مسیریابی عبور از دوره صادرات سنتی

آمارهای رسمی گمرک ایران نشان می‌دهد میزان صادرات مبلمان، دکوراسیون و صنایع وابسته به آن در پنج‌ماهه امسال تنها هشت میلیون دلار بوده است. این میزان در سال گذشته 16 میلیون دلار بود که نسبت به صادرات 20 میلیون‌دلاری سال 93 بیش از 25 درصد کاهش داشت. اما آیا واقعاً ظرفیت صنعت مبلمان ایران تنها همین میزان محدود است؟ از سوی دیگر چرا روند صادرات مبلمان در کشور ما نزولی شده است؟ همین آمارهای رسمی این را هم نشان می‌دهند که سه کشور عراق، ترکمنستان و افغانستان عمده کشورهای مقصد مبلمان ایرانی هستند. آیا وجود چنین مشتریانی سنتی بودن صادرات مبلمان ایرانی را تایید می‌کند؟ اگر صدور مبلمان از ایران هنوز هم به همان شکل سنتی گذشته است، چه آسیب‌هایی آن را تهدید می‌کند؟ چگونه می‌توان از این شکل صادرات عبور کرد و در عبور از این دوره مواردی مثل اجرای برجام، حمایت‌های دولت و برگزاری نمایشگاه‌ها چقدر می‌تواند موثر باشد؟ در همین زمینه قرار است نهمین کنفرانس بین‌المللی تجارت جهانی مبلمان، طراحی، هنر، دکوراسیون و صنایع وابسته (دکو) 23 آذر‌ماه امسال برگزار شود که دست‌اندرکاران برگزاری آن، ویژگی‌ها و مزایای این کنفرانس برای فعالان این صنعت را تشریح می‌کنند. مظفر علیخانی، دبیر کل شورای ملی مبلمان و دکوراسیون ایران و صنایع وابسته و دبیر کنفرانس دکو 2016؛‌ علی ملایی، مدیر اجرایی شورای ملی مورد بحث به همراه عبدالرضا محسنی، سیدرضا لاهیجی، بیژن شیری و داود ربیع به عنوان چهار عضو کمیته علمی این کنفرانس در میزگرد تجارت‌ فردا پس از تشریح وضعیت صادرات مبلمان در کشور به دستاوردهای کنفرانس‌های پیشین دکو اشاره می‌کنند. آنها همچنین توضیح می‌دهند که تاکنون چرا و کدام یک از اهداف مدنظر محقق نشده‌اند و قرار است در کنفرانس امسال چه اتفاق‌های جدیدی رخ دهد.



آمارهای رسمی گمرک ایران نشان می‌دهد میزان صادرات مبلمان و صنایع وابسته به آن روندی نزولی به خود گرفته و در آمارهای سالانه در حد 16 میلیون دلار است. علت این کاهش و ناچیز بودن میزان صادرات مبلمان چیست؟

داود ربیع: ابتدا باید تعریفی از مبلمان کرد. متاسفانه در ایران فکر می‌کنند مبلمان، تنها میز و صندلی است. وقتی درباره مبلمان صحبت می‌کنیم از دیدگاه ما، در و پنجره چوبی، پارکت چوبی و کابینت آشپزخانه هم جزو مبلمان محسوب می‌شود. مثلاً کابینت آشپزخانه را به نوعی مبلمان آشپزخانه می‌دانند. چون منظور ما مبلمان و دکوراسیون است، مواردی مثل نور و روشنایی و به‌طور کلی تمام اقلامی که ساختمان را پوشش می‌دهند می‌توان به آن اضافه کرد. اگر همین را در شهر ببریم آن وقت می‌توانیم به آن مبلمان شهری بگوییم، که از ایستگاه اتوبوس تا نیمکت‌های داخل شهر را شامل می‌شود. وقتی شما یک خانه را مبله تحویل می‌گیرید، یعنی آن خانه آماده زندگی کردن است.

بیژن شیری: در مورد کاهش صادرات به کشورهای همسایه، خصوصاً عراق، بخشی از این موضوع به وضعیت امنیتی کشور عراق و شرایطی که در آنجا به وجود آمده، برمی‌گردد. دلیل دیگری هم که ما نتوانستیم در صادرات موفق باشیم، این است که زیرساخت‌های صادراتی در کشور ما ضعیف است. مثلاً هماهنگی‌ دستگاه‌های دولتی با نهادهای غیردولتی که زمینه‌های مناسبی را برای صادرات فراهم نکرده است. بخشی دیگر از این رکود مربوط به تولیدکنندگان است که نسبت به نحوه صادرات و شرایط آن، آشنایی کاملی ندارند و به همین دلیل اعتماد به نفس برای صادرات به دست نیاوردند. بخشی دیگر هم به این برمی‌گردد که بازار داخلی ما می‌تواند عمده تولید داخل را جذب و از آن استفاده کند. شاید به همین دلیل باشد که خیلی‌ها به صادرات فکر نمی‌کنند، در حالی که اگر می‌خواهند بنگاه اقتصادی موفقی باشند اولین نکته در چشم‌انداز بلندمدت و حتی میان‌مدت صادرات است و باید آن را مدنظر قرار دهند.

سیدرضا لاهیجی: به نظر من این موضوع چند وجه دارد. وجوهی که دوستان گفتند درست است اما یک وجه خیلی مهم بحث استفاده درست و به‌موقع از فرصت‌هاست. خیلی از مسائل ما به دیپلماسی اقتصادی و سیاسی ارتباط دارد. توجه کنید مثلاً مدتی پیش ما بازار روسیه را از دست دادیم. روسیه برای ما یک بازار خیلی خوب محسوب می‌شد زیرا با ترکیه اختلافاتی پیدا کرد و به سمت ایران گرایش بیشتری یافت. ما همان زمان می‌توانستیم تمام نیازهای روسیه را برآورده کرده و با این کشور تفاهمنامه‌هایی را منعقد کنیم و از فرصت های جدید بهره بگیریم. روسیه صدها میلیون دلار با ترکیه تبادل داشت و به خاطر اختلافات، مقامات روسیه پس از روی‌ گرداندن از ارتباط با ترکیه، به ایران آمدند و گفتند که با آنها همکاری کنیم اما ما این فرصت را از دست دادیم. چرا که هم از نظر سیاسی و هم از نظر تخصصی تعلل داشتیم و یک سال بعد دیدیم که روابط دو کشور روسیه و ترکیه مانند گذشته شد.

بیژن شیری: دست نیافتن به بازار روسیه به آن علت بود که ما در برنامه‌ریزی‌ها و تعیین استراتژی‌ها اصلاً به کشور روسیه فکر نکرده بودیم. در واقع پیش‌بینی نکرده بودیم تا بتوانیم از آن استفاده کنیم؛ به غیر از صنایع مبلمان صنایعی مثل کشاورزی هم نتوانست از این فرصت خوبی که پیش آمده بود، استفاده کند.

سیدرضا لاهیجی: علاوه بر این، عوامل دیگری هم در موفق نبودن صادرات ما نقش دارند. مثلاً همین چند وقت پیش یک نمایشگاه مبلمان در تهران داشتیم. ما حدود چهار یا پنج شرکت داریم که در همین وضع رکود اقتصادی بازار خوبی دارند و فرصت نداشتند به مشتریان خود پاسخ بدهند. اینها باعث افتخار ماست. از این شرکت‌ها در صنعت مبلمان شاید حدود 12 برند باشند که چنین حالتی را دارند. اینها واحد طراحی دارند و خودشان طراحی و ایده‌پردازی می‌کنند و به همین دلیل مشتریان داخلی و خارجی بسیار زیادی دارند. شرکت‌هایی که طرح کپی می‌کنند معمولاً مورد قبول مشتریان خارجی قرار نمی‌گیرند. برای اینکه مشتریان خارجی به دنبال اصالت و نوآوری هستند، طرح‌هایی که متعلق به طراحان و تولیدکنندگان ایرانی باشد.

