حفظ پروازهای عبوری جدید

***

‌سقوط هواپیمای مالزی در خاک اوکراین باعث شده مسیر هوایی ایران جایگزینی برای پرواز به اروپا و خاور دور شود. حالا با توجه به ناامنی‌های منطقه امن‌ترین مسیر پرواز از آسمان ایران است و به تازگی نیز شما از شکسته شدن رکورد پروازهای عبوری خبر داده‌اید. این در حالی بوده که این مساله مقطعی و با کاهش ناامنی‌ها در منطقه ممکن است خطوط هوایی که به تازگی به سمت آسمان ایران آمده‌اند به بهانه تحریم‌ها دیگر از مسیر ایران عبور نکنند. بر این اساس شرکت فرودگاه‌های کشور چه برنامه‌ای برای حفظ و تداوم این تعداد پرواز عبوری و درآمد ناشی از آن دارد؟

فضای کشورمان از پتانسیل بسیار خوبی برخوردار است و این امکان را به ما می‌دهد که بتوانیم آسیای میانه را به خاورمیانه و برعکس آن وصل کنیم یا پروازهای عبوری که از اروپای مرکزی و شمالی به سمت خاور دور و برعکس آن می‌روند بتوانند از فضای ایران استفاده کنند. طبیعی است که سازمان‌های بین‌المللی چندان رغبت ندارند شکوفایی در صنعت هوانوردی ایران رخ دهد اما گاهی اوقات مجبور می‌شوند که موقعیت راهبری فضای هوایی کشورمان را به زبان بیاورند و حتی درخواست و خواهش کنند تا بتوانند از این پتانسیل بهره بگیرند و از آن استفاده کنند. لذا سقوط هواپیمای مالزی بر فراز اوکراین آنها را به این فکر وا‌داشت که فضای کشور اوکراین امن نیست و باید فضای دیگری را جایگزین کنند. بلافاصله پس از سقوط این هواپیما در همان شب دفتر منطقه‌ای ایکائو در قاهره با ما تماس گرفت و درخواست کرد پرواز شرکت هواپیمایی مالزی از آسمان ایران عبور کند. پیرو این مساله سایر شرکت‌های هواپیمایی شمال اروپا که به خاور دور پرواز می‌کردند همین درخواست را از ما کردند. حمل‌ونقل هوایی ایران نیز درخواست آنها را اجابت کرد.

‌پروازهای عبوری که به سمت آسمان ایران آمده‌اند، چه تعداد هستند؟

در مقطع اول با آمدن هواپیماها از مسیر اوکراین به سمت آسمان ایران یک‌مرتبه با افزایش 15 تا 16‌درصدی پروازهای عبوری مواجه شدیم. همزمان بلافاصله پس از آنکه گروه داعش در داخل عراق تهدیدی برای هواپیماهای عبوری از آسمان عراق مطرح شد بسیاری از شرکت‌های مطمئن دنیا مانند شرکت کانتاس استرالیا از طریق ایکائو و یاتا درخواست کرده‌اند از فضای ایران عبور کنند و ما نیز این امکان را فراهم کردیم. اتفاقی که در ابتدای هفته گذشته رخ داد به عدد 684 پرواز عبوری در یک روز رسیدیم. این در حالی بود که در ماه گذشته بیشترین تعداد پرواز عبوری در یک روز 480 مورد بوده است. عبور 684 پرواز از آسمان ایران در تاریخ هواپیمایی کشور بی‌سابقه بوده و باعث شکسته شدن رکورد در این بخش شده است.

‌افزایش درآمد شرکت فرودگاه‌های کشور از افزایش میزان پروزاهای عبوری چه میزان برآورده شده است؟

درآمد شرکت فرودگاه‌ها از محل فراپروازی به چند عامل بستگی دارد. بر این اساس تناژ هواپیما و طول مسیر عبوری از فضا برای اخذ عوارض در نظر گرفته می‌شود. لذا از 50 دلار عوارض فرودگاهی تا دو هزار دلار به تناسب ملاک‌هایی که اشاره کردم از هواپیماهایی که از آسمان ایران عبور می‌کنند، عوارض اخذ می‌شود. پیش‌بینی‌ام این است که 50 میلیون دلار به درآمد شرکت فرودگاه‌ها در سال جاری اضافه خواهد شد. تصور می‌کنم با روند فعلی این امر محقق شود.

