تاریخ انتشار:
آلوده‌ترین شهرهای جهان کدامند؟
زمین سوخته
بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از مردم جهان در معرض مقادیر خطرناکی از مواد شیمیایی سمی قرار دارند.
عکس: از میان 20 شهر دنیا که آلودگی هوا در آنها بیداد می‌کند 16 شهر در چین قرار دارند
این مواد که مجموعه بزرگی از پسماندهای صنعتی، سموم دفع آفات، فلزات سنگین و تشعشعات هسته‌ای را در‌بر می‌گیرد، از فعالیت‌هایی نظیر استخراج معدن، صنعت، کشاورزی و تولید سلاح‌های نظامی حاصل می‌شود. به گزارش سازمان بهداشت جهانی سالانه 4/2 میلیون نفر در جهان در اثر آلودگی جان خود را از دست می‌دهند. مطالعات اپیدمیولوژیک در آمریکا نشان داده است در این کشور پیشرفته نیز هر سال 500 هزار نفر از بیماری‌های قلبی- عروقی ناشی از آلودگی هوا به کام مرگ فرو می‌روند. در اتحادیه اروپا نیز آلودگی هوا به طور متوسط 9 ماه از امید به زندگی کاسته است؛ و این همه در حالی است که کارشناسان معتقدند تغییرات اندکی در تکنولوژی موتورهای دیزلی، می‌تواند به کاهش 12 هزار مورد مرگ نوزادان نارس، 15 هزار حمله قلبی، شش هزار مراجعه کودکان مبتلا به آسم به کلینیک‌ها و 8900 مورد مراجعه به بیمارستان به سبب ناراحتی‌های تنفسی منجر شود. موسسات تحقیقاتی متعددی طی دهه‌های گذشته به شناسایی و انتشار اطلاعات و اخبار مربوط به آلوده‌ترین نقاط کره زمین روی آورده‌اند. تاسف‌بار آنکه نزدیک به 2500 منطقه‌ای که در بیشتر این گزارش‌ها به عنوان مناطق به شدت آلوده معرفی شده‌اند در کشورهای در حال توسعه قرار دارند. پژوهشگران این مناطق را غم‌انگیز، دهشتناک و حتی تهوع‌آور توصیف می‌کنند. در این میان روسیه به سبب فرسودگی صنایع و تعدد مراکز تولید و ذخیره سلاح و چین و هند به دلیل موج گسترده صنعتی‌سازی که به تخریب شدید محیط زیست انجامیده است، در میان آلوده‌ترین مناطق دنیا رتبه‌های نخست را به خود اختصاص می‌دهند. در سراسر دنیا شهرهای مختلفی به سبب آلودگی هوا، آب، خاک و مواد غذایی برای ادامه حیات انسان مرگبار معرفی شده‌اند اما نام برخی از آنان در یک دهه گذشته، به تکرار در زمره آلوده‌ترین‌ها مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد زندگی در این شهرها چیزی جز مرگ تدریجی برای انسان به ارمغان نمی‌آورد.
