تاریخ انتشار:
دلایل نفوذ نیترات به آب شرب شهر تهران چیست؟
جنوب در تهدید نیترات
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر می‌گوید نیترات آب تهران با توجه به استانداردهای جهانی بالاست. حتی در روزهایی که هنوز بحران بی‌آبی رو نشان نداده بود. رحمت‌الله حافظی به تازگی گفته است مستنداتی را در خصوص آلودگی آب تهران تهیه کرده که با توجه به اینکه مجاز به انتشار عمومی آنها نیست، آن را در اختیار نهادهای نظارتی قرار می‌دهد.
مجتبی شوریان از سیستم نامناسب دفع فاضلاب‌های شهری می‌گوید و با توجه به شیب هیدرولیکی شمال-جنوب تهران معتقد است، نیترات به دلیل حلال بودن در آب به سفره آب‌های زیرزمینی وارد می‌شود. به دلیل دست نیافتن به تکنولوژی نیترات‌زدایی و هزینه‌بر بودن آن هنوز به شیوه سنتی با این مشکل برخورد می‌شود.
از سوی برخی از مسوولان صحبت از آلودگی در آب شرب تهران است. مخصوصاً وجود بیش از حد مجاز نیترات در آب شرب تهران که ظاهراً به موضوع مهمی تبدیل شده است. این وضعیت را چگونه تحلیل می‌کنید؟
مشکل نیترات در منابع آبی که برای شرب استفاده می‌شود، به طرق مختلف کشاورزی، صنعتی و انسانی وارد چرخه منابع آبی می‌شود.
این سه طریق ورود نیترات به منابع آبی در شهر تهران عبارتند از: فاضلاب‌های انسانی یا فاضلاب‌های شهری که بدون اینکه به گونه‌ای جذب شوند، وارد سفره آب‌های زیرزمینی می‌شود، پساب‌های صنعتی که در محیط زیست دفع می‌شوند و کودهایی که برای برداشت محصول در کشاورزی ایران کاربرد دارند و از مقدار زیادی نیترات برخوردارند.
این جذب نیترات در آب‌های زیرزمینی به چه نحو انجام می‌شود؟
نیترات به دلیل اینکه قابلیت حل در آب را دارد، وقتی که باران می‌بارد، به دلیل همین داستان حلال بودن نیترات در آب، وارد خاک می‌شود و از آن طریق وارد سفره آب‌های زیرزمینی می‌شود. این سفره آب‌های زیرزمینی، از طریق چاه‌هایی که آب شرب شهر را تامین می‌کنند در سیستم آب‌رسانی شهری وارد می‌شوند.
از نظر استاندارد بین‌المللی وضعیت در ایران به چه نحو است؟ قوانین استاندارد در این زمینه رعایت می‌شود؟
از لحاظ استانداردهای جهانی و استاندارد ملی که در ایران تعریف می‌شود، میزان نیترات مجاز 50ppm است که البته این مقدار، یک اندازه استاندارد برای ارزیابی میزان سالم بودن آب مصرفی است.
این معیار استاندارد برای گروه‌های سنی متفاوت است، به طور مثال برای کودکان شش‌ساله باید حدود 15ppm باشد. در کشورمان این میزان در برخی مناطق رعایت می‌شود و در برخی دیگر ممکن است معیاری از این جهت، همچنان تعریف‌نشده باقی مانده باشد.
فرآیند نیترات‌زدایی در کشورمان چگونه انجام می‌شود؟ تجربه‌ای در این خصوص داشته‌ایم که برای مقابله به کار مسوولان در شهر تهران بیاید؟
سابق بر این به دلیل زیاد بودن میزان نیترات در آب شهر مشهد، فرآیند نیترات‌زدایی در آن شهر آغاز شد و به دلیل سرمایه‌گذاری در این مورد در شهر مشهد، نیترات‌زدایی البته با همکاری یک شرکت آلمانی به خوبی در حال انجام است. به طور ویژه برای شهر تهران متاسفانه برای نواحی جنوبی این شهر همچون شهر ری، خانی‌آباد، نازی‌آباد، به دلیل وجود شیب هیدرولیکی در شهر تهران به سمت جنوب، میزان ورود فاضلاب‌ها به این بخش بیشتر شده است و این امر دلیل افزایش آلودگی در نواحی جنوبی شهر تهران شده است.
به دلیل این شیب هیدرولیکی و وجود پساب‌ها در جنوب شهر تهران، میزان نیترات در مناطق جنوبی شهر تهران از حد مجاز بالاتر است.
