میراثپروژه‌های نیمه‌تمام

مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی گزارشی از میزان تحقق بودجه‌های عمرانی دولت احمدی‌نژاد منتشر کرده است. بر اساس گزارش این مرکز، طی سال‌های 84 تا 91، به جز یک بار و آن هم در سال 87، هیچ‌گاه اتفاق نیفتاده که دولت بتواند کل بودجه تخصیصی به پروژه‌های عمرانی را «جذب» یا به عبارتی «هزینه» کند. در سال 87 که اواخر دولت نهم محسوب می‌شود نیز 95 درصد بودجه عمرانی دولت در پروژه‌های عمرانی هزینه شده است. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین نشان می‌دهد کمترین میزان هزینه‌کرد بودجه‌های عمرانی طی هشت سال گذشته، در سال 91 بوده که فقط 28 درصد بودجه عمرانی صرف پروژه‌های مختلف شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس سپس به بررسی «نسبت عملکرد بودجه‌های عمرانی به بودجه‌های جاری» پرداخته و در مقام مقایسه، عملکرد این نسبت را بررسی کرده است. متوسط این نسبت در ۱۴ سال ۷۶ تا ۹۰، حدود ۳۲ درصد بوده که ناگهان در سال ۹۱ با افتی شدید به ۱۲ درصد رسیده است، یعنی در ازای هر ۱۰۰تومانی که صرف هزینه‌های جاری دولت شده، فقط ۱۲ تومان به پروژه‌های عمرانی اختصاص یافته است. در دوره ۸۴ تا ۹۱، یعنی در دولت‌های نهم و دهم نیز این نسبت به کمتر از ۳۰ درصد می‌رسد، یعنی به طور متوسط هر ۱۰۰تومانی که صرف هزینه‌های جاری شده، کمتر از یک‌سوم آن به پروژه‌های عمرانی اختصاص یافته است. ارقام ارائه‌شده برای عملکرد بودجه‌های عمرانی دولت‌های نهم و دهم در حالی منتشر شده است که از نیمه‌ سال گذشته، دولت با طرح «راه‌اندازی پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام» از اتمام تمام پروژه‌های نیمه‌تمام کلنگ‌زنی شده در هشت سال گذشته، پیش از پایان دولت دهم سخن گفته است. این طرح که عنوان «مهر ماندگار» دارد؛ با انتقاداتی نیز روبه‌رو شده است که از جمله آنها می‌توان به «شتابزدگی در راه‌اندازی طرح‌ها و تزریق نقدینگی بالا» اشاره کرد.

جایگاه ایران در اوپک، دوم یا پنجم؟
بر اساس تازه‌ترین گزارش سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، تولید روزانه نفت خام ایران در ماه میلادی گذشته بیش از نیم میلیون بشکه کمتر از زمان مشابه سال قبل بوده است و به همین دلیل «ایران پس از عربستان، عراق، کویت و امارات متحده عربی پنجمین تولید‌کننده بزرگ نفت اوپک طی ماه آوریل بوده است.» این گزارش در حالی از سوی اوپک ارائه شده که رستم قاسمی وزیر نفت با رد ادعای اوپک گفته است ایران «از نظر ظرفیت تولید» همچنان دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک پس از عربستان سعودی است. گزارش اوپک مدعی است که تولید نفت ایران طبق ارزیابی منابع ثانویه (مرکز تحقیقات اوپک) در ماه آوریل سال جاری میلادی (فروردین‌ماه امسال) روزانه دو میلیون و ۶۹۵ هزار بشکه بوده است. این رقم، 500 هزار بشکه کمتر از رقم تولید نفت ایران طی فروردین‌ماه سال گذشته بوده است و به همین دلیل اوپک ایران را از جایگاه پیشین تولیدکنندگان نفت تنزل داده است. این در حالی است که مرکز پژوهش‌های مجلس هم در گزارشی که به تازگی منتشر کرده؛ از کاهش بیش از یک میلیون بشکه‌ای صادرات نفت خام خبر داده است. اختلاف یک میلیون بشکه‌ای در تولید روزانه نفت خام ایران در این دو دسته داده‌های گزارش اوپک در شرایطی است که گزارش منابع ثانویه نشان می‌دهد ایران در سال ۲۰۱۲ میلادی روزانه دو میلیون و ۹۷۳ هزار بشکه و در سال۲۰۱۱ میلادی روزانه سه میلیون و ۶۲۸ هزار بشکه نفت خام تولید کرده است. در داده‌های مربوط به گزارش مستقیم شرکت ملی نفت ایران هم تولید روزانه نفت در سال ۲۰۱۲ میلادی سه‌میلیون و۷۴۰ هزار بشکه و در سال۲۰۱۱ میلادی سه میلیون و ۵۷۶ هزار بشکه ثبت شده است که به گزارش منابع ثانویه در زمان مشابه نزدیک‌تر است، اما این دو دسته داده، از حدود یک سال پیش تاکنون، به تدریج اختلاف چشمگیری پیدا کرده‌اند.