آلودگی هوا: لینفن؛ چین
بنا بر گزارش بانک جهانی، از میان 20 شهر دنیا که آلودگی هوا در آنها بیداد می‌کند 16 شهر در چین قرار دارند و لینفن بدترین آنهاست. این شهر که در استان شانزی واقع شده قطب استخراج زغال‌سنگ در چین است. دود ناشی از وسایل نقلیه و زغال‌سنگ فضایی ایجاد کرده است که تنفس در آن عملاً ناممکن به نظر می‌رسد. آسمان این شهر همواره از غبار غلیظی پوشیده شده و نور خورشید به سختی می‌تابد. میزان بالای آلاینده‌ها نظیر دوده، مونوکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد و آرسنیک، سایه مرگبار خود را بر سر سه میلیون ساکنان این شهر افکنده است. این شرایط در زمستان وخیم‌تر می‌شود چرا که خانواده‌ها برای گرم کردن منازل خود زغال می‌سوزانند. کلینیک‌های این شهر پر است از بیمارانی که به خاطر برونشیت، ذات‌الریه یا سرطان ریه بستری شده‌اند و آمار رو به افزایش مسمومیت ناشی از سرب در کودکان هشدار دیگری است که حتی جامعه جهانی را نگران کرده است. صنعتی شدن و شهرنشینی سریع و گسترده، محیط زیست این شهر را با مشکلات جدی و نگران‌کننده‌ای رو به رو ساخته و این امر نیز، انتقادهای فراوانی را در پی داشته است. البته به نظر می‌رسد مسوولان در تلاشند این شرایط را تغییر دهند. این تغییرات تدریجی هنگامی آغاز شد که سه سال پیاپی، از سال 2003 تا 2005 لینفن در میان 113 شهر بزرگ چین به عنوان آلوده‌ترین شهر شناخته شد. پس از آن دولت استانی یک برنامه گسترده پاک‌سازی را آغاز کرد که طی آن 1056 کارخانه تعطیل شد و صنایع باقی‌مانده به رعایت استانداردهای جدی‌تر و سخت‌تری ملزم شدند. مسوولان امر نه‌تنها ملزم شدند از فعالیت کارخانه‌های آلاینده جلوگیری کنند بلکه می‌بایست تدابیری می‌اندیشیدند تا فناوری‌های سبز در مراکز صنعتی و تولیدی به کار گرفته شود. معادنی که زیر سطح استاندارد بودند، بسته شدند و معادن کوچک به دستور شهردار ناگزیر به شرکت‌های معدنی بزرگ‌تر پیوستند. با عرضه گاز خانگی به بیش از 85 درصد از خانوارها، سوزاندن زغال‌سنگ در خانه‌ها ممنوع شد. آنچه این تغییرات را تسریع و تسهیل کرد، شیوه ارزیابی کارکرد ادارات محلی بود. در سال 2011 یک پارک بزرگ در حاشیه رودخانه فن گشایش یافت که خود گام موثری در جذب آلاینده‌ها و بهبود وضعیت هوا بود. اقدامات تشویقی و پاداش‌های متعاقب تلاش این ادارات برای بهبود وضعیت شهر نیز از دیگر سیاست‌های موثر بوده است. از زمان آغاز اصلاحات در سال 2008 تاکنون، به دستور کمیسیون توسعه و اصلاحات استانی سه هزار معدن در این شهر تعطیل شده است ضمن آنکه در کنار نظارت جدی بر معادن، این استان در مالیات بر زغال‌سنگ تغییراتی ایجاد کرده و از شکل‌گیری صنایع جایگزین حمایت می‌کند.
مواد شیمیایی صنعتی: بوپال؛ هند
هنوز هم وحشتناک‌ترین آمار مرگ و میر ناشی از حوادث صنعتی، مربوط به شهر بوپال است. در دسامبر سال 1984، 40 تن گاز ایزوسیانات از یک کارخانه تولید سموم دفع آفات در این شهر متصاعد شد. این حادثه به مرگ بلادرنگ چهار هزار نفر انجامید و تعداد قربانیان در مدت چند هفته به 15 هزار نفر رسید. قریب به 26 سال از وقوع این فاجعه انسانی در بوپال می‌گذرد اما هنوز هم در این شهر سالانه هزاران نفر به بیماری‌های مزمن مبتلا می‌شوند و یا جان خود را از دست می‌دهند. آمار بیماران شهر تا 500 هزار نفر برآورد شده است. محل نشت آلودگی هنوز پاک‌سازی نشده است و منشاء انتشار گازهای سمی است. آب‌های زیرزمینی آلوده همچنان سبب مسمومیت شهروندان می‌شود. شیوع بیماری‌های پوستی، گوارشی و تنفسی در میان افرادی که از آب زیرزمینی مصرف می‌کنند بسیار بالاست و تعداد قابل توجهی از نوزادان این شهر با بیماری‌های مادرزاد و یا فلج عصبی به دنیا می‌آیند.