شرکت‌های مورد اشاره شما با وجود خوب بودن کارشان و مواجه شدن با سفارش‌های متعدد، چرا ظرفیت خود را توسعه نمی‌دهند؟ آیا امکان این را ندارند؟

سیدرضا لاهیجی: به هرترتیب چون کار آنها خوب است و خودشان طرح دارند همیشه مشتریان زیادی دارند. یکی از این شرکت‌ها به من نقشه‌ای نشان داد و گفت که دارند یک کارخانه جدید با معماری خوب می‌سازند و کار خود را توسعه می‌دهند. این شرکت بیشتر محصولات خود را به روسیه صادر می‌کند و تنها شرکتی بود که توانسته بود سهمی از بازار روسیه را تصاحب کند و می‌گفت مشتریان داخلی ما گله دارند که سفارشات آنها عقب می‌افتد. به همین دلیل آنها می‌خواهند واحد جدیدی راه‌اندازی کنند تا پاسخگوی سفارشات بازار باشد. موفقیت اینها به دلیل واحد طراحی و نوآوری بود که طرح‌های خاصی را تولید می‌کرد. این چهار شرکتی که خدمت شما عرض کردم، محصولاتشان خاص خودشان است و کسی نمی‌تواند مانند آنها تولید کند. آنها به درجه‌ای رسیده‌اند که استقلال طراحی دارند و از خودشان می‌توانند حرف بزنند. چند وقت پیش در اتاق بازرگانی جلسه‌ای داشتیم. هیاتی از چین آمده بود که می‌گفتند بزرگ‌ترین نمایشگاه مبلمان را در چین راه‌اندازی کرده‌اند و ایرانی‌ها می‌توانند برای همکاری با آنها و حضور در این نمایشگاه به چین بروند و نباید بترسند. اما جالب است که دو تولیدکننده ایرانی گفته بودند از حضور در آن نمایشگاه واهمه دارند، زیرا طرح‌های تولیدی‌شان کپی از کشورهای دیگر است؛ علت را هم گفته بودند و در مقابل نیز چینی‌ها گفتند که با طراحان خودتان قرارداد ببندید و طراحی ایرانی را به بازار جهانی معرفی کنید. کاری که خاص خودتان باشد.

عبدالرضا محسنی: اگر اجازه بدهید من پیش از بحث درباره صادرات مبلمان یک بحث کلی‌تر را بگویم. من فکر می‌کنم وقتی راجع به صادرات صحبت می‌کنیم اول باید پیش‌زمینه زندگی در کشور مقصد را بررسی کنیم. وقتی نمی‌دانیم، آنچه را که خودمان با سلیقه خود تولید می‌کنیم می‌خواهیم به کشوری ببریم که روش زندگی آنها را نمی‌دانیم. ما فقط می‌توانیم تک‌محصول خود را به آنها ارائه کنیم، حال یا برای آنها مفید است یا برایشان کاربردی ندارد. شورای ملی مبلمان به جای اینکه به صادرات فشار بیاورد و از وضع موجود انتقاد کند، یک پشتوانه‌ای را درست کرد و آن پشتوانه علمی بود. یعنی اگر مهندسی معکوس نکنیم و نوع محصولی را که برای ما و کشورهای دیگر مفید باشد مدنظر قرار ندهیم، نه می‌توانیم در داخل از آن محصولات استفاده کنیم و نه می‌توانیم آن محصول را به کشورهای دیگر بفرستیم. یک مثال ملموس می‌زنم. در خاطرم هست که طراحی جایگاه تشریفات اختصاصی (سی‌آی‌پی) فرودگاه امام (ره) به من پیشنهاد شد. چون سی‌آی‌پی فرودگاه مهرآباد را بنده طراحی کرده بودم. اما چون در اینجا معماری اتفاق افتاده بود باید نوع فعالیت براساس معماری داخلی تعریف می‌شد. مدیران وقت بدون هماهنگی رفته بودند و از کشوری مبلمان ارزان‌قیمت وارد کرده بودند و چیدمان نهایی آن مکان انجام شده بود. می‌دانید که سی‌آی‌پی به معنای یک ترمینال خصوصی است و این ترمینال همان کارهای ترمینال‌های فاخر مثل ریاست جمهوری و امثال آن را انجام می‌دهد. در واقع برای آدم‌های خاص است. وقتی معماری محدود است، معماری داخلی باید توانمندی خود را نسبت به آن محدوده نشان دهد. چند کانتینر مبل آورده بودند اما نتوانستند در معماری داخلی اقدام مناسبی انجام دهند و برای همین درخواست کردند که به آنها کمک شود. وقتی به آنجا رفتم اولین مساله مهم برایم شناخت از محیط بود. یعنی روش زندگی. چون اتفاقی که می‌افتد نهایتاً استفاده‌کننده یا کاربر باید روی آن مبل بنشیند و از آن استفاده کند و فضا بایستی توانمندی خدمات‌رسانی به افراد در حال انتظار را داشته باشد. برای این فضا، مبلمان انفرادی انتخاب شد که حدود یک متر و 10 سانتی‌متر عرض در عمق 90 سانتی‌متر داشت. مبلمان انتخاب‌شده باعث شده بود که در چیدمان نهایی، با آن شرایط تناسب نداشته باشد. بنابراین یک نوع مبلمان خاص برای آن محیط طراحی شد و فضایی که مثلاً به 35 کاربر می‌توانست ارائه سرویس بدهد به 70 نفر افزایش یافت. باید شرایط به شکلی درمی‌آمد که انسان‌ها بتوانند حداقل دو ساعت روی آن مبلمان بنشینند و از آنها بتوان پذیرایی شایسته کرد و راحت بنشینند و جای محدودتری از کل فضا را اشغال کند که تعداد چیدمان در ارائه سرویس بالا برود. پس این یک دانش می‌خواهد. این کار انجام شد، البته این مبلمان در ایران نبود و به کشور دیگری سفارش داده و تجهیزات موجود را ادغام کردیم و در نهایت کار انجام شد. اینجا برای صادرات، واردات، انتخاب و نوع چیدمان هم وضعیت همین‌طور است. یعنی ما دانشگاهی داریم که در آن هم پروسه رسیدن به محصول و هم چیدمان آن را متقاضیان می‌توانند فرابگیرند. بعد از آن، سرمایه‌گذاری که می‌خواهد مبلمان را به کشور بیاورد، باید بداند برای چه منظوری آن مبلمان را به ایران می‌آورد و آن که می‌خواهد مبلمانی صادر کند، باید بداند که برای چه منظوری می‌خواهد آن مبلمان را صادر کند. آن زمان است که رقم 20 میلیون دلار در سال افزایش قابل توجهی پیدا خواهد کرد.

این سخنان شما یعنی صادرات مبلمان ما همچنان همان حالت سنتی خود را دارد؟

عبدالرضا محسنی: بله، دقیقاً. صادرات زیرپله‌ای است. یعنی یک استادکار مثلاً خیلی زبردست محصولی را تولید می‌کند که برای منظور خاص نیست. بلکه آن محصول را با این نیت می‌سازد که شاید روزی یک نفر از آن خوشش بیاید و بتواند استفاده کند. برای همین مدتی طول می‌کشد تا مشتری‌آن محصول پیدا شود. در صورتی که ما فعالانی داریم که با توجه به دفتر و گروه طراحی که دارند می‌دانند مثلاً از کشور ایتالیا چه نوع مبلمانی را وارد کنند. ما به عنوان مشاوران می‌دانیم که چه محصولی را از کدام کشور و برای چه منظوری و برای چه خانواری بخریم. اکنون توانمندی ما در محصولات اداری بسیار بالا رفته است. به این دلیل که تمام کسانی که در این حوزه کار می‌کنند انسان‌های بادانشی هستند و در این زمینه تحصیلات مرتبط دارند یا اینکه مشاوران متخصص به آنها کمک می‌کنند. در نهایت به نظر من نبود پشتوانه علمی است که به این افت مبلمان دامن زده است.

