پیمان بزرگ

سرانجام پنج سال مذاکره مستقیم از سوی نمایندگان تجاری 12 کشور دنیا در ماه اکتبر سال جاری به گام نهایی خود رسید. کشورهایی که در نظر دارند برای خود یک بلوک قدرتمند تجاری شکل دهند. بلوکی که بین کشورهای غرب و شرقش فاصله‌ای به اندازه عرض اقیانوس آرام است. با این همه اگر این معاهده که کلیات آن کمتر از یک ماه قبل به امضا رسید به مرحله اجرا برسد، این فاصله عظیم به باریکی تار مویی خواهد شد.
ایالات متحده آمریکا و کانادا در آمریکای شمالی، مکزیک در کونکاکاف، شیلی و پرو در آمریکای لاتین، استرالیا و نیوزیلند، ژاپن، مالزی، ویتنام، برونئی و سنگاپور در آسیا، اعضای کنونی این پیمان هستند. کشورهایی که قریب به 40 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند.
مذاکرات طولانی‌مدت کشورهای عضو تی‌پی‌پی در نهایت به تصویب رسید اما تا اجرایی شدن آن هنوز یک گام مهم باقی‌ مانده و آن تصویب این بزرگ‌ترین معاهده تجاری در پارلمان کشورهای عضو است. مساله‌ای که اگرچه ممکن است در برخی کشورها چون ژاپن روند تصویب احتمالاً ساده‌ای داشته باشد اما بدون شک در سنای آمریکا با مقاومت‌هایی روبه‌رو خواهد شد. حتی در برخی از کشورها چون شیلی و پرو یا برونئی نیز ممکن است مخالفت‌ها جدی‌تر از آن باشد که بتوان کار این پیمان تجاری را تمام‌شده انگاشت و صرفاً منتظر اجرای آن بود.
پیمان همکاری‌های مشترک ترنس-پاسیفیک، در کنار موافقان سرسختش، منتقدان و مخالفان سرشناسی هم دارد که احتمالاً شناخته‌شده‌ترین آنها در بین اقتصاددانان «جوزف استیگلیتز» است که چند سالی هست با سیاست‌های تجاری و اقتصادی ایالات متحده کنار نمی‌آید و از هر فرصتی برای نقد آن استفاده می‌کند. در میان سیاستمداران نیز هیلاری کلینتون، هم‌حزبی اوباما و نامزد احتمالی حزب دموکرات برای انتخابات ریاست‌جمهوری آینده آمریکا، به مخالفت با این معاهده بر‌خاسته است. گرچه اگر اتفاق خاصی نیفتد تکلیف تی‌پی‌پی تا قبل از اینکه کلینتون روی کار بیاید تمام شده است یا تصویب شده یا اینکه از سد کنگره عبور نکرده است.
تی‌پی‌پی اما مدافعان زیادی هم دارد. در کنار اوباما و شینزو آبه، رهبران آمریکا و ژاپن، چهره‌های اقتصادی زیادی هستند که اجرای این معاهده را به نفع کشورهای عضو و اهرمی برای کنترل استیلای فزاینده چین بر فضای تجارت جهانی می‌دانند.