وضعیت کنتانگو
چرا قیمت جهانی نفت رو به کاهش است؟
افت پنج‌درصدی قیمت نفت در یک روز و سقوط آن به کانال 70دلاری برای هر بشکه موجب شد مجدداً این سوال میان کشورهای تولیدکننده نفت مطرح شود که آیا نفت 100دلاری به یک رویا تبدیل شده است؟
بازار وارد شرایط کنتانگو شده است، وضعیتی که در آن قیمت آتی نفت بالاتر از قیمت لحظه‌ای مورد انتظار قرارداد در سررسید است. با وجود اینکه سایه جنگ از سر خاورمیانه برداشته نشده، ولی به نظر می‌رسد بازار احتمال گسترش درگیری‌ها و باز شدن پای کشورهای تولیدکننده نفت به درگیری را کم می‌داند و دیگر این نااطمینانی فشاری را در طرف عرضه ایجاد نمی‌کند. حالا هم نمودارها منفی است و هم شرایط اثرگذار بر بازار. تعداد آمریکایی‌هایی که درخواست‌های جدید برای مزایای بیکاری کرده‌اند به بالاترین سطح سه ماه اخیر رسیده. موضوعی که نشان می‌دهد شرایط بازار کار همچنان رو به تضعیف است. از سوی دیگر آمار رسمی اقتصادی دیگر ایالات‌متحده نشان می‌دهد، میزان خرده‌فروشی در این کشور در ماه اکتبر برای نخستین‌بار در هفت ماه اخیر کاهش یافته و خرید وسایل نقلیه موتوری و هزینه‌های تفریحی به شدت افت داشته است. ارقامی که حاکی از کاهش تقاضا در ابتدای سه ماه پایانی سال میلادی است و انتظارات را برای تداوم سیاست افزایش نرخ بهره فدرال‌رزرو تقویت می‌کند.
در حالی که اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) هر دو پیش‌بینی کرده‌اند که عرضه جهانی نفت خام در سه‌ماهه پایانی سال جاری فشرده خواهد شد، آمارها نشان می‌دهد که موجودی ذخایر نفت آمریکا فراوان است.
از سوی دیگر رکود در تولید پالایشگاه‌های نفت چین سرمایه‌گذاری‌ها را در این کشور متوقف کرده است. میزان خروجی پالایشگاه‌های چین در اکتبر نسبت به ماه گذشته افت داشته و تقاضای سوخت صنعت نیز با روندی کاهشی مواجه شده است. با وجود این فعالیت‌های اقتصادی چین در اکتبر رشد داشته و رشد تولید صنعتی سریع‌تر از رشد خرده‌فروشی و فراتر از انتظارات بوده است.
تحلیلگران معتقدند افت قیمت کنونی در میان یک پس‌زمینه به‌ظاهر خوش‌بینانه اتفاق می‌افتد، که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران وزنی به روایت «تصویر ذخایر سه‌ماهه چهارم» نمی‌دهند؛ روایتی که گزارش‌های هفتگی اخیر EIA نیز از آن حمایت نمی‌کند.
انتقال بازار به کنتانگو
بازار نفت در حال حاضر وارد ساختار کنتانگو شده است، وضعیتی که در آن قیمت‌های لحظه‌ای از قیمت‌های تحویل آتی پایین‌تر بوده و سیگنالی برای عرضه مازاد به حساب می‌آید. این تغییر به دلیل پایین‌ترین قیمت آتی نفت خام از اواسط جولای که ناشی از نگرانی‌ها از کاهش تقاضای کوتاه‌مدت است، تشدید شده است. با وجود پیش‌بینی‌های قبلی مبنی بر رسیدن قیمت نفت به 100 دلار در هر بشکه، سناریوی فعلی بازار موجب کاهش این شرط‌بندی‌ها شده که نشان‌دهنده احساس نزولی است. افزایش ذخایر نفت خام ایالات‌متحده و سطح تولید بی‌سابقه این کشور، همراه با تکمیل مجدد مرکز ذخیره نفت کوشینگ، اوکلاهاما از دلایل اصلی ایجاد این وضعیت به حساب می‌آیند.
چشم‌انداز مثبت اوپک
برخلاف روندهای نزولی بازار، اوپک همچنان چشم‌انداز مثبتی برای بازار نفت متصور است. این سازمان اخیراً پیش‌بینی خود را از رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2023 افزایش داده و در این زمینه به تقویت شرایط بنیادی بازار اشاره کرده است. افزایش چشمگیر واردات چین و سلامت فیزیکی بازار نفت دوعاملی است که با وجود افت قیمت نفت برنت اوپک را به این نتیجه رسانده که با ادامه سیاست کاهش تولید از ثبات بازار حمایت کند.