جناب محسنی، در تایید این سخنان شما می‌توان به آمارهای رسمی گمرک ایران هم اشاره کرد که سه کشور عراق، ترکمنستان و افغانستان عمده کشورهای مقصد مبلمان ایرانی هستند. شاید حضور این کشورها در لیست مقاصد صادراتی مبلمان هم به همین دلیل مورد اشاره شما یعنی صادرات سنتی این محصول باشد.

سیدرضا لاهیجی: اجازه بدهید من هم یک نکته‌ای را اضافه کنم و آن، این است که ما یکسری صادرات پنهان هم در دو سال گذشته داشتیم.

یعنی صادرات به صورت قاچاق؟

سیدرضا لاهیجی: نه، صادرات قاچاق منظورم نیست. ما دو شرکت داریم که در سال‌های گذشته به کشورهای جهان اول مبل صادر کرده‌اند. یکی از آنها 700 دست مبلمان را به کالیفرنیای آمریکا صادر کرد. خیلی برای من عجیب بود که این فرد می‌گفت من در نمایشگاهی در ترکیه شرکت کردم و یک آمریکایی طرح من را دید و 700 دست از این مبلمان را به من سفارش داد، اما چون ایرانی بودم و ما تحریم بودیم نمی‌توانستم مستقیم از ایران برای آنها بفرستم. همین عامل تحریم هم در کاهش صادرات مبلمان ما تاثیر داشت. بعد از تحریم هم همه مسائل به ارتباطات ما با دیگر کشورها بستگی دارد تا این صادرات بتواند رشد کند. ایشان می‌گفت که مبل را به آمریکا صادر کرده، منتها از طریق جمهوری آذربایجان این کار را انجام داده است. در واقع با مُهر و آرم جمهوری آذربایجان مبل ایرانی را صادر کرده بود. آن مبل به هفت صورت کار می‌کرد و فروشنده آن می‌گفت که آمریکایی‌ها اصلاً بر سر قیمت هم با وی چانه نزدند و نقدی آن را خریدند اما موضوع این است که به دلیل تحریم، فروشنده ایرانی مجبور شده بود به نام آذربایجان این مبل را به آمریکایی‌ها بفروشد.

علی ملایی: در بحث صادرات مبلمان ما متاسفانه متناسب با ظرفیت صنعتی و صنفی و نیز متناسب با انتظارات جاری توفیق نداریم و این میزان در سال‌های اخیر کمتر هم شده است. نکته‌ای که در مورد علل این اتفاق وجود داشت و عامل مهمی محسوب می‌شود، طراحی‌های کپی‌بردارانه برخی از تولیدکنندگان است و به همین دلیل از حضور در بازارهای کشورهای دیگر واهمه دارند. از سوی دیگر فکر می‌کنم خیلی از تولیدکننده‌های داخلی ما به بازار داخلی بسنده کرده‌اند. یعنی می‌گویند کسب سودی که ما از این صنایع داریم کفایت می‌کند و نیازی به صادرات نداریم. این امر نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و اگر دانش افراد زیاد شود، این افراد حتماً متوجه خواهند شد که می‌توانیم بازارهای صادراتی خوبی از جمله کشورهای همسایه را نیز داشته باشیم. نکته بعدی واهمه‌ای است که امکان دارد صادرکنندگان ما از بوروکراسی‌های اداری در پروسه صادرات داشته باشند. مثلاً تا اسم صادرات می‌آید، تولیدکننده می‌گوید ما اکنون باید با دولت، گمرک و سازمان مالیاتی درگیر شویم و مسائل دیگر. خیلی از تولیدکنندگان ما در جریان نیستند که مثلاً دولت برای صادرات کالا و خدمات معافیت مالیاتی در نظر گرفته است. یعنی اطلاع‌رسانی در زمینه تسهیلات برای صادرات خودش می‌تواند عاملی برای تشویق تولیدکنندگان به صادرات شود. نکته دیگر این است که واقعاً تولیدکنندگان ما دنبال سلیقه مشتریان در کشورهای هدف صادراتی نمی‌روند. یعنی اینکه ما نمی‌دانیم مثلاً در کشور روسیه چه طرحی یا چه نوع مبلمانی مورد استقبال قرار می‌گیرد.

فکر می‌کنید کدام نهاد می‌تواند به آنها کمک کند؟ مثلاً در بخش اطلاع‌رسانی شاید تشکل‌ها بتوانند کمکی کنند اما در مباحث دیگر چطور؟ از کدام نهاد می‌توان انتظار داشت که به افزایش دانش این بخش کمک کند؟

علی ملایی: ما شورایی به نام شورای ملی مبلمان و دکوراسیون ایران و صنایع وابسته داریم که هر سال کنفرانس دکو را برگزار می‌کند و در این کنفرانس موارد اینچنینی مطرح می‌شوند. ما برای حضور در بازارها نیاز به بازاریابی داریم و برای موفقیت در این کار نیاز به فراگرفتن دانش این کار و داشتن تکنولوژی در این حوزه است. اگر ما بتوانیم دانش فعالان اقتصادی را در این حوزه بیشتر کنیم در حوزه صادرات هم پیشرفت خوبی خواهیم داشت و این کنفرانس در طی سال‌های اخیر به این امر مهم پرداخته است.