در خصوص مبارزه با یا اصلاح چنین پدیده‌ای حرف‌های زیادی زده می‌شود و بعد از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود. نداشتن روش و سبک مشخص در برخورد با چنین پدیده‌هایی در حقیقت محتوای برخورد با چالش‌هایی به این سبک را دشوار کرده است.
غلامرضا شقاقی، رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت گفته است شاید در آب شرب تهران نیترات وجود داشته باشد، اما بحثاینجاست که برای سالم نگه داشتن آب شرب تهران، تلاش می‌شود که آب ناسالم را رقیق کنیم و به میزان استاندارد و قابل مصرف برای شهروندان برسانیم.
وجود نیترات در آب‌ها چگونه و با چه ابزاری قابل تشخیص است؟
به دلیل اینکه نیترات بی‌بو و بی‌رنگ است، تنها راه تشخیص نیترات در آب، آزمایش در آزمایشگاه‌های استاندارد است. با آزمایش مرجع و نمونه‌گیری از آب می‌توان فهمید که میزان نیترات از حد استاندارد بیشتر است یا خیر.
عوارض وجود نیترات در آب چیست و آیا برآوردی از این میزان در شهر تهران وجود دارد؟
نیترات به دلیل قابلیت ترکیب شدن با هموگلوبین خون مشکلاتی برای بدن ایجاد می‌کند، هنگامی که نیترات وارد خون می‌شود، هموگلوبین خون را اکسید می‌کند و میزان جذب اکسیژن در خون را به شدت کاهش می‌دهد. برای کودکان و زنان باردار بسیار خطرناک است و در اصطلاح کودکان آبی (blue babay) از مصرف زیاد نیترات در آب حاصل می‌شوند، که این کودکان به مرور زمان به ناتوانی جسمی می‌رسند.
راهکارهای مبارزه با چنین پدیده‌ای چیست؟ با چه ابزارهایی می‌توان از بروز چنین پدیده‌هایی جلوگیری کرد؟
به دلیل قابلیت جذب بالای نیترات راه‌های حذف نیترات یا رساندن نیترات به مرز مجاز بسیار پیچیده است. راه‌های متعارف برای نیترات‌زدایی از آب به سه سبک تقسیم‌بندی می‌شوند:
1 - روش تبادل یونی، یا حذف بیولوژیکی
2 - روش اسمز معکوس
3- الکترو‌دیالیز
همه اینها به نوعی روش‌های پر‌هزینه و با تکنولوژی بالاست و پیاده کردن آنها در سطح وسیع در حال حاضر ممکن نیست. در صورت استفاده از این راه‌ها آب طعم و کیفیت واقعی خود را از دست می‌دهد.
سیدحسن هاشمی: دلیلی ندارد به مردم دروغ بگوییم، آب تهران سالم است.
در حال حاضر در شهر تهران از هیچ یک از این راه‌ها استفاده نمی‌شود و به شیوه سنتی، با پدیده ورود نیترات به آب‌ها برخورد می‌شود.
نحوه برخورد با چاه‌های دارای آب نیتراتی در تهران به گونه‌ای است که یا این چاه‌ها برای مدتی پلمب می‌شود تا به مرور زمان نیترات آن کاهش یابد یا با آب خالص دیگری مخلوط می‌شود و عملیات میکسینگ انجام می‌شود، با این حال میزان نیترات حذف نمی‌شود فقط اندکی تعدیل می‌شود.
در حال حاضر چرا در تهران چنین واقعه‌ای رخ داده است؟
به دلیل اینکه شبکه فاضلاب شهری به صورت سامان‌یافته در مناطق جنوبی تهران به اجرا درنیامده است این بحران در نواحی جنوبی تهران بسیار شدید‌تر است. این مساله در ماه‌های خشک سال به دلیل شسته نشدن و کم‌بارشی بیشتر تهدیدکننده است.
چه تکنولوژی‌هایی برای نیترات‌زدایی در سطح شهر تهران به‌کار گرفته می‌شود؟
این تکنولوژی در کشورمان وجود ندارد و تنها همین تصفیه‌خانه‌های آب خانگی است که آنها هم وارد می‌شوند.
از قدیم تهران این‌گونه بوده است که 55 درصد آب شربش را از منابع زیرزمینی و 45 درصد آن را از سدها تامین می‌کرده است. به دلیل استقرار نیافتن سیستم فاضلاب شهری و خصوصیت نیترات (حلال بودن آن در آب) این منابع زیرزمینی به نیترات آلوده شده است. خوشبختانه این مشکل در شمال شهر تهران دیده نشده است اما در جنوب به وفور دیده می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید