بهار بورس در پایان خزان

بازارهای مالی طی هفته گذشته تحت تاثیر عوامل مختلف، افت‌وخیزهایی را تجربه کردند. به‌طوری که نماگر اصلی بورس تهران طی معاملات هفته گذشته، با رشد 41 /2درصدی در مقیاس هفتگی به کار خود پایان داد. همچنین نماگر هم‌وزن نیز با افزایش 23 /1درصدی در مقیاس هفتگی به محدوده 761هزارواحدی رسید. نفت نیز با برخورد با محدوده حمایتی 72 دلار واکنش مثبتی را به این سطح نشان داده است و در جریان معاملات روز چهارشنبه در حوالی 80 دلار معامله شد. در بازار ارز، همچنان جو آرامی حاکم است و اما در روز سه‌شنبه پس از مدت‌ها قیمت دلار کانال 50 هزار تومان را از دست داد و وارد کانال 49 هزار تومان شد. علاوه بر این، سکه امامی نیز با وجود رشد اونس جهانی طلا با کاهش قیمت همراه شده است.

گارد صعودی بازار سهام

بورس تهران، هفته معاملاتی چهارروزه خود را پرقدرت آغاز کرد. به‌طوری که در معاملات روز شنبه نماگر اصلی بازار سهام، با رشد 13هزارواحدی پورتفوی عمده سهامداران را به رنگ سبز درآورد. پس از وقفه یک‌روزه به دلیل تعطیلی روز یکشنبه دوباره معاملات دوشنبه پرقدرت‌تر از اولین روز هفته ادامه یافت. طی روز مذکور شاخص کل موفق شد با رشد 35هزارواحدی به دو میلیون و 207 هزار واحد برسد. پس گرفتن کانال دو میلیون و 200 هزار واحد و تثبیت در بالای این محدوده احتمالاً روند بازار را به حالت صعودی برمی‌گرداند. اما نکته حائز اهمیت آنجاست که سوخت بازار که اکنون به عنوان تجدید ارزیابی از آن یاد می‌شود، تا چه اندازه جدی باشد. خبرهایی که در خصوص تجدید ارزیابی از چندین هفته گذشته در بازار دست‌به‌دست می‌شد، اکنون بازار به آن توجهی ویژه دارد. نوسانات مثبت بازار حکایت از آن دارد که احتمالاً بحث تجدید ارزیابی و اهمیت شفافیت بیشتر صورت‌های مالی به موضوعی جدی تبدیل شده است. اما در صورتی که این خبر صرفاً جنبه حمایتی داشته باشد و در عمل به‌روزرسانی ارزش دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود در صورت‌های مالی مشاهده نشود، بازار واکنش منفی را نسبت به این موضوع نشان خواهد داد. با وجود آنکه خبر تجدید ارزیابی دارایی‌ها می‌تواند بازار را وارد فاز رونق کند و طی هفته گذشته نیز ثبت ارزش معاملات بالا، رونق خوبی به بازار بخشید، اما اخبار پیرامون تجدید ارزیابی پتانسیل آن را ندارند که سقف جدیدی را برای نماگر اصلی بازار بسازند. چرا که همواره بازار به سودآوری شرکت‌ها نیز اهمیت ویژه‌ای می‌دهد و محرکی به‌جز تغییرات نرخ ارز نمی‌تواند بازار را با نوسان مثبتی همانند اوایل سال جاری همراه کند. به نظر می‌رسد محرک قوی بازار که سبب شد شاخص کل کانال جدیدی را فتح کند، رشد دلار نیما برای رسیدن به کانال 39هزار تومان بود. سیاست بانک مرکزی طی سال جاری، در جهت کنترل نرخ ارز در بازار آزاد است. در همین راستا با ایجاد بازاری تحت کنترل در مرکز مبادله، سعی داشته است تا بازار دلار را سامان بخشد. انتظار می‌رود، با توجه به فساد ارزی اخیر که خبر آن منتشر شده است، سیاست دولت نیز کاهش فاصله دلار آزاد و دلار نیما باشد. شاید حاکمیت سر عقل آمده باشد و شاید از اشتباهات گذشته درس گرفته و بخواهد سیاست جدیدی را پیاده کند. چرا که این موضوع هم به نفع بازار سرمایه خواهد بود و هم به افزایش شفافیت در اقتصاد کمک خواهد کرد. از این‌رو هرگونه افزایش در نرخ دلار نیما می‌تواند جو مثبتی را در بازار ایجاد کند. نکته حائز اهمیت آن است که صرف همگرایی دلار آزاد و سایر شاخص‌های دلاری به رکوردزنی شاخص کل بورس منجر نخواهد شد. چرا که موتور محرک بازار همچنان در دست دلار آزاد است و تا زمانی که این شاخص تغییر به‌خصوصی را تجربه نکند، احتمالاً بازار سرمایه واکنش مثبت شدیدی را از خود نشان نخواهد داد. همین اخبار نیز می‌تواند به حفظ جو مثبت در بازار کمک کند و در صورت عملی شدن می‌تواند بورس تهران را از فضای رخوت‌انگیز گذشته دور نگه دارد. به نظر می‌رسد نگاه‌ها اکنون به سیاست‌های داخلی کشور است. رویکردهای ارزی و پولی و سیاست‌های مالی بودجه‌ای و همچنین نزدیک شدن به انتخابات می‌تواند جو کلی بازار را مثبت یا منفی کند. اما احتمالاً در بازارهای جهانی نیز اخبار مهمی وجود دارد. رشد فلزات گرانبها نظیر طلا و مس، همچنین بهبود تقاضا در بازار فولاد نیز محرک جدیدی را هرچند با اهمیت پایین ایجاد کرده است. قیمت بیلت CIS اکنون به بالای 500 دلار رسیده است و بیلت ایران نیز در محدوده 472 دلار معامله می‌شود که این سطح از قیمت بالاتر از هفته‌های گذشته است. قیمت دو محصول اصلی پتروشیمی‌های ایران یعنی اوره و متانول نیز همچنان در سطوح بالاتری نسبت به اوایل سال جاری قرار دارد. با توجه به احتمال پایان سیاست انقباضی فدرال‌رزرو حداقل انتظار می‌رود، نرخ‌های جهانی افت شدیدی را تجربه نکنند.