جیوه: استان کالیمانتان مرکزی؛ اندونزی
بیشترین میزان مسمومیت ناشی از جیوه را می‌توان در اندونزی مشاهده کرد. این فلز در یک عملیات فرآوری در مقیاس کوچک، برای استخراج طلا از سنگ معدن آن استفاده می‌شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد این شیوه استخراج به انتشار 45 تن جیوه در محیط می‌انجامد. در سراسر جهان میزان انتشار جیوه به 900 تن می‌رسد و در واقع اندونزی 30 درصد این آلودگی زیست‌محیطی را به خود اختصاص داده است. در استان کالیمانتان استخراج طلا در منازل انجام می‌شود و تمام افرادی که گاز متصاعد‌شده را استشمام می‌کنند در معرض خطر قرار دارند. از آنجایی که جیوه به آسانی به محیط زیست راه پیدا می‌کند، خطرات زیست‌محیطی دیگری نیز در پی دارد. به عنوان مثال ممکن است به متیل مرکوری تبدیل شود که در صورت بلعیده شدن توسط انسان بسیار سمی‌تر و خطرناک‌تر از خود جیوه است. اخیراً سازمان ملل متحد معاهده‌ای با اندونزی به امضا رسانده است که بر مبنای آن با جایگزین کردن ترکیبات کم‌ضررتری در فرآیند استخراج طلا، آلودگی محیط زیست با جیوه در این کشور کنترل خواهد شد.
سموم دفع آفات: کاسارگود؛ هند
اندوسولفان، سم ارگانیکی که مصرف آن در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع شده است، هنوز هم در آفریقا، هند و آمریکای لاتین استفاده می‌شود و قربانی می‌گیرد. سالانه هزاران نفر از کشاورزان پنبه‌کار، بر اثر مواجهه با این ترکیب جان خود را از دست می‌دهند و بسیاری دیگر نیز به سبب مصرف مواد غذایی آلوده به آن، به همین سرنوشت دچار می‌شوند. در کاسارگود در جنوب هند، 20 سال است که سمپاشی مزارع با این ماده مهلک به شیوع ناهنجاری‌های مادرزادی، فلج عصبی، صرع، کاهش ضریب هوشی، عقب‌افتادگی و سرطان منجر می‌شود. میزان معلولیت‌های جسمی در این شهر 73 درصد و میزان عقب افتادگی 103 درصد بیشتر از دیگر شهرهای استان کرالا گزارش شده است. مجمع بین‌المللی استکهلم در آوریل سال 2011 مصرف حشره‌کش اندوسولفان را در هند معلق اعلام کرد. با این وجود این ماده همچنان توسط ماهیگیران اطراف دریاچه لوکتاک مصرف می‌شود. اثرات سمی اندوسولفان می‌تواند چندین سال در بدن انسان یا هر ارگانیسم زنده دیگر و همچنین پوشش‌های گیاهی که در تماس با این حشره‌کش قرار دارند، باقی بماند. با وجود ممنوعیت استفاده از اندوسولفان هنوز هم در سراسر جهان این ترکیب و متابولیت‌های آن در شیر مادر و خون بند ناف نوزاد یافت می‌شود. علائم مسمومیت خوراکی این حشره‌کش شامل تشنج، عدم تعادل بدن، سرگیجه، مشکلات تنفسی، تهوع و استفراغ، اسهال و در مواردی بیهوشی فرد مسموم است.
مواد شیمیایی ارگانیک: سومقاییت؛ جمهوری آذربایجان
سومقاییت آذربایجان میراث‌دار آلودگی‌های صنعتی دوران کمونیستی است که زمانی مرکز توسعه واحدهای شیمیایی بود. این شهر هنوز هم یکی از قطب‌های صنعتی روسیه است که بیش از 40 کارخانه تولید کودهای صنعتی و کشاورزی را در خود جای داده است. این کارخانه‌ها که محصولات متنوعی از شوینده و حشره‌کش گرفته تا کلر و آلومینیوم تولید می‌کنند سالانه 64 تا 109 هزار تن ماده مضر و سمی منتشر می‌کنند که سبب آلودگی شدید هوا با فلزات سنگین و مواد شیمیایی سنتزی می‌شود. سومقاییت بالاترین نرخ مرگ و میر در آذربایجان را دارد. میزان ابتلا به سرطان در این شهر 22 تا 51 درصد و میزان مرگ و میر ناشی از آن هشت درصد بیشتر از میزان متوسط کشور است.