مظفر علیخانی: به نظر می‌رسد که ما اول موضوع تولید در حوزه داخلی را باید مدنظر قرار داده و بعد صادرات را در یک بازه زمانی مورد توجه قرار دهیم. به نظرم نمایشگاه‌هایی که در چند سال اخیر در بخش مبلمان منزل یا اداری برگزار شده، نسبت به نمایشگاه‌های سال‌های پیشین رشد قابل توجهی داشته است. در زمینه طراحی، تولید، ایجاد شرکت‌های بزرگ و برندسازی ما شاهد رشدهای بسیار چشمگیری بوده‌ایم و این حوزه از جمله حوزه‌هایی است که می‌توان رشد را در آنها ملاحظه کرد. بنابراین باید توجه کنیم از کجا به کجا رسیده‌ایم. ما رشد بسیار قابل توجهی را تجربه کرده‌ایم و این رشد در بحث مبلمان اداری مقداری بیشتر و چشمگیرتر است. به عبارتی، در 10 سال قبل مبلمان منزل به عنوان یک کالای حیاتی در هر خانه‌ای تلقی نمی‌شد و بیشتر به عنوان کالای لوکس و تجملی مورد توجه قرار می‌گرفت اما امروز، این‌طور نیست و شما در تمام شهرهای کوچک و روستاها هم مبل را به عنوان یک کالای اساسی می‌بینید. در واقع معنای عرض من این است که صنعت در داخل کشور هرچقدر رشد کرده، به همین میزان تقاضا نیز در بازار افزایش یافته و تولیدکنندگان ما هم تلاش کرده‌اند که پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان داخلی باشند. علاوه بر این، باید در مورد صادرات بگویم که این کار ساده نیست. بلکه صادرات رقابت با بزرگان بازار جهان است اما در داخل کشور ما خیلی راحت‌تر می‌توانیم حضور داشته باشیم. فعالان اقتصادی ممکن است به فنون مذاکره مسلط نباشند یا نسبت به مقررات و شرایط صادرات کمتر آگاهی داشته باشند و به ویژه با رژیم تجاری کشورهای مقصد آشنا نباشند و به همین دلیل میل کمتری به صادرات داشته باشند. طبیعتاً یک بازار 80 میلیون‌نفری که روز‌به‌روز تقاضا در آن رو به فزونی است کالاهای تولیدی را جذب می‌کند و طبیعتاً تولیدکننده داخلی خیلی نیاز به حضور در بازارهای خارجی را حس نمی‌کند و حضور در بازار داخلی را به صادرات ترجیح می‌دهد. این نکته اول است که باید به آن توجه کرد.
اما نکته دوم، علاوه بر این مساله که مطرح کردم، چهره صنعت در رسته‌های مختلف مبلمان و صنایع وابسته در یک دهه اخیر تحول پیدا کرده است. یک مثال بارز آن، همین است که شبکه توزیع هم در داخل کشور متحول شده است. یعنی شما امروز بازار منطقه یافت‌آباد را نمی‌توانید با بازار دهه‌های گذشته مقایسه کنید. مجتمع‌های تجاری‌ای که برای عرضه محصولات و نیز برگزاری نمایشگاه در این منطقه ایجاد شده است، این منطقه را به قطب و پایتخت کشور مبلمان تبدیل کرده است. این اتفاق حاصل دو مساله است؛ یک موضوع تحولات سریع در بحث تولید و عرضه است و موضوع دوم حاصل تغییراتی است که در تقاضا اتفاق افتاده است. یعنی اگر شما عرضه بدون تقاضا یا تقاضای بدون عرضه داشته باشید طبیعتاً این حلقه یک سیکل معیوب خواهد شد. ما بیش از 10 تشکل ملی در بحث صنعت، صنف، صادرات و سایر حوزه‌های ملی داریم که در بخش مبلمان فعالیت می‌کنند. شاید در کشور کمتر صنعتی مشاهده شود که این همه تشکل در یک حوزه تخصصی داشته باشد و این یک موضوع مهم و جدی است. بحث تشکل‌گرایی در ایران و زمینه‌سازی برای تعامل تشکل‌ها با یکدیگر که به نوعی ذی‌نفعان این صنایع هستند و ایجاد یک فضا برای گفتمان یک رشد درخور است. شاید کمتر صنعتی باشد که حتی دانشگاه داشته باشد و بیش از چند هزار متخصص فارغ‌التحصیل در این رشته در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد تربیت کرده باشد. اینها رکوردهای قابل تقدیری در رشته مبلمان است. شهرک‌های صنعتی اختصاصی و ویژه‌ای که صنعت مبلمان در تهران و استان‌ها دارد، استراتژی‌ای که برای توسعه این صنعت و صادرات تدوین شده است، موزه‌ای که این صنعت دارد یا همین شورای ملی مبلمان و دکوراسیون و صنایع وابسته به عنوان تشکل بالادستی همه اینها مزیت‌های ویژه این هنر صنعت است. یکی از تشکل‌های پیشگام نیز همین شورای مبلمان است که این خود یک رکوردی است که بر محور مبلمان و دکوراسیونی می‌چرخد که جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشور به دست آورده است. طبیعتاً حجم گردش مالی و حجم اشتغال این صنعت هم قابل توجه است. طبق آمارهای ما 8 درصد اشتغال کشور را این صنف و صنعت به خود اختصاص داده است. عرضم این است که در یک دهه اخیر این صنعت پله‌های تعالی و شکوفایی را به سرعت پشت سر گذاشته است.
نکته دیگر این است که یک دهه پیش نمایشگاه مبلمان منزل و مبلمان خانگی و ماشین‌آلات مربوطه در طول سال، تنها یک نمایشگاه بود اما متناسب با رشد این صنف و صنعت چهار نمایشگاه به صورت تخصصی طی یک سال برگزار می‌شود و این امر بیانگر ظرفیتی است که اکنون در تقویم نمایشگاهی کشور وجود دارد. از سوی دیگر طبیعتاً در اجلاس‌هایی که ما در سطح آسیا و جهان به نمایندگی از این صنف و صنعت حضور پیدا کرده‌ایم شاهد نگاه جدید بودیم. تقریباً اکثریت این را مطرح کرده‌اند که در هیچ جای دنیا، به اندازه ایران به مبلمان توجه نمی‌شود. آنها می‌گویند اینقدر که مبلمان در ایران در کانون توجه هم مسوولان و هم مردم و هم فعالان اقتصادی است در کشورهای دیگر نیست. از این‌رو این سرفصل‌ها که عرض کردم به جرات در بسیاری از کشورها این‌گونه نیست. مضاف بر اینکه نهمین کنفرانس دکو که قرار است امسال برگزار شود هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌المللی بی‌نظیر است. یعنی در هیچ جای دنیا کنفرانسی با این ابعاد و این استمرار وجود ندارد و خود این موضوع بیانگر این است که این صنعت جایگاه خاص خودش را در کشور پیدا کرده است. اما در مورد چالش‌های صادرات به نظرم این صنعت مانند سایر صنایع هم به دلیل تحریم و هزینه‌های مترتب بر تولید و صادرات در داخل و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و نیز دسترسی به ماشین‌آلات مدرن و مواد اولیه با مشکلاتی مواجه شده است. طبیعتاً به همین نسبت در تولید داخلی تاثیر گذاشته و به همین نسبت هم شما را از بازارهای خارجی دور می‌کند. مطلب دیگر گران بودن تولید در ایران است. این موضوع مختص این صنف و صنعت هم نیست، بدون استثنا در تمام رشته‌های تولیدی هم این مطلب صدق می‌کند که هم به دلیل تورم دورقمی و هم نرخ بهره بالا و بحث مالیات و مطالبات تامین اجتماعی و سایر هزینه‌های سربار تولید، عملاً قیمت تمام‌شده آنقدر بالا می‌رود که به شما اجازه رقابت در بازارهای جهانی را نمی‌دهد.
موضوع دیگری که از باب تاکید عرض می‌کنم این است که عموم تولیدکنندگان ما در صنعت مبلمان واحدهای صنفی کوچک و متوسط هستند که نمی‌توانند به صورت انبوه تولید کنند و سفارش انبوه داشته باشند. به همین دلیل هم قیمت تمام‌شده آنها بالا می‌رود و به همین جهت هم قدرت رقابت آنها در بازار جهانی با چالش مواجه می‌شود. مطلب دیگر این است که برای حضور در بازارهای جهانی اول باید در داخل کشور به برند تبدیل و به عنوان قهرمان ملی انتخاب شوید و بعد تازه بتوانید در بازارهای جهانی با بزرگان دنیا رقابت کنید. وقتی ایران عضو سازمان جهانی تجارت نیست و با بسیاری از کشورهای دنیا موافقتنامه‌های تجارت آزاد و موافقتنامه‌های تعرفه‌های ترجیحی ندارد و از آن طرف هم چالش‌ها و ناملایمات تحریم هم درهای بازارهای دنیا را به روی کشور بسته است طبیعی است که رقابت با سایر کشورها مشکل می‌شود. به این موضوع هم اشاره کنم که سه کشور عمده صادراتی مبلمان مورد اشاره یعنی عراق، ترکمنستان و افغانستان، مساله غیرطبیعی‌ای نیست. چرا که در محصولات دیگر هم تقریباً وضعیت این چنین است. اصلاً بازارهای عمده صادراتی ما در منطقه، کشورهای امارات، عراق، افغانستان، ترکمنستان و .... است و اخیراً در شرایط پسابرجام هند، چین، ترکیه و برخی بازارهای دیگر به آنها اضافه شده‌اند. معنی این حرف این است که خواسته یا ناخواسته تحریم به ما دیکته کرد که با کشورهای اطراف خود تجارت کنیم. به تجارت جهانی هم نگاه کنید می‌بینید به دلیل هزینه‌های سنگین حمل‌ونقل و بحث بازاریابی و اعزام و دریافت هیات‌ها عملاً تجارت‌های منطقه‌ای است که رشد کرده است. بنابراین این موضوع بسیار طبیعی است. مطلب دیگر این است که شما می‌دانید که عراقی‌ها و افغانستانی‌ها و کشورهای سی‌آی‌اس به دلیل رفت‌وآمدهای زیادی که با ما دارند عموماً برند ما را می‌شناسند و با برخی از این کشورها ما با پول‌های ملی خود داد و ستد می‌کنیم. از این‌رو مجموعه این عوامل، این شرایط را برای ما رقم زده که وقتی در فضای کارشناسی به آن نگاه کنیم پاسخ‌های منطقی برای آنها می‌توانیم بیابیم. اما حالا چرا نهمین کنفرانس دکو برگزار می‌شود؟

ما به دنبال این هستیم که مهم‌ترین تفاوت‌های نهمین کنفرانس دکو با هشت کنفرانس قبلی آن را هم بدانیم.

