خانه نه؛ قفس

«پول، پول، فقط پول. این شهر سودا‌زده است، کوه را دارند می‌فروشند به زحمت می‌توان در لواسان به لب آب رسید، «کوچه باغ»‌های شهرم را «کوچه برج» کرده‌اند چون اساس کار را بر سوداگری گذاشته‌اند. بیزارم از رشته‌ای که خوانده‌ام که با یک امضا به آن هتک حرمت می‌شود.» این سخنان درد دل‌های چهره‌ چند‌وجهی رسانه‌های ایران است. چهره‌ای که اقتصاد و معماری خوانده، با فوتبال زندگی می‌کند و عاشق سینماست.
حمیدرضا صدر نمی‌خواهد از آنچه بر تهران و همتایانش گذشته بگوید؛ چون معتقد است: «مساله در عین پیچیدگی عیان است.» او می‌گوید آنچه وزیر گفته کشف نیست، یک واقعیت محض است اما ما خودمان را به خواب زده‌ایم یا اساساً نمی‌خواهیم ببینیم. اما مگر عباس آخوندی چه گفته است؛ او دو هفته پیش «آشفتگی در نظام شهرسازی تهران و سایر کلانشهرها» را مورد انتقاد قرار داد و از تخریب باغات در شمال تهران سخن گفت. اینکه در چند سال گذشته خانه‌های ویلایی قدیمی جای خود را به خانه‌های لوکس و مجللی داده‌اند که بیش از آنکه به «خانه» شبیه باشند همچون قفسی طلایی هستند.
آخوندی که در همایشی به بیان ناهنجاری‌های بخش مسکن می‌پرداخت با ابراز نارضایتی از پیدایش چنین وضعیتی در ساخت و سازهای شهری آن را لبه پرتگاهی برای کیفیت زندگی شهروندان تلقی کرد.
او گفت: در سال‌های اخیر با تخریب باغات، یکسری قفس‌های شیک و مجلل در قالب برج‌های مسکونی احداث شده است و نتیجه این نوع شهرسازی باعث تضعیف کیفیت زندگی در شهرهای بزرگ شده است.
به گفته او کمبود آب، کاهش خدمات سکونتی و مشکلات متعدد زیست‌محیطی دیگر پیامدهای رواج الگوی جدید شهرسازی در کلانشهرهای کشور به ویژه تهران است.
وزیر راه وشهرسازی تاکید کرد الگوی شهرسازی جدید منجر به تمرکز تراکم جمعیتی بالا در یک محدوده مکانی کوچک می‌شود و همین امر سبب شده بارگذاری جمعیتی در شهری همچون تهران از حد طبیعی 5/7 میلیون‌نفری که در دو دهه پیش، مشخص شده بود، به بالای 5/11 میلیون نفر برسد. آخوندی نتیجه این آشفتگی را اختلال در شهرها از بابت دو شاخص «قابلیت زندگی» و «قابلیت جابه‌جایی و تردد در سطح شهر» عنوان کرد.
گفته‌های عالی‌ترین مقام سیاستگذار بخش مسکن این سوال را در ذهن تداعی می‌کند که آیا خانه‌های کوچک اما مجلل کنونی که او از آن به عنوان قفس تعبیر می‌کند چه اندازه ویژگی یک خانه مناسب را دارند؟ چه بر سر مردم این شهر آمده که زندگی در خانه‌های این چنینی را می‌پذیرند؟ آیا خانه‌های کوچک امروزی شاخص مطلوب و قابل اندازه‌گیری برای «مسکن مناسب» است؟ به اعتقاد بسیاری از کارشناسان خانه فقط مکانی برای خواب نیست. مکانی است که باید حس آرامش و امنیت را در فرد به وجود آورد. در دیدگاه برخی دیگر از کارشناسان «خانه مناسب» یعنی خانه‌ای که دسترسی افراد به مراکز بهداشت، آموزش و دیگر امکانات و خدمات زندگی را فراهم کند و مهم‌تر از همه خودش منبعی برای جرم‌های مختلف اجتماعی نباشد. به اعتبار این دیدگاه است که محققان زیادی می‌گویند بسیاری از افرادی که خود را صاحب‌خانه تلقی می‌کنند در اصل «بی‌خانمان» هستند. تجارت فردا در این پرونده سعی دارد به ریشه‌یابی علل بروز این پدیده بپردازد.