پای‌بند تکنولوژی

حبس خانگی از انواع مجازات‌هایی است که در تمامی دنیا مرسوم بوده و از آن استفاده می‌شود. البته این حبس دقیقاً به معنای اینکه فرد خطا‌کار تنها در خانه خود محبوس باشد و حق بیرون رفتن از آن را ندارد، نیست. بلکه با توجه به‌شدت جرم او، قاضی حدود را برایش تعیین خواهد کرد. مثلاً در مواردی فرد می‌تواند از خانه خود دور شود، به خرید برود یا جایی مشغول به کار شود. و محدوده‌ای برای او تعیین شود که از آن خارج نشود، یا در ساعات خاصی از شبانه‌روز که معمولاً شب‌هاست از خانه خود خارج نشود.

با رشد تکنولوژی ابزاری برای کنترل این زندانی‌ها در خارج از زندان فراهم شده است. امروزه استفاده از دستبندها یا پابندهای الکترونیکی برای این دسته مجرمان بسیار متداول شده و نتایج خوبی را هم به همراه داشته است.

این دستگاه‌ها معمولاً با جی‌پی‌اس کار می‌کنند و مجرم نباید از محدوده معین‌شده خارج شود، یا در ساعات مشخص شده در محل‌های از قبل مشخص‌شده حضور داشته باشد.

در کشور ما نیز پس از تصویب هیات دولت، آیین‌نامه نظارت و مراقبت الکترونیکی زندانیان واجد شرایط از سوی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور برای اجرا ابلاغ شد.

بر اساس این آیین‌نامه، درخواست کتبی زندانی، سپردن تامین‌های لازم نزد قاضی ناظر زندان یا قاضی اجرای احکام و تعیین محدوده تردد مجاز زندانیان با نظر شورای طبقه‌بندی و ابلاغ کتبی به زندانی پس از موافقت مرجع قضایی مربوط و قبل از نصب دستگاه به زندانی، از مراحل پذیرش و نحوه نظارت بر زندانیان مشمول این آیین‌نامه است.

همچنین، زندانی متقاضی استفاده از این امتیاز مکلف است علاوه بر ارائه تامین مذکور در بند «۲» ماده «۴» این آیین‌نامه، معادل مبلغ دو برابر قیمت روز دستگاه نصب‌شده را که به طور سالانه قیمت آن توسط سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور تعیین می‌شود، به‌عنوان ودیعه نزد زندان قرار دهد. ودیعه مذکور در زمان آزادی پس از کسر هزینه‌های مربوط یا خسارت احتمالی وارده به تجهیزات یادشده از ناحیه زندانیان استفاده‌کننده مشمول این آیین‌نامه به زندانی عودت داده می‌شود.

رئیس قوه قضائیه، آیت‌الله آملی‌لاریجانی گفته است: حبس خانگی یک فکر درست است که این امکان را به ما می‌دهد تا مجرمانی که جرم سنگینی انجام نداده‌اند در خانه خود یا در محلی خاص حبس شوند و در کنار خانواده مدت حبس خود را سپری کنند. لذا برای اجرایی کردن این مورد نیازمند فناوری‌های نوین هستیم که خوشبختانه از ابتدای امسال به‌صورت آزمایشی استفاده از دستبند و پابندهای الکترونیکی را در دو استان تهران و اصفهان آغاز کرده‌ایم.

طبق این تصویب‌نامه، تعرفه استفاده از تجهیزات مذکور روزانه 30 هزار ریال تعیین می‌شود که توسط سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور از زندانیان مشمول این آیین‌نامه اخذ و به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز می‌شود. 100 درصد وجوه حاصله بابت هزینه‌های جاری به سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور اختصاص پیدا می‌کند.

بر اساس این مصوبه، واحدهای نظارت الکترونیکی، زندانیان را به‌صورت شبانه‌روزی تحت نظارت قرار داده و در صورت تخلف از تعهد اخذشده، بلافاصله موضوع توسط این واحدها حسب مورد از طریق تلفن یا با کمک ماموران انتظامی محل، کنترل و متخلف به زندان احضار می‌شود.

همچنین، چنانچه زندانی پس از احضار شفاهی یا کتبی ظرف مدت تعیین‌شده و حداکثر بیست‌وچهار ساعت خود را به زندان معرفی نکند موضوع از سوی رئیس زندان به مرجع قضایی مربوط اعلام می‌شود و مرجع یادشده مکلف است نسبت به ضبط وثیقه و صدور دستور دستگیری زندانی توسط نیروی انتظامی اقدام کند. طبق این مصوبه، پس از دستگیری، زندانی جهت تحمل باقی‌مانده محکومیت به زندانی بسته تحویل خواهد شد و تا پایان محکومیت از این امتیاز محروم می‌شود.