مظفر علیخانی: کنفرانس محلی برای هم‌اندیشی جهت پاسخ دادن به سوالات و چالش‌هایی است که فعالان این صنف و صنعت با آن روبه‌رو هستند. فعالیت‌های سال‌های گذشته ما حاصل برگزاری چنین کنفرانس‌هایی است که توانسته خود را در داخل و خارج از کشور به اثبات برساند. در این کنفرانس سالانه حدود دو هزار و 800 تا سه هزار نفر فعال اقتصادی، دانشجو، استاد و علاقه‌مندان به هنر و صنعت مبلمان، دکوراسیون و صنایع وابسته حضور پیدا می‌کنند. این امر بیانگر مهم بودن این رویداد است. کارگاه‌های آموزشی هم که در این کنفرانس‌ها برگزار شده، بر ارزش این کنفرانس‌ها افزوده است. در کارگاه‌های آموزشی طراحی این کنفرانس‌ها هم تلاش شده از بهترین طراح‌های دنیا دعوت شود تا نقیصه‌های ما را جبران کنند. نکته دیگر انتقال تکنولوژی و دانش فنی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای تحقق سرمایه‌گذاری‌های مشترک تولیدکنندگان با کشورهای صاحب‌نام بوده تا ما بتوانیم این تکنولوژی را بومی کنیم و تولیداتی داشته باشیم که هم در بازار داخلی و هم در بازارهای خارجی قدرت رقابت داشته باشد. از سوی دیگر این کنفرانس محلی است برای تعامل تولیدکننده‌ها و صادرکننده‌ها، دانشجویان و استادان، بخش خصوصی با تشکل‌های ذی‌ربط، بخش خصوصی با حاکمیت و قوای سه‌گانه، فعالان داخلی با فعالان کشورهای صاحب سبک و هنر در این زمینه، تعامل استادان برجسته داخلی با استادان برجسته خارجی و طبیعتاً محلی برای هم‌اندیشی و تبادل نظر و ایجاد هم‌افزایی است که امیدواریم بتواند دستاوردهای ارزنده‌ای را برای کشور به ارمغان بیاورد.

به مزایای این کنفرانس‌ها اشاره شد اما در ادامه به این موضوع بپردازید که این هشت کنفرانس قبلی چه ضعف‌هایی داشته و اینکه چه انتظاراتی از برگزاری این کنفرانس‌ها مثل سرمایه‌گذاری‌های مشترک داشتید و به نتیجه نرسیده است. اگر چنین عدم تحققی بوده به عنوان یک کارشناس بگویید که علتش چیست؟

بیژن شیری: بخشی از دستاوردهای مورد انتظار برای این کنفرانس‌ها محقق نشد که بخشی از این به این موضوع برمی‌گردد که ما زمینه‌های تحقق این اهداف را در داخل کشور نداشتیم. یعنی اگر قرار باشد با یک کشور خارجی مشارکت داشته باشیم سطح دانش و طراحی ما بسیار محدود است و همین زمینه شرایطی را به وجود نیاورد که در یک شرایط پایاپای با آنها بتوانیم کار کنیم. البته در شرایط تحریم، محدودیت‌ها خیلی از امتیازات را از دست ما گرفت. وگرنه ما می‌توانستیم فضاهایی را به وجود آوریم که از آنها بهره ببریم اما به دلیل اینکه تجارتی نمی‌توانست در کشور انجام شود، در نتیجه همکاری‌های ما هم شکل نگرفت. اگر هم در برنامه‌های ما تقویت تجارت مبنا بود، اما چون محدودیت‌هایی بر کشور ما غالب می‌شد، جلوی خیلی از کارهای ما گرفته می‌شد. به تبع آن، حوزه مبلمان و دکوراسیون هم تحت تاثیر قرار گرفت.

داود ربیع: سه بخش اصلی در کمیته علمی کنفرانس داریم که بخش‌های طراحی، معماری داخلی و صنایع چوب است. از دیدگاه صنایع چوب آنچه به عنوان یک نقطه ضعف می‌توانم بگویم این است که هنوز بعد از هشت سال برگزاری این کنفرانس نتوانستیم مقالات ارائه‌شده از بخش صنایع چوب را به سمتی هدایت کنیم که کاربردی در صنعت مبلمان داشته باشد. جلسات مختلفی هم با دانشگاهی‌ها داشتم. طبیعتاً آنها مایل هستند علمی را تولید کنند که برای صنعت کاربرد داشته باشد و این دور بودن صنعت از دانشگاه یک بحث تکراری در صنایع است. اما در صنعت چوب این اختلاف بیشتر است. البته اگر شما مقالات اولین کنفرانس دکو را با آخرین کنفرانس آن مقایسه کنید تغییرات آن را مشاهده خواهید کرد اما اشاره کردید که از نگاه بهبود کنفرانس به این مساله نگاه کنیم، می‌گویم می‌توان در سال‌های بعد مقالاتی برای این کنفرانس تهیه کرد که کاربرد بیشتری برای صنایع داشته باشد.

البته این مساله به محورهای تعیین‌شده برای نگارش مقالات هم مرتبط است. ارزیابی شما از محورهای کنفرانس امسال چیست؟ آیا محورهای کاربردی برای صنایع کشور ما هستند؟

داود ربیع: بله، اتفاقاً به نکته جالبی اشاره کردید. ما هر سال در انتخاب محورها توجه داریم که مقداری به سلایق مخاطب نزدیک‌تر شویم. البته دوستان در جریان هستند که در نهمین کنفرانس این مساله خیلی پیشرفت کرده اما از دیدگاه تخصصی خودم که به این مساله نگاه می‌کنم، می‌بینم هنوز به آن نقطه نهایی مطلوب نرسیدیم.

بیژن شیری: برای افزایش کیفیت مقالات و ایجاد و افزایش انگیزه برای دانشجویان و استادان دانشگاهی که می‌خواهند در این کنفرانس‌ها حاضر شوند اقدامات جدیدی انجام گرفته است و توجه نکردن به این موضوع، ضعف کنفرانس‌های قبلی بود که ما در نهمین کنفرانس به دنبال رفع این ضعف بودیم. معمولاً کسانی که می‌خواهند این مقالات را ارائه دهند، انتظار دارند از امتیازات علمی این کار خود نیز بهره‌مند شوند؛ چه برای پرداختن به تحصیلات تکمیلی و چه برای ارتقای شغلی در مراکز علمی که دارند کار می‌کنند. امسال با توجه به هماهنگی‌ انجام‌شده که با دانشگاه تهران داشتیم تمام مقالاتی که ارزیابی می‌شود و واجد شرایط هستند در یک نشریه علمی‌-‌‌پژوهشی به‌طور ویژه چاپ خواهند شد و این انگیزه دانشجویان و استادان را برای ارائه مقالات علمی افزایش می‌دهد و البته چون سال اول است، نمی‌توانیم به آن حد مورد انتظار برسیم اما به هر ترتیب این کار آغاز شده است تا مقالات بهتری در این کنفرانس ارائه شود و از این راه ارتباط صنعت و دانشگاه را تقویت کنیم.

