولگرا در یک هفته گذشته بیش از صد تیتر ضد دولت در صفحات اول خود منتشر کرده‌اند. اعتماد نوشت: کلیدواژه‌های آنها پیش و پس از برجام تغییری نکرده است. «ملامت» دولت در هر کنش و واکنشی سرلوحه کار همه تریبون‌داران این جریان است. برای این ملامت‌گری هم از هیچ‌چیز دریغ نمی‌کنند. خواه یکصد تیتر طی هشت روز پس از خروج آمریکا از برجام تنها در روزنامه‌هایشان منتشر کرده باشند، خواه بیانیه‌هایی که در آن اقدامات دولت به عبور از خطوط قرمز نظام و رهبری توصیف شده و از رئیس‌جمهوری خواسته می‌شود بابت پایان برجام که از سوی آمریکا رقم خورد، عذرخواهی کند. اصولگرایان هر روز در پمپاژ ناامیدی و القای شکست مطلق دولت سنگ تمام می‌گذارند. شاید افق آنها ۱۴۰۰ است. چشم‌اندازی که قریب به سه سال برای رسیدن به آن زمان دارند.
البته برخلاف فضای داخل، فضای خارج همراه دولت ایران است. خروج یکجانبه دونالد ترامپ از برجام موج گسترده‌ای از انتقادات علیه این تصمیم به راه انداخته است. دنیای اقتصاد نوشت: این واکنش‌ها تا آنجا پیش رفته که نشریه فارن پالیسی گزارش داد ریچارد جانسون، کارشناس ارشد اشاعه هسته‌ای در وزارت امور خارجه ایالات متحده، از سمت خود استعفا کرده است. همزمان خبرگزاری رویترز گزارش داد که شرکت‌های اروپایی در حال لابی‌گری برای محافظت از شراکت تجاری خود با ایران هستند.
فیلتر فیلترشکن‌ها
حتی خروج آمریکا از برجام هم نتوانست داستان تلگرام را به حاشیه ببرد. هفته گذشته هم فیلترینگ تلگرام در صدر اخبار بود. کاربران بسیاری گویا هنوز امیدوار به رفع فیلتر این پیام‌رسان‌اند. به‌خصوص که پیام‌رسان‌های داخلی، هنوز میزبان خوبی برای کاربران نبوده‌اند. ایسنا نوشت، عبدالصمد خرم‌آبادی، معاون قضایی دادستان کل کشور، با انتشار متنی تاکید کرده تلگرام به هیچ وجه رفع فیلتر نخواهد شد. او در پیام‌رسان سروش نوشت: به این شایعات که فیلترینگ تلگرام موقت است، توجه نکنید. فیلتر تلگرام دائمی و قطعی است. اما گویا، مقامات به فیلتر تلگرام بسنده نکرده‌اند و قرار است فیلترشکن‌ها را هم فیلتر کنند. این خبر را وزیر ارتباطات اعلام کرد. آن‌گونه که شرق خبر داده محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات، در مراسمی در هفته ارتباطات تلویحاً از فیلترینگ تلگرام انتقاد کرد اما بخشی از صحبت‌های جهرمی بیشتر از دیگر سخنانش پررنگ شد. جهرمی در این مراسم گفت: «دولت با اعمال فیلترینگ [تلگرام] به این شکل مخالف است و فراگیر شدن فیلترشکن‌ها را یک مشکل بزرگ می‌داند زیرا بر پایه تحقیقات علمی بسیاری از فیلترشکن‌ها مخرب و در واقع باج‌افزارهایی هستند که اطلاعات مشترکان را جمع‌آوری می‌کنند. جهرمی گفت قرار نیست اجازه دهیم فضای کشور پر از باج‌افزار شود و جلوی آن را باید گرفت. اگر آن کار [فیلترینگ تلگرام] غلط است، توسعه فیلترشکن‌ها هم در کشور غلط است.» این سخنان جهرمی در فضای مجازی واکنش‌های گسترده‌ای به همراه داشت و سبب شد او توضیحات تازه‌ای در اینستاگرام خود ارائه دهد. او گفت بودجه برخی از فیلترشکن‌ها مستقیماً از طرف دولت آمریکا تامین می‌شود و دسته‌ای دیگر نیز باج‌افزار و بدافزار هستند و در زمانی که زندگی روزمره مردم در فضای مجازی شکل گرفته، تهدید بزرگی برای امنیت آنها مطرح می‌شود. جهرمی در انتهای توضیحاتش نوشته است: «اختلاف‌نظر در مسوولان و نارضایتی جمعی از مردم اکنون تهدید بزرگ‌تری را برای امنیت فضای مجازی فراهم کرده که نمی‌توان از کنار آن به راحتی گذشت و باید برای آن چاره جدی اندیشید.»