سرب: تیان یینگ؛ چین
در سراسر جهان حدود 19 میلیون انسان در معرض خطر استنشاق سرب قرار دارند. تیان یینگ در چین یکی از مراکز مهم استخراج معدنی و فرآوری سرب است که تقریباً نیمی از تولید سرب در چین را به خود اختصاص می‌دهد. فرآوری این فلز در مقیاس کوچک، از نظارت و اعمال مقررات پنهان می‌ماند و همین امر سبب تجمع سرب در خاک و هوا می‌شود تا حدی که غلظت سرب در هوا و خاک 5/8 برابر استاندارد ملی چین گزارش شده است. محصولات کشاورزی باغ‌ها و مزارع اطراف این شهر تا 24 برابر بیش از حد استاندارد سرب دارند. مسوولان حفاظت محیط زیست چین، مقام هشتم آلودگی را به این شهر داده‌اند. سلامتی 140 هزار انسان در تیان یینگ در معرض خطری جدی است و صدها شهروند از عوارض مسمومیت با سرب رنج می‌برند. انسفالوپاتی، کاهش ضریب هوشی، عدم تمرکز و گیجی، ناتوانی در یادگیری، بیش‌فعالی، تاخیر رشد فیزیکی، مشکلات بینایی و شنوایی، درد معده، التهاب روده بزرگ، نارسایی کلیوی، کم‌خونی و صدمات مغزی از عوارض مسمومیت با سرب هستند که به وفور در میان ساکنان تیان یینگ مشاهده می‌شود.
پسماند تولید سلاح‌های شیمیایی: دزرژینسک؛ روسیه
دزرژینسک را بی‌تردید پایگاه تولید سلاح‌های شیمیایی اتحاد شوروی سابق می‌دانند که هنوز هم به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید این گونه تسلیحات در روسیه به فعالیت ادامه می‌دهد. متاسفانه تنها بخش کوچکی از صنایع تسلیحاتی این کشور تحت نظارت قرار دارد و مقررات ویژه بر آن اعمال می‌شود و فعالیت کنترل‌نشده سایر بخش‌ها به بروز آلودگی‌های شدید زیست‌محیطی منجر شده است. بین سال‌های 1930 تا 1998، بیش از 270 هزار تن پسماند شیمیایی در نهایت بی‌دقتی در محیط زیست این شهر رها شده است. بنا بر گزارش موسسه بلک اسمیت، ورود این مواد شیمیایی به آب، آن را با مواد بسیار خطرناکی نظیر دی‌اکسین و فنل آلوده کرده است که می‌توانند به مسمومیت شدید و حتی مرگ انسان منجر شوند. میزان آلودگی آب به این دو ماده تا 17 برابر بیش از حد مجاز گزارش شده است. در سال 2007 متوسط امید به زندگی در این شهر 250هزار نفری، 42 سال برای مردان و 47 سال برای زنان بود.
مواد شیمیایی پایدار (POP): آرکتیک؛ کانادا
POP ها مواد شیمیایی ارگانیکی نظیر هگزاکلروبنزن و DDT هستند که در طبیعت به کندی تجزیه می‌شوند. این مواد غالباً تولیدات صنعتی، فرآورده‌های جانبی و حشره‌کش هستند. اگرچه تولید و استفاده از این مواد ممنوع اعلام شده است اما عدم نظارت کامل و نبود مقررات سبب شده است بخش عمده‌ای از آن باقی مانده و از طریق آب و هوا به دیگر نقاط کره زمین منتقل شود. POP ها در محیط زیست و در بدن جانورانی که آنها را خورده یا استنشاق می‌کنند تجمع پیدا می‌کند و غلظت آن در چربی وال و شیر دریایی و سایر غذاهای سنتی مردم منطقه آرکتیک بسیار بالاست. مطالعات نشان می‌دهد خون افراد و شیر مادران ساکن منطقه به شدت به این مواد شیمیایی پایدار و دیگر آلاینده‌ها آلوده است. به علاوه، میزان PFOA، ماده شیمیایی سرطان‌زایی که در تولید لکه‌بر و ظروف نچسب به کار می‌رود، هر پنج سال یک بار در آرکتیک دو برابر می‌شود. ساکنان آرکتیک مانند پرندگان و دیگر جانوران آن برای ادامه حیات با یکی از آلوده‌ترین نقاط جهان دست و پنجه نرم می‌کنند.