روش جدید اجاره در تهران
مشاوران املاک به تازگی فرمول جدیدی برای محاسبه رهن و اجاره منازل اجاره‌ای به کار گرفته‌اند که در نوع خود بی‌نظیر و جالب توجه است. در گذشته مبلغ ودیعه و اجاره منازل مسکونی، با تایید کارشناسانی انجام می‌شد که به عنوان بنگاه‌های معاملات ملکی فعالیت می‌کردند. اما هفته گذشته برخی از سایت‌ها از شیوه جدید تعیین اجاره منازل مسکونی خبر دادند که بر اساس آن «ودیعه‌ خانه‌های استیجاری بر مبنای متراژ و هر متر یک میلیون تومان محاسبه می‌شود». فکرش را بکنید. اگر شما یک خانه40متری داشته باشید، مبلغ رهن خانه40میلیون تومان خواهد بود. مصطفی قلی‌خسروی که این موضوع را در گفت‌و‌گو با وب‌سایت «خبرآنلاین» تایید کرده، می‌گوید: «درست است که در گذشته ودیعه هر خانه توسط کارشناسان مشاوران املاک تعیین می‌شد و صاحبخانه‌ها با آن مخالفتی نمی‌کردند اما امروزه کمی وضع فرق کرده است.» به گفته وی، «در حال حاضر اجاره یک آپارتمان در تهران در ازای هر متر یک میلیون تومان تا 700 هزار تومان محاسبه می‌شود.» ماه پایانی بهار و ماه‌های تابستان، فصل نقل و انتقال مستاجران محسوب می‌شود و به همین دلیل بازار اجاره مسکن در این یکی، دو‌ماهه داغ است. با توجه به اینکه بنا به گفته‌های مسوولان وزارت راه و شهرسازی، بازار اجاره‌بها در سال گذشته با 30 درصد افزایش قیمت‌ها روبه‌رو بوده است؛ به نظر می‌رسید در سال جدید، اقدامات کنترلی دولت برای مهار قیمت‌ها در بازار مسکن تشدید شود. البته دولتی‌ها می‌گویند سیاست تعزیراتی در بازار مسکن را اجرا خواهند کرد اما به نظر می‌رسد حتی آنها هم فهمیده‌اند که هیچ‌کس نمی‌تواند مالک واحدهای مسکونی را وادار کند به قیمتی «مصوب» خانه‌های خود را اجاره دهند.

دفاعیه بانک مرکزی از مرکز مبادلات ارزی
بانک مرکزی در واکنش به تصمیم مجلس برای «انحلال مرکز مبادلات ارزی» گزارش نسبتاً شدیداللحنی در وب‌سایت خود قرار داده و در جان کلام عنوان کرده که این مرکز «قابل انحلال نیست». مرکز مبادلات ارزی، مهر‌ماه سال گذشته با هدف پاسخگویی به نیازهای ارزی آن دسته از متقاضیانی که قادر به تامین ارز مورد نیاز خود از بازار آزاد نبودند راه‌اندازی شد. به تدریج این مرکز عمده معاملات بازار ارز را به دست گرفت و بخش عمده‌ای از تقاضای موجود را هدایت کرد. اما به تازگی برخی اظهارات نمایندگان مجلس مبنی بر انحلال این مرکز در تیرماه سال جاری (همزمان با اجرای بودجه 92) شنیده می‌شود. بانک مرکزی در پاسخ به این اظهارات، در گزارشی به عملکرد این مرکز پرداخته و عنوان کرده «مرکز مبادلات ارزی کشور فقط یک اتاق معاملات نیست؛ بلکه زمینه‌ساز عرضه و تقاضای ارز در بازار بین‌بانکی بوده و بر اساس اصول حرفه‌ای و تخصصی بانکداری داخلی و بین‌المللی راه‌اندازی شده است.» البته در گزارش بانک مرکزی اشاره روشنی به میزان ارز تخصیص‌یافته از طریق این مرکز نشده است و تنها با لحنی سفت و سخت سعی بر آن بوده که مجلس را قانع کند از تصمیم انحلال این مرکز منصرف شود. به نظر می‌رسد با توجه به انتخابات پیش رو و احتمال تغییر دولت، سیاست‌های جدید نیز به کار گرفته شود و چه‌بسا مرکز مبادلات ارزی نیز جزو سیاست‌هایی باشد که تاریخ مصرف آن تنها در یک دولت است و در برنامه‌های دولت بعدی جایگاهی ندارد.