هاشم یکه‌زارع استراتژی‌های جدید ایران‌خودرو را در پساتحریم تشریح می‌کند
شتاب در کیفیت
انتظار کاهش قیمت خودرو در شرایط فعلی اشتباه است. در شرایط فعلی که دولت تلاش دارد قیمت ارز را به ثبات برساند، این احتمال وجود دارد که در آینده با ثبات قیمت دلار واحدهای تولیدی فعال شوند و رونق در سطح بازار شکل بگیرد.
همزمان با مطرح شدن عطش اروپایی‌ها برای ورود به بازار خودرو ایران، فاصله قیمت خودرو در کارخانه و بازار کاهش یافته است. این در حالی است که به نظر می‌رسد پس از توافق هسته‌ای برخلاف میل مردم و انتظارات آنها برای کاهش قیمت خودرو در بازار، در راستای کیفی کردن محصولات خودروسازان داخلی قیمت‌ها اندکی افزایش یابند. در کنار مدیریت بازار داخلی که اولین شوک آن پس از توافق هسته‌ای نزدیک شدن قیمت خودرو در کارخانه و بازار بود، این روزها مکانیسم قراردادهای همکاری مشترک با بزرگان خودروسازی زیر ذره‌بین صاحب‌نظران و رسانه‌ها رفته است. به همین دلیل تجارت فردا برای تشریح سیاستگذاری‌های جدید صنعت خودرو به سراغ هاشم یکه‌زارع مدیر عامل گروه صنعتی ایران‌خودرو رفته تا سکاندار بزرگ‌ترین خودروساز کشور از زاویه‌ای به فضای حاکم بر بازار داخلی بپردازد و از منظری دیگر استراتژی‌های جدیدی را که برای همکاری با خودروسازهای خارجی طراحی‌شده مورد کالبدشکافی قرار دهد. او همچنین به برنامه‌های ایران‌خودرو برای ارتقای کیفیت و ساخت خودروهای هیبریدی و الزامات توسعه خدمات پس از فروش پرداخته است.
از ابتدای امسال تاکنون بازار خودرو همچنان در حالت رکود به سر می‌برد. گرچه ابتدای سال خودروسازان به دلیل افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده درصدی روی قیمت خودروهای تولیدی افزودند و این موضوع باعث شد بازار تکانی بخورد اما در حال حاضر قیمت اکثر خودروها بسیار نزدیک به قیمت کارخانه شده است. نمایشگاه‌داران بر این باور هستند که دلیل افت قیمت تعدادی از خودروها که تفاوت قیمت چند‌میلیونی با کارخانه دارند، تولید پایین این خودروها بوده است. دلیل این کاهش فاصله قیمتی خودرو در بازار و کارخانه چه بوده است؟ برای قیمت‌گذاری خودرو در بازار چه برنامه‌ای دارید؟
در هر صورت ما تابع شورای رقابت هستیم. در واقع هر مرجعی به عنوان مرجع قیمت‌گذاری خودرو مشخص شود از آن تبعیت می‌کنیم. اخیراً شورای رقابت در این خصوص به مجلس نامه نوشته و ممکن است مرجع قیمت‌گذاری خودرو تغییر کند. با این حال ما تابع تعیین قیمت آن مرجع هستیم اما انتظار کاهش قیمت خودرو در شرایط فعلی اشتباه است. در شرایط فعلی که دولت تلاش دارد قیمت ارز را به ثبات برساند، این احتمال وجود دارد که در آینده با ثبات قیمت دلار واحدهای تولیدی فعال و رونق در سطح
بازار شکل بگیرد. رونق بازار مساوی با افزایش قدرت خرید مردم است و معتقدم با این شرایط کاهش قیمتی در بازار خودرو ایجاد نمی‌شود. اما هنوز فرمول جدید قیمت‌گذاری خودرو از سوی شورای رقابت به شکل رسمی به شرکت‌های خودروساز ابلاغ نشده اما برای کاهش فاصله قیمت خودرو در کارخانه و بازار که برخی اوقات این اختلاف 5 تا 10 میلیون تومان بود، تلاش شده اختلاف قیمت محصولات در کارخانه و حاشیه بازار به حداقل برسد زیرا این اختلاف مورد قبول ما نبود و در اعلام قیمت‌های جدید سعی کردیم این گپ قیمتی را به حداقل ممکن کاهش دهیم. در سال‌های تحریم عوامل مختلفی باعث شد تا قیمت خودروها افزایش پیدا کند اما با رفع تحریم‌های بین‌المللی عوامل دیگری به مراحل تولید پیوسته که همان، خدمات قیمت تمام‌شده خودرو را ارزان نمی‌کند حتی ممکن است به همین دلیل افزایش جزیی در قیمت خودروها اعمال شود. با افزایش تولید خودرو که در سال 93 صورت گرفت، در سال 94 تمرکزمان را به ارتقای کیفیت محصولات معطوف کردیم و موازات با آن توسعه محصولات و صادرات را در دستور کار قرار دادیم. در کنار آن قصد داریم بستر توسعه خدمات پس از فروش را فراهم کنیم تا خدمات‌دهی مدیریت‌شده در
