ظهور یک عادت ارزی

اگر به رفتار نرخ ارز در سه سال اخیر، نگاه کنیم، درمی‌یابیم که به طور معمول در انتهای فصل سوم، شوک افزایشی قیمت دلار آغاز می‌شود، تقریباً یک یا دو ماه قیمت دلار در مقاطع کوتاه و شیب زیاد، نوسان می‌کند و پس از آن، قیمت‌ها به روزهای کم‌نوسان خود بازمی‌گردد. ارزیابی آمار سه ماه اخیر نیز حاکی از آن است که این رفتار در سال جاری نیز تکرار شده است. به طور طبیعی، تقاضا در بازار ارز در انتهای فصل سوم، افزایش می‌یابد. این تقاضا شامل تقاضای مسافرتی یا تقاضا برای خرید کالاهای واسطه‌ای است، اما از سوی دیگر به دلایل مختلف عرضه مناسب صورت نمی‌گیرد. بخشی از این عرضه توسط صادرکنندگان پتروشیمی صورت می‌گیرد و به نظر می‌رسد در این زمان، شرکت‌ها مایل به عرضه دلار نیستند یا طبق برنامه مشخصی این عرضه صورت نمی‌گیرد، بخشی از عرضه بازار توسط بازارساز صورت می‌گیرد و بخشی نیز به شکل قاچاق وارد بازار می‌شود. در این ماه‌ها، بازارساز تمام تلاش خود را می‌کند تا با عرضه زیاد، حتی زیر قیمت‌های تعادلی بازار، از سطح نوسان دلار کم کند. در برخی از روزها موفق بوده و نرخ ارز، آرام می‌شود و در برخی مواقع، بازار تمام دلارها را می‌بلعد. این جنگ ارزی، اما از نوع داخلی تا جایی ادامه پیدا می‌کند، که از سطح تقاضا کاسته شود و بازار به روزهای آرام بازگردد. بدون شک این نوسانات، اثر نامطلوبی بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت. بنابراین اگر سطح قیمت‌ها در وضعیت تعادلی قرار داشته باشد، بازارساز نیاز ندارد که با عرضه قابل توجه، نرخ بازار را در سطح مورد نظر نگه دارد. صرف‌نظر از اینکه نرخ تعادلی چه رقمی است، سوال مهم این است که آیا نمی‌توان با پیش‌بینی سیاست مناسب از این نوسانات که به طور مشخص در یک برهه زمانی از سوال رخ می‌دهد، رهایی یافت؟