برگردیم به سوالی که ابتدا پرسیده شد، چه برنامه‌ای برای حفظ و تداوم این تعداد پرواز عبوری که به علت ناامنی در منطقه به سمت آسمان کشورمان آمده‌اند، دارید؟

تلاش می‌کنیم استفاده از فضای کشورمان تحت تاثیر جریانات خاص در داخل کشورهای دیگر نباشد بلکه یاتا و ایکائو نگاه خود را به پتانسیل خیلی خوبی که در منطقه وجود دارد معطوف کنند و بتوانند برای استفاده ایمن از فضای ایران سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری کنند. بنابراین پیش‌بینی ما بر این بود که در سال جاری تا 30 درصد رشد از محل فراپروازی داشته باشیم. تصور می‌کنم در اوایل هفته گذشته نه‌تنها رشد 30‌درصدی محقق شد بلکه به حدود 40 درصد نیز رسیده است. از سوی دیگر برای حفظ پروازهای عبوری که به تازگی به سمت آسمان کشور آمده‌اند اخیراً با دفتر منطقه‌ای ایکائو در قاهره جلسه‌ای در رابطه با همین پرسش که شما دارید برگزار کرده‌ایم که بتوانیم از طریق مذاکراتی که با یاتا انجام می‌دهیم با توجه به موقعیت راهبردی و مزایای پرواز از فضای ایران سطح این پروازها حفظ شود. به هر حال نباید این گونه کشورهای همسایه تصور کنند که به طور مثال به علت ناامنی پروازها در مسیر اوکراین یا عراق بازار فضای ایران خوب شده و این مساله به نفع ایران تمام شده است. لذا با مذاکرات با یاتا تلاش خواهیم کرد با توجه به خدماتی که ارائه می‌دهیم و از آن مهم‌تر کوتاهی سفر از فضای ایران پس از کاهش ناامنی‌ها در منطقه و به ویژه در عراق سطح این پروازها حفظ شود. ما علاقه‌مند هستیم کلیه خطوط هوایی از فضای پروازی کشورمان استفاده کنند و تعاملات در این زمینه افزایش یابد.

‌پرواز از آسمان ایران برای شرکت‌های هواپیمایی چه مزیت‌هایی دارد؟

برای بنگاه‌های اقتصادی مهم‌ترین مزیت صرفه اقتصادی است. یعنی مسیر کوتاه به این معناست که مصرف سوخت کمتر می‌شود و از زمان پرواز می‌کاهد که در نهایت به نفع شرکت هواپیمایی است. فضای ایران این خاصیت را دارد که مسیرها را کوتاه کند به شرط آنکه مسیرهای پرواز مستقیم باشند.

‌علت اینکه مسیرهای پروازی فضای کشور مستقیم نبوده، چیست؟

متاسفانه در چند سال گذشته فضای کشور بنابه دلایلی فضای امنیتی بوده است و مناطق ممنوعه پروازی در فضای کشورمان بسیار بود. به همین خاطر خطوط مستقیم هوایی شکستگی داشتند. همین مساله باعث شده بود ساعات پرواز افزایش و از طرفی رغبت شرکت‌های هواپیمایی برای استفاده از مسیر فضای ایران کاهش یابد. ما در چند ماه گذشته تلاش کردیم مناطق ممنوعه را کاهش دهیم. خوشبختانه در این زمینه تا حدود بسیاری موفق شدیم و مجدد مسیرهای مستقیم را احیا کرده‌ایم. لذا فضای ایران بهترین فضای عبوری بوده به شرط اینکه مسیرها همیشه مستقیم باشند.

‌آیا در زمینه اخذ عوارض فرودگاهی برنامه تشویقی دارید تا ایرلاین‌ها بیشتر راغب شوند از مسیر ایران استفاده کنند؟

ما این نرمش را داریم که اگر شرکت هواپیمایی میزان پروازهایش از مسیر ایران زیاد باشد بتوانیم در زمینه عوارض فرودگاهی تخفیف بدهیم. حتی در قانون این امر پیش‌بینی شده است و این اجازه را داریم.

‌با توجه به عقب‌ماندگی در توسعه زیرساخت‌های فرودگاهی و استهلاک بالای تجهیزات قدیمی در فرودگاه‌های کشور آیا می‌توان انتظار داشت با توجه به افزایش درآمدهای ارزی شرکت فرودگاه‌ها به سمت توسعه حرکت کنیم؟ توسعه زیرساخت نیازمند صرف چه میزان هزینه است؟