جناب محسنی شما در بخش قبلی به سنتی بودن صادرات مبلمان در کشور اشاره کردید. به نظر شما با توجه به ویژگی این صنعت آیا می‌توان امیدوار به اثرگذاری این مقالات علمی در این صنعت بود و فکر می‌کنید اصلاً برای فعالان این صنعت جذابیت دارد که سراغ نتایج علمی پژوهشگران این حوزه بروند؟

عبدالرضا محسنی: من اتفاقاً خودم را برای طرح این مساله آماده کرده بودم و فکر می‌کردم که شما این مساله را عنوان کنید. ببینید 9 سال است که روی این موارد دارد کار می‌شود. خب سال‌های اول منتهی به این شد که اصلاً خود صنف را بشناسیم که اصلاً ظرفیت موجود چیست. برخی مباحث به اینجا کشیده شد که برای نسل‌های بعدی انگیزه ایجاد کنیم. مثلاً فرد تولیدکننده به عنوان یک پدر برای فرزند یا همکار یا شاگردان خود این فرصت را فراهم کند تا در این فضا قرار بگیرند. بعد از این شناخت، در اوایل کار ما غیر از برنامه‌هایی که اجرا می‌شد، به دنبال این بودیم که خود صنف در جامعه شناخته شود. بعد از این در مراحل بعدی، ایجاد انگیزه و اعتماد برای این نوع تولیدکننده‌ها و همکاران مدنظر بود. بعد از آن بود که راه‌حل داده شد که چطور این منابع علمی را به کار بگیریم. اگر شما تنها از استادان کاربلد دعوت کنید، نمی‌توانید به همه علاقه‌مندان انگیزه بدهید. این کار سختی است. مثلاً امروز من دروسی را در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه تدریس می‌کنم. مهم‌ترین کاری که رئیس دانشگاه از من می‌خواهد این است که مهم‌ترین درس را در اولین کلاس مقطع کارشناسی خود من تدریس کنم. اگر شما برای کسی که هنوز از دیپلم به لیسانس آمده، بتوانید این درس را خوب توضیح بدهید آن فرد می‌تواند این موضوع را درک کند. این ظرفیت‌ها را در اولین جلسه‌ای که ما با آقای انصاری، رئیس شورای ملی مبلمان و دکوراسیون ایران و صنایع وابسته داشتیم، هماهنگ کردیم. برنامه ما رفتن به یک مکانی بود که می‌خواستیم در آنجا ایجاد کار کنیم. آنجا، به نوعی، مکانی بود که از جوانان و کسانی که بضاعت مالی مناسبی نداشتند نگهداری می‌کردند و همان جا کلید ایجاد دانشگاه زده شد که آقای انصاری به پشتوانه علاقه‌مندی خود به انجام این نوع کارها، 25 نفر از کسانی را که بعد از گذراندن آن شرایط می‌خواستند وارد بازار کار شوند دعوت به حضور در دانشگاه کرد. بعد چون خود این افراد از افرادی بودند که سنتی تولید می‌کردند الان به جرات می‌توانم بگویم چند نفر از آنها با مرحله اولیه کاردانی جذب این مراکز شدند و آنها خودشان اکنون دنبال جذب علاقه‌مندان به این حوزه هستند. حالا از آن طرف دیگر ما کمبود استاد داریم. حالا کنفرانس ما به جایی رسیده که استادانی که قبلاً علاقه‌ای به حضور در آن نداشتند و می‌گفتند که این کنفرانس تنها برای کسانی است که در این حوزه کار می‌کنند اکنون خود آنها پیگیری می‌کنند که اسم آنها در میان استادان مدعو هست یا نه. این در حالی است که آنها در کنفرانس‌های اولیه علاقه‌مند به حضور نبودند اما اکنون دیگر وضعیت متفاوت شده است. ما هم گفته‌ایم که یک ارتقای علمی برای آنها در نظر گرفته شود. اصلاً این کنفرانس وارد فاز دیگری شده است.

علی ملایی: یکی از دستاوردهایی که این کنفرانس‌ طی سال‌های اخیر داشته است راه‌اندازی دانشگاه علمی‌-‌کاربردی مبلمان بوده است. دستاورد علمی بسیار مناسبی که مورد استقبال بسیاری از مسوولان و فعالان این صنعت بوده است. اما نکته‌ای که مغفول مانده این است که ما در سال‌های اخیر مشکل بیکاری بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را داریم و ما از طریق رویداد بزرگ و بین المللی دکو، این خلأ بین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با صنعتگران را می‌توانیم خیلی کم کنیم. یعنی ما هر سال اعلام می‌کنیم فارغ‌التحصیلانی داریم که در این حوزه فعالیت می‌کنند و یکسری خلاقیت‌هایی هم دارند. این خلاقیت‌ها در قالب تصاویر یا عرضه نمونه کار در نمایشگاه‌ جانبی کنفرانس دکو بروز می‌کند. این خلأ بین‌ دانشگاهی‌ها و صنعتگران و اتصال بین فارغ‌التحصیلان به تولیدکننده‌ها یکی از بزرگ‌ترین رسالت‌هایی است که این کنفرانس می‌تواند داشته باشد. کمااینکه این امر هم در دستور کار هیات مدیره شورا قرار گرفته است که ما بتوانیم این فاصله را کم کنیم و صنعتگران و تولیدکنندگان سنتی را به این سمت ببریم که از فارغ‌التحصیلانی استفاده کنند که در این زمینه‌ها تحصیلات داشتند.

البته اگر این فارغ‌التحصیلان مهارت نداشته باشند، چه انگیزه‌ای برای استخدام آنها وجود دارد؟

علی ملایی: وقتی به نمایشگاهی می‌روید و مبلمانی را می‌بینید که یک فارغ‌التحصیل طراحی به عنوان یک مبلمان چندکاره آن را طراحی کرده می‌توان گفت عملاً این خلاقیت است که می‌تواند کاربرد بیشتری در توسعه فعالیت‌ها داشته باشد. ما در کشور فارغ‌التحصیلانی داشتیم که از شرکت‌های ایتالیایی تولیدی کشور ایتالیا برای جذب طرح‌های آنها آمده‌اند لذا تولیدکنندگانی که به دنبال توسعه فعالیت و بازار خود هستند به این امر پی برده‌اند که خلاقیت در طراحی و تولید یکی از مهم‌ترین عوامل پایدار بودن کسب و کار است. بحث دیگری که مربوط به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی است و دوستان هم اشاره کردند؛ یکی از مهم‌ترین اهداف این کنفرانس است. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد بستر سرمایه‌گذار در کشور ماست. یعنی آن قسمتی که به دولت برمی‌گردد. یکسری شرایط را ما در قوانین سرمایه‌گذاری می‌بینیم که این شرایط، شرایط رغبت‌برانگیزی نیست که سرمایه‌گذار خارجی به ایران بیاید و با تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاری مشترک داشته باشد. بنابراین دولت در این بخش باید شرایطی را مهیا کند که سرمایه‌گذار خارجی احساس امنیت کند تا بتواند سرمایه خود را به ایران بیاورد.