رونق نسبی بازار سهام و فتح کانال‌های جدیدی که آخرین‌بار شاخص کل در نیمه خردادماه به آن رسیده بود، سبب شده است تابلوی معاملات نیز دوباره اعداد امیدوارکننده‌ای را به اهالی بازار نمایش دهد. ارزش معاملات خرد طی هفته جاری دوباره موفق شد تا وارد کانال شش هزار میلیارد تومان شود. همچنین بخشی از خروج پول‌های حقیقی طی هفته گذشته نیز جبران شد. روند ورود و خروج پول حکایت از آن دارد که با وجود اخبار امیدوارکننده، اگر جامه عمل به اخبار مذکور پوشانده نشود، ممکن است بازار مایوس‌تر از گذشته با خروج پول حقیقی همراه شود.

نگاهی به بازار مشتقه سهام نیز نشان می‌دهد که طی هفته گذشته بازار اختیار معامله به تبعیت از بازار سهام، روزهای پررونقی را پشت سر گذاشته است. به‌طوری که همچنان ارزش معاملات در این بازار بالای 200 میلیارد تومان است. ضمن آنکه بیشترین ارزش معاملات نیز به قرارداد «ضخود 1074» و «ضهرم 1219» اختصاص دارد که دو قرارداد در سود هستند. رونق بازار سهام سبب شده است تا پرمیوم‌ها نیز در اختیار معاملات رشدهای خوبی را به ثبت برسانند. به‌طوری که خریداران قراردادهای اختیار معامله خرید طی هفته جاری احتمالاً بازدهی‌های بالایی را به دست آورده‌اند. همچنین افزایش پرمیوم‌های قراردادهای اختیار معامله در بازار سبب شده است موقعیت‌های فروش فزاینده با پوشش (کاوردکال) با بازدهی‌های بسیار بالا فراهم شود. روند تغییرات موقعیت‌های باز در قراردادهای اختیار معامله حکایت از آن دارد که با نزدیک شدن سررسید قراردادهای برج 10، معامله‌گران این بازار به سمت قراردادهای با سررسید برج 12 و خرداد سال آینده کوچ کرده‌اند. علاوه بر این، قراردادهای جدیدی بر روی نمادهای بانکی و فولادی و همچنین صندوق‌های شاخصی و اهرمی بازار تعریف شده است که احتمالاً این بازار را پررونق‌تر از گذشته خواهد کرد. گویا سیاستگذار در بازار مثبت برای رونق این بازار تلاش خود را خواهد کرد.

با در نظر گرفتن موارد فوق، گویا بازار منتظر آن است که به مجموعه‌ای از محرک‌ها که مسببات رونق را فراهم کرده‌اند، جامه عمل پوشانده شود. بحث تجدید ارزیابی دارایی‌ها و اجباری شدن آن به صورت یک قانون و همچنین تداوم سیاست کاهش فاصله نرخ دلار بازار آزاد و مرکز مبادله، هردو می‌توانند جو مثبت را در بازار حفظ کنند. اما احتمالاً بازار برای تحرکات جدی‌تر نیازمند محرک‌هایی است که بتواند درآمد شرکت‌ها را با رشد همراه کند. رشد دلار حواله هرچند به کمک بازار خواهد آمد، اما به نظر می‌رسد حتی اگر دلار نیما به‌طور میانگین 40 هزار تومان نیز فرض شود، نماگر بازار نباید قله جدیدی را ثبت کند. از این‌رو در حالت خوش‌بینانه انتظار می‌رود، شاخص بازار سهام در محدوده‌هایی نزدیک به دو میلیون و 200 تا دو میلیون و 300 هزار واحد تا پایان سال تثبیت شود.

