بانکداری جهانی

برخی زخم‌ها تا سال‌ها پس از وارد شدن دردناک هستند. از دید ناظران و مقررات‌گذاران بخش بانکی، رنج و درد ناشی از سقوط بانک لمان‌برادرز در 5 سال پیش هنوز به همان اندازه زمان وقوع تازه است. لمان در سراسر جهان گسترش یافته بود اما به عنوان یک شرکت منفرد و عمدتاً در آمریکا اداره می‌شد و مورد نظارت قرار می‌گرفت. سقوط بانک باعث شد تقریباً در همه جای دنیا آشفتگی‌هایی ایجاد شود. بریتانیا مدعی بود این بانک اجازه یافت چند روز قبل از اعلام ورشکستگی پنج میلیارد دلار پول نقد را از شعب خود در لندن خارج سازد. آلمان از این عصبانی بود که بوندس بانک مجبور شد بار بدهی هشت میلیارد یورویی شعبه آلمانی لمان به بانک مرکزی را بر دوش بکشد. از آن زمان مقررات‌گذاران تلاش زیادی کرده‌اند تا این وضعیت دوباره تکرار نشود. بسیاری از اقدامات آنها از قبیل الزام بانک‌ها به نگهداری سرمایه بیشتر منطقی است اما همزمان این ناظران بانکی در سکوت و به آرامی تلاش می‌کنند به نظام مالی جهانی رسوخ کنند. بریتانیا از شعبه‌های بانک‌های خارجی در داخل کشور خواسته است تا سرمایه بیشتری را نگه دارند. در آلمان مقررات‌گذاران بانکی از شعبه‌ها و بانک‌های وابسته به بانک‌های ایتالیا و هلند خواسته است تا پول نقد را به خارج از کشور نفرستند. اما بزرگ‌ترین اقدام در آمریکا صورت می‌گیرد جایی که فدرال‌رزرو به زودی مجموعه مقررات ناظر بر عملیات بانک‌های بزرگ خارجی را منتشر می‌سازد و در عمل دیواری به دور بازارهای مالی آمریکا خواهد کشید. این نوع شتاب برای کاهش خطرات ناشی از سقوط بانک‌های بزرگ خارجی کاملاً قابل درک است. ناظران بانکی در مقابل مالیات‌دهندگان کشور خود مسوول هستند و با توجه به تنبلی اروپا در پاکسازی نظام بانکی‌اش نمی‌توان آمریکا را به خاطر محافظت از خود در مقابل مشکلات بانک‌های اروپایی سرزنش کرد. بانک‌های اروپایی هنوز در مقایسه با همتایان آمریکایی‌شان سرمایه اندکی دارند. در یک سناریوی مطلوب اجبار بانک‌های بارکلی و دویچه بانک به افزایش سرمایه می‌تواند باعث شود نظام بانکی اروپا در سراسر جهان ایمن‌تر جلوه کند. اما واقعیت آنقدرها هم ساده نیست. اروپاییان ممکن است از همان ابتدا دست به انتقام بزنند. هم‌اکنون بانک‌های بزرگ فرانسه در حال لابی کردن با کمیسیون اروپا هستند تا محدودیت‌هایی انتقام‌جویانه وضع کنند و بانک‌های جی پی مورگان و گلدمن ساکس را از بازارهای اوراق قرضه فرانسه خارج سازند هر چند این بانک‌ها سرمایه‌های بهتری دارند. این اقدام باعث تقسیم شدن و تجزیه امور مالی جهانی خواهد شد. کشیدن دیوار بر دور نظام بانکی هزینه وام گرفتن را بالا می‌برد. این اتفاق به ویژه در اقتصادهای کوچک یا دارای رشد سریع که به ورود سرمایه نیازمند هستند، رخ خواهد داد. به گزارش موسسه مشاورتی مک کینزی ایجاد شکاف در نظام‌های بانکی رشد جهانی اقتصاد را تقریباً سالانه 5/0 درصد کاهش می‌دهد. با وجود بانک‌های بزرگ و دارای سرمایه زیاد هر چه نظام بانکی مجزاتر و تقسیم‌شده‌تر باشد امنیت آن کمتر خواهد شد. اگر بانک‌ها نتوانند خطرات را در سطح جهان پخش کنند و نتوانند سرمایه‌ها را به منظور نجات بانک‌های مشکل‌دار خود جابه‌جا کنند احتمال تمرکز خطرات در یک منطقه و سقوط بانک‌ها بیشتر می‌شود. بی‌قراری و عدم تحمل فدرال‌رزرو در قبال اروپا قابل درک است. آمریکا بانک‌های خود را پاکسازی کرده است اما اروپا خیر. لازم است مقررات‌گذاران و ناظران اروپایی از بسته جدید کیفیت سرمایه بانک مرکزی اروپا استفاده کنند تا عزم و جدیت خود را برای پاکسازی نظام بانکی به جهان نشان دهند. با وجود این حتی آمریکاییان نیز اذعان دارند که بهترین نظام برای بانک‌های بزرگ، نظامی جهانی است و روش‌هایی برای ایمن‌سازی این نظام جهانی وجود دارد. بانک‌ها باید وادار شوند ساختاری اتخاذ کنند که در آن زیان و ضرر از بانک‌های وابسته و شعب به بانک‌های مادر منتقل شود و در مقابل بانک مادر بتواند سرمایه‌ها را به شعبه‌های مشکل‌دار منتقل سازد. پوشش حفاظتی توسط خرید حجم زیادی از سهام و نگه داشتن متمرکز سرمایه برای کل تعهدات می‌تواند خیال ناظران بانکی را آسوده‌تر سازد. برای تحقق چنین منظوری لازم است بین مراکز عمده مالی قراردادهایی رسمی منعقد شود. هیات ثبات مالی (FSB) هم‌اکنون پیشتاز چنین جنبشی است، اما نه آمریکا و نه اروپا برای رسیدن به آن تلاش کافی از خود نشان نمی‌دهند. اگر اروپاییان در مورد پاکسازی بانک‌ها جدیت به خرج دهند آمریکایی‌ها می‌توانند تلاشی واقعی و نهایی انجام دهند تا مقررات جهانی هیات ثبات مالی (FSB) به اجرا درآیند.