بیژن شیری: یکی از مواردی که پیگیری شد تا به ایجاد دانشگاه انجامید، این بود که در عمده صنایع ما انتقال دانش از طریق استاد شاگردی بود. علاوه بر این، فرزندان این افراد به نوعی مالکان بعدی بودند، حالا اگر ما حرکت را به سمتی می‌بردیم که فرزندان آنها در آموزش‌های دانشگاهی شرکت کنند همان مسیری است که ما را در تحقق اهداف کمک می‌کرد. به همین دلیل هم تعداد زیادی که دست‌اندرکار بودند فرزندان آنها از پدرانشان جدا شدند و کار جدیدی را آغاز کرده‌اند. بر اساس فعالیت‌های دانشگاهی و فارغ‌التحصیلان آنها خصوصاً در مورد طراحی مهمان، شرایط به گونه‌ای شده که اگر طرح‌های طراحان ما در داخل پذیرفته نشود آنها این طرح‌های خود را در خارج از کشور عرضه می‌کنند و در یک قالب دیگر به کشور ما برمی‌گردد.

سیدرضا لاهیجی: ما از سال 85 در این صنف دعوت به همکاری شدیم. اولین سالی بود که نمایشگاه‌های ما بخش داوری داشت و ارزیابی‌ها مطابق با استانداردهای جهانی انجام می‌شد. در آن سال تیم ما شکل گرفت و شروع به کار کردیم. ما بر اساس تحصیلات و مطالعاتی که داشتیم می‌دانستیم هرکسی در ایران بخواهد فروش داشته باشد، چندان به پیشرفت کشور کمک نمی‌کند. لازمه پیشرفت مملکت صادرات غیرنفتی و ورود ارز به کشور است. ما تصمیم گرفتیم هرجا که برای داوری می‌رویم به آنها بگوییم حتماً باید واحد طراحی و یک گرایش تخصصی داشته باشید. طی 10 سال گذشته این موضوعات پیگیری شد و شرکت‌های متعددی در این مورد به وجود آمد و اکنون حدود 12 شرکت خاص در بازار تهران داریم که به حضور آنها افتخار می‌کنیم. اما تعداد آنها کم است و اگر کمی به آنها بال و پر بدهیم تعداد آنها به 400 شرکت می‌رسد. در سال‌های گذشته هم بزرگ‌ترین افراد را در زمینه‌های مختلف دعوت کردیم. مثلاً دو سال پیش ما آقای لوئیجی کُولانی را دعوت کردیم که طراح برتر قرن بیستم در دنیا شناخته شده و کتاب‌های او کتاب مرجع در رشته ما بود و دانشجویان ما باور نمی‌کردند که این فرد به ایران بیاید. ایشان حدود 90 سال دارد و با جایگاه ویژه خود به هر کشوری می‌رود استقبال‌کننده در حد مدیران و رئیس‌جمهور است. ایشان دو سال پیش مهمان ویژه ما بودند و در هتل دیدم مثلاً یک مهمان آلمانی وقتی او را دیده بود می‌گفت که من نمی‌توانم در کشورم او را ملاقات کنم، چطور او به ایران آمده است؟ زمانی که ما این افراد را به موزه مبلمان می‌بریم شگفت‌زده می‌شوند. آقای لوئیجی کولانی که از طراحان بزرگ قرن بیستم هستند بعد از بازدید از موزه مبلمان ایران گفت باورشان نمی‌شود ما در تاریخ خود مبلمان داشته باشیم، پس طراحان شما کجا هستند، شما به دنیا نیاز ندارید، این دنیاست که به شما نیاز دارد. یا سال پیش ما آقای رالف ویگمن را دعوت کردیم.
ایشان مدیر بزرگ‌ترین موسسه طراحی جهان و مسابقات است. ایشان هم جزو کسانی بود که همان حرف را زد. وقتی ایشان موزه را دید، گفت من فکر می‌کردم شما دو هزار و 500 سال تمدن دارید، اما اکنون متوجه شدم شما بیش از چهار هزار سال تمدن دارید. اولین چهارپایه‌ای که در تاریخ دیده شده، ساخته‌شده ایران است. تازه او تمدن جیرفت را که چند سال پیش کشف شد و بالای 12 هزار سال قدمت دارد ندیده بود. او گفته بود که شما باید سریع‌تر کتابی به نام design Persian را تهیه کنید تا طراحان شما آن را بخوانند و بر اساس فرهنگ و تمدن ایرانی کار کنند. در جلسه‌ای هم که در اتاق بازرگانی با چینی‌ها داشتیم گفتم که روی این موضوع داریم کار می‌کنیم و آنها هم خیلی خوشحال شدند و از این موضوع استقبال کردند. به آنها گفتیم امیدواریم یک سال دیگر بتوانیم تعداد قابل توجهی طرح را در اختیار آنها قرار دهیم. حتی یک نامه هم به سازمان ملل نوشتم و اعلام کردم ما این کار را در ایران شروع کرده‌ایم. من اصلاً باور نمی‌کردم که اینها جواب بدهند. در کمتر از یک ماه نماینده سازمان ملل با یک مترجم به ایران آمد. رئیس بخش آموزش سازمان ملل در حوزه خاورمیانه به خاطر این موضوع به ایران آمد و گفت می‌خواهم این پیام را به شما بدهم که در جلسات سازمان ملل گفته می‌شود ما می‌دانیم ایران افتخار تمدن دنیاست. اما او می‌گفت متاسفانه هیچ جا خبری از ایران نیست و از این کار ما ابراز خوشحالی کردند و گفتند هزاران نفر در دنیا هستند که می‌خواهند روی این موضوع کار کنند. او از طرف سازمان ملل قول داد که از ایران حمایت کند.

بیژن شیری: حاصل مقالات ارائه‌شده کنفرانس، برای اولین بار راه‌اندازی و سازماندهی رشته کارشناسی طراحی مبلمان بود که از دو سال پیش دانشجو گرفتیم. این رشته برای غنی‌ شدن اطلاعات فارغ‌التحصیلان و افزایش توانایی و کارایی آنها می‌تواند مفید باشد.

سیدرضا لاهیجی: بگذارید من این را بگویم که تحول کنفرانس اول تا هشتم دکو چه بود؟ دکو از یک گردهمایی صنفی به یک گردهمایی جامعه متخصصان تبدیل شد و هدف اصلی ما ارتقای وجهه علمی دکو بود. الان کار به جایی رسیده که دانشجویان و استادان در صف ایستاده‌اند تا برای حضور در دکو ثبت‌نام کنند و شاهد برنامه‌های جدید باشند. دکو صاحب شخصیتی شده که حاضران به حضور در آن افتخار می‌کنند.

بیژن شیری: در سال‌های اول ما به سختی به دنبال این بودیم که از مهمانان خارجی دعوت کنیم تا به کنفرانس بیایند اما اکنون به محض اینکه ای‌میل ما به دست مهمانان خارجی می‌رسد خیلی زود مثلاً طی یک هفته پاسخ مثبت می‌دهند.

علی ملایی: مساله دیگر بحث حضور نمایندگان تشکل‌های بین‌المللی در کنفرانس دکو است. از آسیا، شورای انجمن‌های مبلمان آسیا کافا را دعوت کردیم که شاید تفکر مناسبی از این صنعت در ایران نداشتند. به محض اینکه در کنفرانس دکو حاضر شدند و پیشرفت‌های علمی و فنی تولیدکنندگان ایران را از نزدیک دیدند رویکرد جدیدی نسبت به صنعت مبلمان ایران پیدا کردند. استقبال آنها از توانمندی‌های ایران در پاویون ایران که در نمایشگاه بین‌المللی مبلمان نانینگ در چین برگزار شد بی‌نظیر بود. همچنین آنها از شورا درخواست کردند تا تولیدکنندگان ایرانی محصولات خود را در غرفه‌هایی که مسوولان نمایشگاه‌های چین به شورا اختصاص می‌دهد عرضه کنند. از دیگر دستاوردهای کنفرانس دکو امضای تفاهمنامه‌هایی با بعضی از تشکل‌های بین‌المللی مثل اتحادیه طراحان ایتالیا، اتحادیه تولیدکنندگان مبلمان اسپانیا و دانشگاه مارکنی ایتالیا که در زمینه انتقال دانش و تربیت دانشجو فعالیت می‌کند، بوده است. ما امسال نیز بیش از 25 نماینده از کشورهای عضو شورای انجمن‌های مبلمان آسیا از کشورهای آسیایی را در کنفرانس دکو خواهیم داشت. ضمن اینکه با توجه به بحث رفع تحریم ایران ما امسال توانستیم ارتباط خوبی با اروپایی‌ها بگیریم. و اکنون در حال مذاکره با کنفدراسیون مبلمان اروپا و انجمن تولیدکنندگان اروپا جهت حضور در کنفرانس دکو هستیم.