این مواد که مجموعه بزرگی از پسماندهای صنعتی، سموم دفع آفات، فلزات سنگین و تشعشعات هسته‌ای را در‌بر می‌گیرد، از فعالیت‌هایی نظیر استخراج معدن، صنعت، کشاورزی و تولید سلاح‌های نظامی حاصل می‌شود. به گزارش سازمان بهداشت جهانی سالانه 4/2 میلیون نفر در جهان در اثر آلودگی جان خود را از دست می‌دهند. مطالعات اپیدمیولوژیک در آمریکا نشان داده است در این کشور پیشرفته نیز هر سال 500 هزار نفر از بیماری‌های قلبی- عروقی ناشی از آلودگی هوا به کام مرگ فرو می‌روند. در اتحادیه اروپا نیز آلودگی هوا به طور متوسط 9 ماه از امید به زندگی کاسته است؛ و این همه در حالی است که کارشناسان معتقدند تغییرات اندکی در تکنولوژی موتورهای دیزلی، می‌تواند به کاهش 12 هزار مورد مرگ نوزادان نارس، 15 هزار حمله قلبی، شش هزار مراجعه کودکان مبتلا به آسم به کلینیک‌ها و 8900 مورد مراجعه به بیمارستان به سبب ناراحتی‌های تنفسی منجر شود. موسسات تحقیقاتی متعددی طی دهه‌های گذشته به شناسایی و انتشار اطلاعات و اخبار مربوط به آلوده‌ترین نقاط کره زمین روی آورده‌اند. تاسف‌بار آنکه نزدیک به 2500 منطقه‌ای که در بیشتر این گزارش‌ها به عنوان مناطق به شدت آلوده معرفی شده‌اند در کشورهای در حال توسعه قرار دارند. پژوهشگران این مناطق را غم‌انگیز، دهشتناک و حتی تهوع‌آور توصیف می‌کنند. در این میان روسیه به سبب فرسودگی صنایع و تعدد مراکز تولید و ذخیره سلاح و چین و هند به دلیل موج گسترده صنعتی‌سازی که به تخریب شدید محیط زیست انجامیده است، در میان آلوده‌ترین مناطق دنیا رتبه‌های نخست را به خود اختصاص می‌دهند. در سراسر دنیا شهرهای مختلفی به سبب آلودگی هوا، آب، خاک و مواد غذایی برای ادامه حیات انسان مرگبار معرفی شده‌اند اما نام برخی از آنان در یک دهه گذشته، به تکرار در زمره آلوده‌ترین‌ها مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد زندگی در این شهرها چیزی جز مرگ تدریجی برای انسان به ارمغان نمی‌آورد.
آلودگی هوا: لینفن؛ چین
بنا بر گزارش بانک جهانی، از میان 20 شهر دنیا که آلودگی هوا در آنها بیداد می‌کند 16 شهر در چین قرار دارند و لینفن بدترین آنهاست. این شهر که در استان شانزی واقع شده قطب استخراج زغال‌سنگ در چین است. دود ناشی از وسایل نقلیه و زغال‌سنگ فضایی ایجاد کرده است که تنفس در آن عملاً ناممکن به نظر می‌رسد. آسمان این شهر همواره از غبار غلیظی پوشیده شده و نور خورشید به سختی می‌تابد. میزان بالای آلاینده‌ها نظیر دوده، مونوکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد و آرسنیک، سایه مرگبار خود را بر سر سه میلیون ساکنان این شهر افکنده است. این شرایط در زمستان وخیم‌تر می‌شود چرا که خانواده‌ها برای گرم کردن منازل خود زغال می‌سوزانند. کلینیک‌های این شهر پر است از بیمارانی که به خاطر برونشیت، ذات‌الریه یا سرطان