تعدیل پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی
آژانس بین‌المللی انرژی که با پیش‌بینی‌های اوپک همسو می‌شود، پیش‌بینی می‌کند با وجود رشد کندتر اقتصاد جهانی، تقاضای جهانی نفت افزایش می‌یابد. با وجود این، این سازمان معتقد است بازار با آغاز سال 2024 با عرضه مازاد بالقوه مواجه خواهد شد که تضاد کاملی با کسری فعلی ناشی از کاهش تولید از سوی تولیدکنندگان عمده دارد.
پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی برای سال 2024 کاهش قابل توجهی در رشد تقاضا را نشان می‌دهد و بر تاثیر بازگشت اقتصادی همه‌گیری و پیشبرد اقدامات بهره‌وری انرژی تاکید می‌کند.
شاخص‌های اقتصادی چین
آمار اقتصادی اخیر چین فراتر از انتظارات بوده است به‌طوری که تولید صنعتی و میزان خرده‌فروشی رشد چشمگیری را در ماه اکتبر به ثبت رساندند. این روند مثبت به نوعی با چالش‌های موجود در بخش املاک خنثی شده تا احیای کامل اقتصاد چین همچنان محقق نشود. با وجود اقدامات سیاستی متنوع، بهبود اقتصادی چین در دوران پساکرونا همچنان ضعیف بوده است. موضوعی که منعکس‌کننده تاثیر متقابل پیچیده عوامل اقتصادی داخلی و جهانی است.
آمار انرژی آمریکا
آخرین گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد ذخایر نفت خام این کشور رشد قابل توجهی داشته و در عین حال موجودی ذخایر فرآورده‌های تقطیری و بنزین کاهش غیرمنتظره‌ای را به ثبت رسانده است. این آمار نشان می‌دهد که پویایی بازار نفتی آمریکا دچار تغییر شده به‌طوری که فعالیت پالایشگاه‌ها به منظور برطرف کردن تقاضای رو به رشد به شدت افزایش یافته است. کاهش غیرمنتظره ذخایر بنزین و همچنین فرآورده‌های تقطیری نشانگر افزایش تقاضاست که به صورت بالقوه می‌تواند به افزایش بیشتر تولید پالایشگاه‌ها منجر شود.
اتحاد تولیدکنندگان آفریقایی در آستانه نشست اوپک‌پلاس
در حالی که اعضای اوپک‌پلاس خود را برای نشست 26 نوامبر آماده می‌کنند. تولیدکنندگان آفریقایی به‌طور ضمنی نسبت به تنظیم مجدد اهداف تولید سال 2024 از سوی گروه نفت ابراز تاسف می‌کنند که حداکثر میزان تولید نیجریه یا آنگولا را محدود می‌کند. پس از مذاکرات پرتنش در ماه ژوئن، همه کشورهای آفریقایی توافق کردند که مشمول سهمیه‌های 2024 کمتری خواهند شد، مگر اینکه بتوانند ظرفیت تولید بالاتری را تا قبل از نوامبر نشان دهند، که تا حدی ارقام محدود کردن تولید نیجریه و آنگولا را توضیح می‌دهد.
در نیمه نخست سال 2023، نیجریه به‌طور میانگین تنها 38 /1 میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که 400 هزار بشکه کمتر از سهمیه روزانه‌ای است که اوپک برای این کشور تعیین کرده است. به‌طور مشابه، آنگولا نیز سهمیه تولید روزانه 46 /1 میلیون بشکه دارد که در نیمه نخست امسال به‌طور میانگین اندکی بالاتر از یک میلیون بشکه در روز تولید داشته است.
مهم‌ترین تحولات نفتی یک ماه اخیر
بازارهای نفت بار دیگر در آستانه نشست سران اوپک‌پلاس، با درخواست‌ها برای کاهش عمیق‌تر قیمت‌ها همزمان با شایعاتی مبنی بر عدم آمادگی اعضای اوپک برای توافق بر سر هر واکنش هماهنگی مطرح می‌شود. بدون غافلگیری در گزارش اخیر موجودی ذخایر ایالات‌متحده، تمام توجهات در آخر هفته به سمت وین معطوف است.
رئیس‌جمهور جدید آرژانتین و سهام نفتی. پس از آنکه خاویر میلی، نامزد لیبرتارین، برنده دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام شد و متعهد به ملی کردن شرکت نفت، کوچک کردن دولت و کاهش مالیات‌ها شد، سهام نفتی آرژانتین تا 40 درصد رشد کردند.
حوثی‌ها کشتی باری مرتبط با اسرائیل را توقیف کردند. شبه‌نظامیان حوثی یمن ناو باربری گلکسی لیدر مرتبط با اسرائیل را هنگام عبور از دریای سرخ توقیف و تهدید کردند که همین کار را با هر کشتی دیگری که از سواحل یمن عبور می‌کند انجام می‌دهند. موضوعی که سطح جدیدی از خطرات امنیتی دریایی را برای نفتکش‌ها ایجاد کرده است.