کشور انجام شود. در راستای توسعه محصولات کارخانه هم قصد داریم به تولید خودروهای هیبریدی و برقی که یکی از اهداف اصلی‌مان است، بپردازیم. استفاده از این خودروها در جهان متداول شده و آن‌طور که پیش‌بینی شده تا سال 2050، 60 درصد خودروهایی که در جهان تولید می‌شود، خودروهای برقی و هیبریدی هستند. مبنای عملکردمان این است که زیرساخت‌های خودروسازی را در ایران‌خودرو تقویت کنیم و تا جایی که در تولید خودروهای هیبریدی مسوولیت داریم، در زمینه مسائل فنی از مشاوران خبره خارجی و داخلی و دانش دانشگاهیان استفاده کنیم. به همین دلیل هم ماه گذشته ایران‌خودرو با دانشگاه‌های شریف و امیرکبیر برای تولید خودروهای الکترونیکی و هیبریدی تفاهمنامه‌ای منعقد کرده است. اما دغدغه ما مسائل زیرساخت‌های بیرونی مجموعه ایران‌خودرو هم است. مبنای تولید تجاری خودرو بر اساس وجود انگیزه شکل می‌گیرد و این مردم هستند که باید به عنوان بازیگران اصلی بازار برای استفاده از این خودرو رغبت نشان دهند و مصرف این خودرو برای آنها جاذبه‌هایی داشته باشد تا به خرید از بازار آن تشویق شوند. این امر یکی از وظایف مهم دولت است که به موازات تولید خودروهای هیبریدی باید
زمینه‌های آن را فراهم کند.
برای ارتقای کیفیت خودروهای پرتیراژ چه برنامه‌هایی دارید؟
در حال حاضر وضعیت کیفی خودروهای داخلی نسبت به سال گذشته بهتر شده است و تنها دلیل افزایش مراجعات به تعمیرگاه‌ها همین افزایش تولید خودرو است که دنبال این هستیم تا اسفندماه جهش اساسی در ایران‌خودرو به این لحاظ رخ دهد.
ایران‌خودرو ظرف چه مدتی قرار است خودرو هیبریدی خود را تولید و به بازار ارائه کند؟
بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی که داشتیم قرار است خودرویی که به تولید می‌رسانیم، ظرف سه سال آینده به تولید انبوه برسد و کاملاً پیگیر این قضیه هستیم و همواره برای فراهم شدن زیرساخت‌های آن در کشور هم دولت و هم مجموعه صنعتی ایران‌خودرو تلاش خواهد کرد. قصدمان این است که هر‌چه زودتر یک خودرو هیبرید باکیفیت تولید و به بازار عرضه کنیم اما ممکن است ساخت نمونه آزمایشی این خودرو حدود یک سال زمان ببرد. زیرا در تلاش هستیم این کار را به صورت بسیار اساسی و بنیادی پیش ببریم. به‌طور مثال در تولید این خودرو قصد نداریم باتری‌ها را در کف خودرو قرار دهیم و ترکیب ساخت را مطابق دانش روز طراحی خواهیم کرد. خودرو هیبریدی خودرویی است که برای حرکت کردن از ترکیب دو یا چند منبع مجزای قدرت استفاده می‌کند، یعنی یک موتور احتراق داخلی در کنار یک یا چند موتور الکتریکی قرار دارد و بنابراین چون این خودرو قابلیت این را دارد که فقط از یکی از این منابع انرژی یا هر دو آنها استفاده کند، به همین دلیل می‌توان گفت هرچقدر در کیفیت این خودروها به‌روزتر عمل کنیم
در کاهش آلایندگی شهر تاثیرگذارتر است. اگر طبق برنامه‌هایمان پیش رویم، تا سال 95 اولین محصول هیبریدی ایران با پلت‌فورم جدید آماده بازار است.