سیدرضا لاهیجی: مهمانان ما هر سال به خاطر اتفاقاتی که در این کنفرانس رخ می‌دهد، شگفت‌زده می‌شوند و امسال هم همین‌طور است. ما امسال برای اولین بار از یک مهمان فرانسوی دعوت کردیم که تخصص او تزیینات و دکوراسیون ساختمان است و در ساخت بیش از 50 کاخ از فرانسه به عنوان مشاور حضور داشته است. به ایران هم خیلی علاقه‌مند است و می‌گوید حاضر است که یک ساختمان را به او بدهند و تزیینات داخلی‌اش را انجام و به ایران هدیه دهد. مهمان دیگر از کاناداست که تورستن فریتز نام دارد و از طراحان استیو جابز است. در ضمن برای اولین بار مقالات برگزیده در نشریه علمی دانشگاه تهران چاپ خواهد شد. من مطمئن هستم که امسال هم مهمانان ما شگفت‌زده خواهند شد.

مظفر علیخانی: در جمع‌بندی مباحث باید عرض کنم همان‌طور که این کنفرانس هر سال به دنبال یک تغییر و تحول است. موضوع مهم فرهنگ‌‌سازی در حوزه تولید و تجارت است. اینکه کنفرانس از پیشکسوتان تقدیر و آنان را معرفی می‌کند و نخبگان را پاس می‌دارد و استادان و طراحان برجسته و دانشجویان جوان را مورد تقدیر قرار می‌دهد، به دنبال این است که هم عرصه رقابت را برای فعالان اقتصادی بیشتر گرم کند و هم اینکه فضایی را برای الگوسازی ایجاد کرده باشد. در کنار اینها، همیشه یکی از سرفصل‌ها این بوده که از خانواده‌های عزیز شهدا و جانبازان که در این هنر و صنعت در دفاع از نظام مقدس جمهوری اسلامی و تمامیت ارضی کشور و ملت شریف جانفشانی کردند تقدیر و تشکر شود. از این‌رو در راستای فرهنگ‌سازی و کارآفرینی که جهادی مقدس است، هستند. سرفصل دیگر اینکه توجه کنید بحث طراحی و جذب سرمایه‌گذار خارجی و برندسازی مباحثی نیست که یک‌شبه اتفاق بیفتد بلکه باید با استفاده از فنون گوناگون و استادان برجسته مورد توجه قرار بگیرد و در یک بازه زمانی به صورت فرآیند اتفاق بیفتد. همچنین امسال مقرر شده است که یکی از کارگاه‌ها را به بحث صادرات اختصاص دهیم و به جرات می‌توانم بگویم این حلقه مفقوده در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و کاربردی ما وجود دارد که چطور می‌توان صادر کرد، بنابراین در این حوزه هم به دنبال آن هستیم که یکی از استادان برجسته خارجی را دعوت کنیم تا به تولیدکننده‌های ما آموزش دهد که چطور می‌توان صادرات انجام داد و صادر‌کننده موفقی شد.
نکته‌ دیگر بحث اقتصاد مقاومتی است. بنده چندباری فرازهای مختلف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و هم نامه‌ای را که مقام معظم رهبری خطاب به روسای سه قوه نوشته بودند و هم مقدمه سیاست‌ها را مرور کردم که چند نکته برایم خیلی جالب بود. یکی اینکه مقام رهبری از فعالیت‌های اقتصادی با عنوان جهاد مقدس یاد می‌کنند و اینکه معتقدند وقتی این سیاست‌ها تحقق پیدا کنند حماسه اقتصادی رخ خواهد داد. نکته دیگر کلیدواژه‌هایی است که در آن سیاست‌ها به آن اشاره شده؛ مثل رشد اقتصادی، توسعه پایدار، درون‌زا بودن اقتصاد، برون‌نگری اقتصاد، اقتصاد مردمی، ایجاد ارزش‌افزوده، تولید ثروت، توزیع ثروت و عدالت اجتماعی که هم راهنما هستند و هم برای تحقق آنها باید راهکارهای لازم تهیه شود. موضوع در این مورد با توجه به روز ملی صادرات بحث صادرات و بند دهم این ابلاغیه است که بی‌نهایت دقیق و فنی و به صورت موسع به موضوع صادرات پرداخته شده و این بیانگر اهمیت صادرات در اقتصاد ماست. از این‌رو سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و توسعه صادرات در سالی که از سوی مقام معظم رهبری سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل نام‌گذاری شده یکی از محورهای مهم کنفرانس است. بنابراین در کنار آن سرفصل‌ها و عناوینی که دوستان اشاره کردند مرکز ثقل کنفرانس این است که در خصوص تحقق این سیاست‌ها، پیوند با اقتصاد جهانی، تعامل با اقتصاد جهانی و استفاده از طراحی‌های علمی و نوین، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، انتقال دانش فنی و تکنولوژی، ایجاد برندهای معتبر، استفاده از برندهای معتبر دنیا و طبیعتاً تولید صادراتی، برای صادرکردن به بازارهای دنیا باید مدنظر قرار گیرد.
چون شما می‌دانید هنوز در خیلی از بخش‌های اقتصاد ایران مازاد بر مصرف داخلی را ما صادر می‌کنیم، اما کنفرانس به دنبال این است که ما استراتژی تولید برای صادرات را در دستور کار بنگاه‌های تولیدی قرار دهیم و طبیعتاً فضایی را برای توسعه صادرات کشور پیدا کنیم. اگر ما بتوانیم برای توسعه صادرات در بازارهای منطقه و دنیا یک حضور توانمند و رقابتی داشته باشیم، آن روز، روزی است که تولید ما تولید رقابتی خواهد بود. مفهومش این است که دانشگاه ما با تولید و صنعت ما گره خورده و تولید ما با صادرات عجین شده و اقتصاد ما با اقتصاد و تجارت جهانی پیوند خورده است. از این‌رو امیدواریم با مجموعه زحماتی که تمامی دست‌اندرکاران کنفرانس متحمل شدند از جمله کمیته علمی، کمیته بین‌المللی، کمیته روابط عمومی و اطلاع‌رسانی، کمیته اجرایی و با هدایت هیات مدیره محترم و در راس آن مهندس انصاری که انصافاً نگاه علمی و استراتژیک دارند کنفرانس، امسال بهتر از سال‌های گذشته بدرخشد و کارنامه ارزشمندی را تجربه کنیم.
مطلب آخر اینکه مستندسازی هشت کنفرانس گذشته را در دستور کار قرار داده‌ایم و این آثار می‌تواند با تکیه بر تجارت گذشته چراغ راهی باشد برای کنفرانس‌های بعدی دکو و نیز سایر رویدادهایی که در کشور اتفاق خواهد افتاد. بدون تردید ما هم در قالب کار فعالیت‌های صنفی و صنعتی، تولید، توزیع و صادرات، فعالیت‌های تشکلی و نیز در فرآیند برگزاری نیازمند حمایت صمیمانه رسانه‌های گروهی به ویژه رسانه‌هایی که در حوزه اقتصاد فعالیت می‌کنند و خصوصاً روزنامه وزین دنیای اقتصاد از طریق درون‌مرزی و برون‌مرزی هستیم و صمیمانه از زحمات آنها تشکر می‌کنیم.