ریه بستری شده‌اند و آمار رو به افزایش مسمومیت ناشی از سرب در کودکان هشدار دیگری است که حتی جامعه جهانی را نگران کرده است. صنعتی شدن و شهرنشینی سریع و گسترده، محیط زیست این شهر را با مشکلات جدی و نگران‌کننده‌ای رو به رو ساخته و این امر نیز، انتقادهای فراوانی را در پی داشته است. البته به نظر می‌رسد مسوولان در تلاشند این شرایط را تغییر دهند. این تغییرات تدریجی هنگامی آغاز شد که سه سال پیاپی، از سال 2003 تا 2005 لینفن در میان 113 شهر بزرگ چین به عنوان آلوده‌ترین شهر شناخته شد. پس از آن دولت استانی یک برنامه گسترده پاک‌سازی را آغاز کرد که طی آن 1056 کارخانه تعطیل شد و صنایع باقی‌مانده به رعایت استانداردهای جدی‌تر و سخت‌تری ملزم شدند. مسوولان امر نه‌تنها ملزم شدند از فعالیت کارخانه‌های آلاینده جلوگیری کنند بلکه می‌بایست تدابیری می‌اندیشیدند تا فناوری‌های سبز در مراکز صنعتی و تولیدی به کار گرفته شود. معادنی که زیر سطح استاندارد بودند، بسته شدند و معادن کوچک به دستور شهردار ناگزیر به شرکت‌های معدنی بزرگ‌تر پیوستند. با عرضه گاز خانگی به بیش از 85 درصد از خانوارها، سوزاندن زغال‌سنگ در خانه‌ها ممنوع شد. آنچه این تغییرات را تسریع و تسهیل کرد، شیوه ارزیابی کارکرد ادارات محلی بود. در سال 2011 یک پارک بزرگ در حاشیه رودخانه فن گشایش یافت که خود گام موثری در جذب آلاینده‌ها و بهبود وضعیت هوا بود. اقدامات تشویقی و پاداش‌های متعاقب تلاش این ادارات برای بهبود وضعیت شهر نیز از دیگر سیاست‌های موثر بوده است. از زمان آغاز اصلاحات در سال 2008 تاکنون، به دستور کمیسیون توسعه و اصلاحات استانی سه هزار معدن در این شهر تعطیل شده است ضمن آنکه در کنار نظارت جدی بر معادن، این استان در مالیات بر زغال‌سنگ تغییراتی ایجاد کرده و از شکل‌گیری صنایع جایگزین حمایت می‌کند.
مواد شیمیایی صنعتی: بوپال؛ هند
هنوز هم وحشتناک‌ترین آمار مرگ و میر ناشی از حوادث صنعتی، مربوط به شهر بوپال است. در دسامبر سال 1984، 40 تن گاز ایزوسیانات از یک کارخانه تولید سموم دفع آفات در این شهر متصاعد شد. این حادثه به مرگ بلادرنگ چهار هزار نفر انجامید و تعداد قربانیان در مدت چند هفته به 15 هزار نفر رسید. قریب به 26 سال از وقوع این فاجعه انسانی در بوپال می‌گذرد اما هنوز هم در این شهر سالانه هزاران نفر به بیماری‌های مزمن مبتلا می‌شوند و یا جان خود را از دست می‌دهند. آمار بیماران شهر تا 500 هزار نفر برآورد شده است. محل نشت آلودگی هنوز پاک‌سازی نشده است و منشاء انتشار گازهای سمی است. آب‌های زیرزمینی آلوده همچنان سبب مسمومیت شهروندان می‌شود. شیوع بیماری‌های پوستی، گوارشی و تنفسی در میان افرادی که از آب زیرزمینی مصرف می‌کنند بسیار بالاست و تعداد قابل توجهی از نوزادان این شهر با بیماری‌های مادرزاد و یا فلج عصبی به دنیا می‌آیند.