در حال حاضر ایران‌خودرو به عنوان یک خودروساز داخلی در زمینه تولید خودروهای کم‌مصرف و هیبریدی ورود پیدا کرده اما با توجه به اینکه قیمت خودروهای هیبریدی بسیار بالاست و از سویی واردات آنها به ایران بسیار محدود صورت می‌گیرد، طبیعتاً در آینده با تولید داخلی آن به دلیل افزایش قیمت سوخت و مصرف سوخت کم خودروهای هیبریدی تقاضا برای این محصول افزایش می‌یابد. مکانیسم قیمت‌گذاری این خودروها را چگونه می‌توان مدیریت کرد که برای مصرف‌کنندگان به لحاظ اقتصادی به‌صرفه باشد؟
در تمام کشورهای خارجی که استفاده از خودروهای هیبریدی و برقی را در بازار داخلی خود رایج کرده‌اند، دولت در راستای سیاست‌های حمایتی خود ابزاری تعریف کرده و آن این است که به خریداران این خودروها سوبسیدی پرداخت می‌کند. به‌طور مثال خودرویی که در انگلیس تولید می‌شود 25 هزار پوند است و زمانی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد، 13 هزار پوند قیمت‌گذاری می‌شود و 12 هزار پوند آن را خود دولت در قالب سوبسید پرداخت می‌کند البته مکانیسم آن این است که این مبلغ از محل صرفه‌جویی در سوخت و بحث زیست‌محیطی آن به دولت برمی‌گردد. استفاده از چنین الگویی هم می‌تواند
سرمشق تولید داخلی ایران باشد و دولت در راستای حل معضل آلودگی هوا و حفاظت از محیط زیست، از خودروهای هیبریدی به عنوان یکی از راه‌حل‌های ممکن برای حل این مسائل بهره‌مند شود و در کنار آن فروش این خودروها را با سوبسید خود منطقی کند. امروز شاهد هستیم که استفاده از خودروهای برقی و هیبریدی در تمامی کشورهای اروپایی افزایش یافته و سرمایه‌گذاری تولیدکننده‌های داخلی در این حوزه مشکل آلایندگی به خصوص در شهرهای بزرگ را برطرف می‌کند. از این‌رو در تفاهمنامه‌ای که با دانشگاه‌ها منعقد کردیم خواستار این شدیم که تمامی هزینه طراحی و تولید این خودروها با ایران‌خودرو باشد و در کنار قیمت تمام‌شده آن 30 درصد برای این پروژه سود در نظر گرفتیم. سوددهی آن را منوط به تولید تجاری کرده‌ایم و هر خودرویی که با این طراحی تولید و به بازار عرضه می‌شود باید 30 درصد سود به دانشگاه پرداخت شود. همین امر سبب می‌شود اهداف تفاهمنامه مشترک برآورد شود و مانند دیگر تفاهمنامه‌های صنعت و دانشگاه‌های کشور داخل قفسه خاک نخورد.
اما تناقضی که وجود دارد، این است که وزارت صنعت از یک طرف تعرفه سود بازرگانی خودروهای هیبریدی را صفر می‌کند و از سوی دیگر وزارت صنعت خودروساز داخلی را ملزم به تولید خودروهای هیبریدی می‌کند. در این خصوص تولید اولویت دارد یا واردات؟
ببینید به هر حال در بحث خودروهای هیبریدی سیاستی که هست در راستای حفاظت از محیط زیست و کاهش مصرف سوخت به کار گرفته شده و تعرفه‌ها هم به این دلیل صفر شده و واردات این خودرو در کنار تولید مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما به هر حال برای قضاوت زود است و باید دید سه سال آینده که به تولید خودروهای برقی دست یافتیم، فضای تولید و بازار به چه شکل خواهد بود.