روسیه ممنوعیت صادرات بنزین را لغو کرد. وزارت انرژی روسیه با استناد به عرضه مازاد داخلی و قیمت‌های پایین‌تر، محدودیت‌های صادرات بنزین را که در 21 سپتامبر برای مقابله با کمبود سوخت در سراسر کشور وضع شده بود، لغو کرد و انتظار می‌رود حدود 150 هزار بشکه در روز از دسامبر به بعد صادر شود.
تلاش ادامه‌دار عربستان سعودی برای اکتشاف گاز. شرکت ملی نفت عربستان سعودی آرامکو از کشف دو میدان گاز طبیعی جدید در بیابان محله خالی در بخش جنوبی این کشور خبر داد که هر دو چشم‌انداز الحیران و المحکیک نرخ جریان گاز تجاری را نشان می‌دهند.
ونزوئلا به توافق با ترینیداد نزدیک می‌شود. انتظار می‌رود ونزوئلا پس از مذاکرات چندماهه با ترینیداد و توباگو و همچنین اپراتور پروژه شل، مجوز 25ساله را برای این شرکت بزرگ انرژی مستقر در بریتانیا برای توسعه میدان تی‌سی‌اف دراگون در مرزهای دریایی آنها تصویب کند.
درخواست لولا از پتروبراس برای اشتغال‌زایی بیشتر. رئیس‌جمهور برزیل، لولا داسیلوا، از ژان پل پراتس، مدیرعامل شرکت ملی نفت پتروبراس خواست تا برنامه سرمایه‌گذاری 2028-2024 این شرکت را اصلاح کند و ایجاد شغل محلی را در اولویت قرار دهد، موضوعی که نگرانی از مداخله بیشتر دولت را افزایش داد.
سریلانکا می‌خواهد به یک کشور هسته‌ای تبدیل شود. دولت سریلانکا علاقه خود را به راه‌اندازی نیروگاه‌های هسته‌ای ابراز کرده است زیرا به دنبال تولید برق ارزان و قابل اعتماد و به دنبال کاهش وابستگی به نفت و زغال‌سنگ و رسیدن به هدف کربن خنثی در سال 2050 است.
ایالات‌متحده هنوز نتوانسته منبع نشت نفت خلیج‌فارس را پیدا کند. خدمه واکنش اضطراری ایالات‌متحده در حال تلاش برای یافتن منبع نشت نفت در خلیج مکزیک ایالات‌متحده هستند که گزارش شده است در نزدیکی خط لوله Main Pass Oil Gathering (MPOG) در حدود 19 مایلی سواحل جنوب شرقی لوئیزیانا، باعث توقف سریع خط لوله شد.
چین به دنبال افزایش مصرف داخلی بیودیزل است. با وجود اینکه چین یکی از صادرکنندگان پیشرو جهانی UCO است، استفاده داخلی چین از بیودیزل متوسط بوده است و این امر باعث شد اداره ملی انرژی چندین طرح پایلوت را برای تشویق مصرف داخلی سوخت غیرفسیلی راه‌اندازی کند.
چشم‌انداز بازار نفت
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، قیمت نفت خام برنت در سال 2023 به میانگین 62 /82 دلار بر بشکه و در سال 2024 به میانگین 48 /86 دلار بر بشکه تخمین زده می‌شود.
پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد که افزایش قیمت نفت به تاثیرات مثبت تولید کمتر نفت از سوی عربستان و افزایش تقاضای جهانی نسبت داده می‌شود. موجودی ذخایر جهانی نفت که از افزایش در نیمه اول سال جاری به کاهش در انتهای سال منتقل می‌شود، باعث افزایش قیمت نفت تا پایان سال جاری می‌شود.
همچنین تولید نفت خام در ایالات‌متحده امسال به میانگین 8 /12 میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد و در سال آینده به 09 /13 میلیون بشکه در روز می‌رسد. این در حالی است که تولید و مصرف جهانی نفت به افزایش می‌پیوندد، به ویژه در کشورهای غیر OECD، به رشد در آسیا، خاورمیانه و آفریقا برمی‌گردد.
همچنین بانک گلدمن ساکس در آستانه نشست اوپک‌پلاس، پیش‌بینی کرد، اوپک از قدرت قیمت‌گذاری خود برای نگه داشتن قیمت در بازه ۸۰ تا ۱۰۰ دلار در هر بشکه استفاده خواهد کرد. پیشتر وقتی قیمت نفت به ۷۵ دلار رسیده بود، اوپک واکنش نشان داده بود به نظر می‌رسد این گروه در نشست اخیر خود در مورد چگونگی واکنش به تضعیف قیمت نفت و نگرانی در مورد سقوط احتمالی رشد اقتصادی جهانی که می‌تواند بر تقاضا تاثیر بگذارد، تصمیم‌گیری خواهند کرد.