جیوه: استان کالیمانتان مرکزی؛ اندونزی
بیشترین میزان مسمومیت ناشی از جیوه را می‌توان در اندونزی مشاهده کرد. این فلز در یک عملیات فرآوری در مقیاس کوچک، برای استخراج طلا از سنگ معدن آن استفاده می‌شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد این شیوه استخراج به انتشار 45 تن جیوه در محیط می‌انجامد. در سراسر جهان میزان انتشار جیوه به 900 تن می‌رسد و در واقع اندونزی 30 درصد این آلودگی زیست‌محیطی را به خود اختصاص داده است. در استان کالیمانتان استخراج طلا در منازل انجام می‌شود و تمام افرادی که گاز متصاعد‌شده را استشمام می‌کنند در معرض خطر قرار دارند. از آنجایی که جیوه به آسانی به محیط زیست راه پیدا می‌کند، خطرات زیست‌محیطی دیگری نیز در پی دارد. به عنوان مثال ممکن است به متیل مرکوری تبدیل شود که در صورت بلعیده شدن توسط انسان بسیار سمی‌تر و خطرناک‌تر از خود جیوه است. اخیراً سازمان ملل متحد معاهده‌ای با اندونزی به امضا رسانده است که بر مبنای آن با جایگزین کردن ترکیبات کم‌ضررتری در فرآیند استخراج طلا، آلودگی محیط زیست با جیوه در این کشور کنترل خواهد شد.
سموم دفع آفات: کاسارگود؛ هند
اندوسولفان، سم ارگانیکی که مصرف آن در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع شده است، هنوز هم در آفریقا، هند و آمریکای لاتین استفاده می‌شود و قربانی می‌گیرد. سالانه هزاران نفر از کشاورزان پنبه‌کار، بر اثر مواجهه با این ترکیب جان خود را از دست می‌دهند و بسیاری دیگر نیز به سبب مصرف مواد غذایی آلوده به آن، به همین سرنوشت دچار می‌شوند. در کاسارگود در جنوب هند، 20 سال است که سمپاشی مزارع با این ماده مهلک به شیوع ناهنجاری‌های مادرزادی، فلج عصبی، صرع، کاهش ضریب هوشی، عقب‌افتادگی و سرطان منجر می‌شود. میزان معلولیت‌های جسمی در این شهر 73 درصد و میزان عقب افتادگی 103 درصد بیشتر از دیگر شهرهای استان کرالا گزارش شده است. مجمع بین‌المللی استکهلم در آوریل سال 2011 مصرف حشره‌کش اندوسولفان را در هند معلق اعلام کرد. با این وجود این ماده همچنان توسط ماهیگیران اطراف دریاچه لوکتاک مصرف می‌شود. اثرات سمی اندوسولفان می‌تواند چندین سال در بدن انسان یا هر ارگانیسم زنده دیگر و همچنین پوشش‌های گیاهی که در تماس با این حشره‌کش قرار دارند، باقی بماند. با وجود ممنوعیت استفاده از اندوسولفان هنوز هم در سراسر جهان این ترکیب و متابولیت‌های آن در شیر مادر و خون بند ناف نوزاد یافت می‌شود. علائم مسمومیت خوراکی این حشره‌کش شامل تشنج، عدم تعادل بدن، سرگیجه، مشکلات تنفسی، تهوع و استفراغ، اسهال و در مواردی بیهوشی فرد مسموم است.
مواد شیمیایی ارگانیک: سومقاییت؛ جمهوری آذربایجان
سومقاییت آذربایجان میراث‌دار آلودگی‌های صنعتی دوران کمونیستی است که زمانی مرکز توسعه واحدهای شیمیایی بود. این شهر هنوز هم یکی از قطب‌های صنعتی روسیه است که بیش از 40 کارخانه تولید کودهای صنعتی و کشاورزی را در خود جای داده است. این کارخانه‌ها که محصولات متنوعی از شوینده و حشره‌کش گرفته تا کلر و آلومینیوم تولید می‌کنند سالانه 64 تا 109 هزار تن ماده مضر و سمی منتشر می‌کنند که سبب آلودگی شدید هوا با فلزات سنگین و مواد شیمیایی سنتزی می‌شود. سومقاییت بالاترین نرخ مرگ و میر در آذربایجان را دارد. میزان ابتلا به سرطان در این شهر 22 تا 51 درصد و میزان مرگ و میر ناشی از آن هشت درصد بیشتر از میزان متوسط کشور است.