اوایل سال 94 اعلام شد ایران‌خودرو دو برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت برای طراحی و تولید گیربکس هم دارد. اهداف ایران‌خودرو برای راه‌اندازی مرکز تحقیقاتی که بتواند در این خصوص فعالیت کند، چیست؟
ما به دنبال این هستیم که کیفیت گیربکس و موتورهای خودرو را بالا ببریم. تا پیش از راه‌اندازی چنین مرکزی به ارتقای کیفیت گیربکس و دنده‌ها توجه نشده بود و با توجه به اینکه گیربکس اتوماتیک تعریف خاص خودش را دارد برای توسعه این اقدامات و بهره‌مندی خودروها از این قطعات، سرمایه‌گذاری کلانی را باید در عرصه این تولید داشته باشیم که تقریباً تا دو سال آینده اتمام این پروژه طول خواهد کشید.
شما اشاره‌ای داشتید به هدف‌گذاری برای توسعه خدمات پس از فروش در سال 94، در این روزها مصرف‌کنندگان خودروهای پرتیراژ داخلی از نحوه خدمات‌دهی مراکز و تعمیرگاه‌ها راضی نیستند. ظاهراً تعمیرگاه‌ها هم نوبت‌دهی‌شان برای رفع مشکلات خودروها سخت و زمان‌بر شده است. از آنجا که شرکت ایران‌خودرو به عنوان یکی از خودروسازان داخلی سهم ۵۳درصدی از بازار خودرو را در اختیار دارد، برای ساماندهی این مشکلات چه اقداماتی قرار است انجام دهد؟
خدمات‌دهی ایران‌خودرو نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده و در این مساله کوتاهی نکرده‌ایم. اما نارضایتی مردم از مراکز خدمات پس از فروش برمی‌گردد به افزایش 70درصدی تولید خودرو که با ظرفیت تعمیرگاه‌های داخلی همخوانی ندارد و بیشتر گلایه‌ها ناشی از نبود ظرفیت مراکز خدمات‌دهی است و ما هم از این مساله غافل نشده‌ایم و کاملاً متوجه آن هستیم. حتی ادعایی هم نداریم که عملکردمان بدون نقص است. منتها در خصوص کیفیت خدمات و ارتقای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم و قصد داریم با تمرکز بیشتر وضعیت را بهبود بخشیم.
توافق هسته‌ای و قطعی شدن لغو تحریم‌ها دریچه‌های تازه‌ای را به روی همکاری‌های مشترک با خارجی‌ها گشوده است. هیات‌های خارجی در حال رفت و آمد به ایران هستند. شرط این همکاری‌ها چیست و چه استراتژی‌های جدیدی برای این شرکای خارجی در نظر دارید؟
برای همکاری با خودروسازی‌های خارجی استراتژی‌های جدید تعریف کرده‌ایم و اینکه با کدام خودروساز اروپایی همکاری‌مان جدی شود برایمان فرقی ندارد. هر شرکت خودروسازی که قصد تولید انبوه را در ایران دارد و مبنای همکاری آن تولید در داخل است، می‌تواند در کنار ایران قرار گیرد. اما هدف از سرمایه‌گذاری‌ها باید انتقال تکنولوژی به قطعه‌سازان ایران باشد و همواره این موضوع را به طرف مذاکره‌کنندگان خارجی خود گفته‌ایم. تجربه همکاری‌های ناکامی که با دو خودروساز بزرگ خارجی داشتیم سبب شده روند همکاری‌های جدید طبق شروطی که تعیین کرده‌ایم، باشد. شرکت رنو یکی از شرکای اصلی ما در همکاری‌های بین‌المللی محسوب می‌شود و این شرکت هم‌اکنون در قالب شرکت رنو پارس با ایران‌خودرو و سایپا همکاری دارد. اما این بار قصد داریم سرمایه‌گذاری‌های مشترک رنو در ایران به صورت مستقیم باشد و این همکاری