نااطمینانی‌ها از حمایت قیمتی نفت

نفت برنت که طی هفته‌های گذشته، به لحاظ تکنیکالی به کف ابتدای تابستان سال جاری و کف قیمتی تشکیل‌شده در زمستان سال قبل رسیده است، واکنش مثبت نشان داده است. طی مدت مذکور، این شاخص مهم در بازار جهانی از کف 73دلاری خود، رشد قابل‌توجهی را به ثبت رسانده است و تا سقف 84 دلار پتانسیل رشد دارد. اما شرایط فاندامنتالی در بازار جهانی می‌تواند انتظارات را در خصوص طلای سیاه تغییر دهد. به نظر برخی از تحلیلگران بازار همچنان نسبت به کف ایجادشده که در محدوده 72 تا 73 دلار است، اطمینان کافی ندارد. چرا که نفت نسبت به گذشته حساس‌تر شده و هرگونه خبری که قیمت آن را تهدید کند، می‌تواند به سرکوب بیشتر قیمتی منجر شود. هرچند برخی از محرک‌ها حاکی از آن است که احتمالاً نفت با افت قیمتی بیشتری همراه نخواهد شد. چرا که نشست پنجشنبه فدرال‌رزرو احتمالاً به نفع بازارهای کالاهای اساسی و پایه نظیر نفت خواهد بود. رئیس بانک مرکزی آمریکا در این نشست بر عدم افزایش نرخ بهره تاکید کرد. اما با وجود این اطمینان کافی را به بازار منتقل نکرد. چرا که همچنان نگاه فدرال‌رزرو بر این موضوع است که در صورت نیاز می‌توان نرخ بهره را بیشتر نیز افزایش داد. با این حال، پس از اظهارات فدرال‌رزرو شاخص دلار نیز افت قابل‌توجهی را تجربه کرد. در نهایت تعداد دکل‌های حفاری نفت و گاز که شاخص اولیه تولید آتی است، در هفته منتهی به 15 دسامبر با سه واحد کاهش به 623 واحد رسید. در این باره بیکر هیوز افزود که تعداد دکل‌های نفتی ایالات‌متحده در این هفته با دو کاهش به 501 سکو رسیده است، در حالی که دکل‌های گازی بدون تغییر در 119 بوده‌اند.

کاهش نگرانی‌ها؛ افت دلار

بازار ارز طی هفته گذشته همچنان آرام بود. به‌طوری که دلار آمریکایی در جریان یک روند آرام، پس از مدت‌ها سطح حمایتی 50 هزار تومان را از دست داد و وارد کانال 49 هزار تومان شد. همچنین قیمت دلار در مرکز مبادله نیز به 39 هزار تومان رسید. به نظر می‌رسد شرایط سیاسی در منطقه و عدم دخالت مستقیم ایران در تحولات منطقه‌ای سبب شده است تا نگرانی‌ها در خصوص عدم کارایی سیاست کنترلی بانک مرکزی کاهش یابد. همچنین حفظ روابط دیپلماتیک و بهبود آن با برخی از کشورهای منطقه با وجود درگیری‌های گسترده حکایت از آن دارد که سطح انتظارات تورمی همچنان پایین است. احتمالاً تا زمان به وجود آمدن جو روانی برای انتخابات سال آینده ایالات‌متحده، همچنان انتظارات تورمی تقویت نخواهد شد و نرخ دلار نیز در محدوده‌های قیمتی فعلی تثبیت خواهد شد. انتظار می‌رود، با انتشار اخبار گسترده در خصوص فسادهای ارزی برخی از اشخاص و شرکت‌ها سیاست دولت در جهت تک‌نرخی کردن ارز پیش برود و رویه‌های نادرست گذشته تکرار نشود.

نزول سکه با افت دلار

نگاهی به روند معاملات سکه امامی نشان می‌دهد که این شاخص، طی هفته گذشته روند نزولی را پیش گرفته است. یکی از اصلی‌ترین دلایل روند نزولی سکه نیز کاهش قیمت دلار و کنترل اسکناس آمریکایی در بازار آزاد است. این در حالی است که طی هفته گذشته اونس جهانی طلا با رشد قابل‌توجهی به کار خود پایان داده است. اونس جهانی طلا که طی هفته‌های قبل در کانال هزار و 900 دلار مورد معامله قرار می‌گرفت، دوباره موفق شد با رسیدن به کانال دو هزار دلار خود را در سطوح بالای قیمتی حفظ کند. یکی از محرک‌های اصلی اونس جهانی طلا، انتشار داده‌های تورمی آمریکا و نشست فدرال‌رزرو در خصوص عدم افزایش نرخ بهره بود. هرچند هنوز برخی از اعضای فدرال‌رزرو بر سیاست انقباضی خود تاکید دارند، اما احتمال کاهش نرخ بهره در مارس سال میلادی آینده به 70 درصد رسیده است. از این‌رو انتظار می‌رود، طلا با اصلاح‌های موقت قیمتی روند رو به رشد خود را حفظ کند. اما روند خنثی یا کاهشی نرخ دلار در داخل کشور به سرکوب قیمتی سکه کمک خواهد کرد. به نظر می‌رسد با سیاست بانک مرکزی در خصوص تثبیت نرخ ارز، سکه امامی نیز شاهد تکانه مثبت شدیدی نخواهد بود.