سرب: تیان یینگ؛ چین
در سراسر جهان حدود 19 میلیون انسان در معرض خطر استنشاق سرب قرار دارند. تیان یینگ در چین یکی از مراکز مهم استخراج معدنی و فرآوری سرب است که تقریباً نیمی از تولید سرب در چین را به خود اختصاص می‌دهد. فرآوری این فلز در مقیاس کوچک، از نظارت و اعمال مقررات پنهان می‌ماند و همین امر سبب تجمع سرب در خاک و هوا می‌شود تا حدی که غلظت سرب در هوا و خاک 5/8 برابر استاندارد ملی چین گزارش شده است. محصولات کشاورزی باغ‌ها و مزارع اطراف این شهر تا 24 برابر بیش از حد استاندارد سرب دارند. مسوولان حفاظت محیط زیست چین، مقام هشتم آلودگی را به این شهر داده‌اند. سلامتی 140 هزار انسان در تیان یینگ در معرض خطری جدی است و صدها شهروند از عوارض مسمومیت با سرب رنج می‌برند. انسفالوپاتی، کاهش ضریب هوشی، عدم تمرکز و گیجی، ناتوانی در یادگیری، بیش‌فعالی، تاخیر رشد فیزیکی، مشکلات بینایی و شنوایی، درد معده، التهاب روده بزرگ، نارسایی کلیوی، کم‌خونی و صدمات مغزی از عوارض مسمومیت با سرب هستند که به وفور در میان ساکنان تیان یینگ مشاهده می‌شود.
پسماند تولید سلاح‌های شیمیایی: دزرژینسک؛ روسیه
دزرژینسک را بی‌تردید پایگاه تولید سلاح‌های شیمیایی اتحاد شوروی سابق می‌دانند که هنوز هم به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید این گونه تسلیحات در روسیه به فعالیت ادامه می‌دهد. متاسفانه تنها بخش کوچکی از صنایع تسلیحاتی این کشور تحت نظارت قرار دارد و مقررات ویژه بر آن اعمال می‌شود و فعالیت کنترل‌نشده سایر بخش‌ها به بروز آلودگی‌های شدید زیست‌محیطی منجر شده است. بین سال‌های 1930 تا 1998، بیش از 270 هزار تن پسماند شیمیایی در نهایت بی‌دقتی در محیط زیست این شهر رها شده است. بنا بر گزارش موسسه بلک اسمیت، ورود این مواد شیمیایی به آب، آن را با مواد بسیار خطرناکی نظیر دی‌اکسین و فنل آلوده کرده است که می‌توانند به مسمومیت شدید و حتی مرگ انسان منجر شوند. میزان آلودگی آب به این دو ماده تا 17 برابر بیش از حد مجاز گزارش شده است. در سال 2007 متوسط امید به زندگی در این شهر 250هزار نفری، 42 سال برای مردان و 47 سال برای زنان بود.
مواد شیمیایی پایدار (POP): آرکتیک؛ کانادا
POP ها مواد شیمیایی ارگانیکی نظیر هگزاکلروبنزن و DDT هستند که در طبیعت به کندی تجزیه می‌شوند. این مواد غالباً تولیدات صنعتی، فرآورده‌های جانبی و حشره‌کش هستند. اگرچه تولید و استفاده از این مواد ممنوع اعلام شده است اما عدم نظارت کامل و نبود مقررات سبب شده است بخش عمده‌ای از آن باقی مانده و از طریق آب و هوا به دیگر نقاط کره زمین منتقل شود. POP ها در محیط زیست و در بدن جانورانی که آنها را خورده یا استنشاق می‌کنند تجمع پیدا می‌کند و غلظت آن در چربی وال و شیر دریایی و سایر غذاهای سنتی مردم منطقه آرکتیک بسیار بالاست. مطالعات نشان می‌دهد خون افراد و شیر مادران ساکن منطقه به شدت به این مواد شیمیایی پایدار و دیگر آلاینده‌ها آلوده است. به علاوه، میزان PFOA، ماده شیمیایی سرطان‌زایی که در تولید لکه‌بر و ظروف نچسب به کار می‌رود، هر پنج سال یک بار در آرکتیک دو برابر می‌شود. ساکنان آرکتیک مانند پرندگان و دیگر جانوران آن برای ادامه حیات با یکی از آلوده‌ترین نقاط جهان دست و پنجه نرم می‌کنند.
دیدگاه تان را بنویسید