ادامه‌داری است که بر اساس مذاکراتی که داشتیم قرار شده این خودروساز هم با ایران‌خودرو و هم پارس‌خودرو شراکت داشته باشد. در شرایط حاضر همکاری خود را با شرکت رنو در قالب شرکت رنو پارس متوقف کرده‌ایم و قصد داریم به صورت مستقیم با این شرکت وارد مذاکره شویم. قراردادهای جدیدمان خود دارای چارچوب‌های جدیدی است که به موازات آن در تولید دو خودرو کپچر و کولیو 4 با رنو همکاری داریم. همکاری‌هایمان این بار آن‌قدر منسجم‌تر از گذشته است که احتمال دارد در آینده شرکت رنو یکی از شریک‌های اصلی ایران‌خودرو شود و پژو کنار برود. هیات‌های آلمانی هم در این مدت خود را بسیار مشتاق برای ورود به صنعت خودرو ایران نشان دادند که شرکت بنز و فولکس‌واگن در صدر آنها قرار دارد. در خصوص فرانسه هم این بار قصد داریم در استراتژی‌های جدیدمان برای خودروسازی پژو شرطی بگذاریم و آن را به پرداخت خسارت یا جبران در روند همکاری موظف کردیم. زیرا پژو باید تاوان بدقولی‌های خود را نسبت به ایران پس بدهد. در واقع قصد همکاری با پژو این است که با این خودروسازی یک سرمایه‌گذاری 50-50 داشته باشیم و از آن طرف برای صادرات محصولات‌مان هدف‌گذاری کنیم. اما به هر حال ورود
اروپایی‌ها شرایط را برای چینی‌ها در ایران سخت می‌کند که این موضوع هم در راستای ارتقای کیفیت خودروها لازم بود.
برای ایران‌خودرو همچنان روش پیش‌فروش بهترین روش تامین منابع مالی است؟ در واقع پیش‌فروش خودرو جزو اولویت چندم ایران‌خودرو است؟
ما برای تامین نقدینگی روش‌های مختلفی داریم که پیش‌فروش یکی از اولویت‌های اول ما محسوب می‌شود. فروش محصولات به سه صورت ودیعه‌ای، پیش‌فروش و فروش فوری انجام می‌شود که متناسب با شرایط در خصوص نحوه فروش تصمیم‌گیری می‌شود و این اتفاق جدیدی در این حوزه نیست. اما به هر حال از این چند روش فروش، عمده فروش‌های ما پیش‌فروش است. تامین مالی از طریق تسهیلات بانکی هم روشی دیگر است که ما سعی می‌کنیم کمتر مراجعه برای وام داشته باشیم. فروش اموال و دارایی‌های شرکت هم راهی برای تامین نقدینگی است که در این راستا اخیراً حدود 1300 میلیارد تومان از دارایی‌مان را فروخته‌ایم.
بسیاری معتقدند ایران‌خودرو بزرگ‌ترین بدهکار بانکی است. این را قبول دارید؟ خودروسازان مطالبات قطعه‌سازان را چگونه برآورده می‌کنند؟
از زمانی که بنده به ایران‌خودرو آمده‌ام میزان بدهی‌هایمان 1200 میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است. درواقع از 3700 میلیارد تومان به 2500 میلیارد تومان رسیده است. در بحث تامین مالی قطعه‌سازان هم طبق رویه‌ای که داریم، تقریباً بالای 95 درصد پرداخت‌هایمان به‌روز است و با توجه به انتقاداتی که نسبت به کیفت قطعات مورد استفاده در خودرو است دیگر تعارفی با تولیدکنندگان قطعات کشور نداریم و از آنجا که 90 درصد یک خودرو قطعه است معیار همکاری با آنها را کیفیت گذاشتیم و قطعه‌سازان باید مبنی بر آن کیفیت تولیدات خود را بالا ببرند. در کنار آن سیاست جدیدی اتخاذ کردیم که قطعه‌سازانی که محصولات‌شان فاقد کیفیت لازم است یا از همکاری حذف شوند یا کیفیت قطعات‌شان را افزایش دهند.
دیدگاه تان را بنویسید