پیش‌بینی کرده‌ایم بالغ بر 250 میلیون دلار در ارتقای زیرساخت‌های سیستم‌های ناوبری سرمایه‌گذاری کنیم. بر این اساس 57 هزار کیلومتر و 90 راه هوایی در کشور داریم. لذا برای پوشش راداری این راه‌ها 10 دستگاه رادار کنترل راه‌های هوایی و شش دستگاه رادار برای نشست و برخاست مطمئن در فرودگاه‌های بین‌المللی کشور در حال حاضر وجود دارد. علاوه بر این حدود 160 دستگاه کمک ناوبری نیز در راه‌های هوایی و فرودگاه‌ها نصب شده است. بر این اساس ایکائو به کشورها توصیه کرده است که درآمدهای فراپروازی خود را عمدتاً صرف توسعه زیرساخت‌هایشان کنند. لذا ما برنامه داریم ظرف پنج سال آینده تمامی سیستم‌های ناوبری و نظارتی در فضای کشور را به‌روزرسانی کنیم. اتفاقاً نقشه راه آن به همت 40 تن از کارشناسان شرکت فرودگاه‌های کشور طی دو سال تهیه شده است و اکنون شما روی میز من مشاهده می‌کنید که دو جلد کتاب قطور وجود دارد که همین نقشه راهی است که به آن اشاره کردم. بر اساس این نقشه راه خرید تجهیزات زیرساختی را در حال حاضر انجام می‌دهیم و در تلاش هستیم مانند کشورهای منطقه بتوانیم ارتقای سیستم‌های ناوبری را داشته باشیم. بنابراین لازم است همسانی سیستم‌های ناوبری داشته باشیم تا بتوانیم در جذب فراپروازی موفق عمل کنیم. همان‌طور که گفتم این کارها در حال انجام است و ادامه دارد.

‌در حال حاضر ظرفیت پذیرش پرواز‌های عبوری در آسمان کشور چه میزان است؟

به نظر می‌رسد در شرایط فعلی می‌توانیم 750 پرواز عبوری را روزانه پذیرش کنیم. در حال حاضر تنها 10 تا 15 درصد از این ظرفیت باقی مانده است.

‌با افزایش درآمدهای ارزی شرکت فرودگاه‌ها در صورت حفظ این پروازها اما همچنان چالش اصلی شرکت فرودگاه‌ها بر سر بدهکاری‌های کلان شرکت‌های هواپیمایی داخلی ادامه دارد. چه تمهیداتی اندیشیده‌اید که ایرلاین‌های داخلی به بهانه افزایش درآمدهای ارزی شرکت فرودگاه‌ها نسبت به پرداخت معوقات خود طفره نروند؟

در هفته پیش رو جلسه‌ای با تمام مدیران عامل شرکت‌های هواپیمایی خواهیم داشت. در این جلسه قطعاً تاریخی را مشخص می‌کنیم تا شرکت‌های هواپیمایی در مهلت تعیین‌شده بدهی خود را تسویه کنند. در حال حاضر از شرکت‌های هواپیمایی بدهکار به هیچ عنوان پرواز فوق‌العاده قبول نمی‌کنیم و آنها در حد پروازهای عادی و برنامه‌ای عمل می‌کنند. ایرلاین‌های داخلی باید در این جلسه نحوه پرداخت بدهی‌های خود را مشخص کنند و نمی‌توان به سادگی از کنار بالغ بر 600 میلیارد تومان معوقات آنها گذشت. بنده به‌عنوان نماینده دولت در فرودگاه‌ها باید به تعهداتی که وجود دارد، پاسخگو باشم. اگر این درآمدها خاص نشود طبیعی است که من نتوانم به تعهداتم عمل کنم و طرح توسعه فرودگاه‌ها بر زمین باقی می‌ماند و در نتیجه دولت متضرر خواهد شد. از طرفی آقای وزیر نیز نظرشان مثبت است که ما با شرکت‌های هواپیمایی توافقی بر سر وصول طلب‌هایمان به هر طریقی داشته باشیم. از شرکت‌های هواپیمایی نیز انتظار داریم که در این زمینه به ما کمک کنند چرا که در بخش حمل‌ونقل هوایی ما یک زنجیره به هم پیوسته هستیم. چرا که اگر این شرکت‌ها بدهی‌هایشان را ندهند من نمی‌توانم زیرساخت‌های فرودگاهی را تکمیل کنم. از طرفی اگر فرودگاه آماده نباشد این شرکت در انجام خدمات پروازی با چالش مواجه خواهد شد. بنابراین اگر ایرلاین‌های داخلی به تعهدات خود عمل نکنند طبیعی است که در خدمات‌گیری دچار مشکل خواهند شد.

‌در حال حاضر کدام شرکت‌ها بیشترین بدهکاری را دارند؟

اگر تعداد هواپیماهای ایرلاین‌ها را در نظر بگیریم عمدتاً بدهکاری شرکت‌های بزرگ بیشتر است. هواپیمایی ایران‌ایر و آسمان بیشترین بدهی را به شرکت فرودگاه‌های کشور دارند.