تردید طلا، خوش‌بینی نفت

با کاهش تقاضا در بازار ارز و عرضه مناسب، از شدت نوسان‌های بازار ارز تهران کاسته شد، تا دلار در کانال سه هزار و 800 آرام بگیرد. در هفته گذشته، شاخص کل بورس تهران با افت 634 واحدی به کانال 77 هزارتایی بازگشت. این افت بیشتر تحت تاثیر بازگشایی نماد بانک تجارت بود، که پس از بازگشایی با افت شدید روبه‌رو شد. در ابتدای هفته گذشته، قیمت نفت روند نزولی جزئی را پشت سر گذاشت، اما انتشار آمارها از کاهش یک‌میلیونی تولید نفت در کشورهای اوپک، سطح قیمت‌ها را در حالت افزایشی قرار داد. این موضوع باعث شد که خوش‌بینی به روند افزایشی در نفت با دامنه کم ادامه داشته باشد. در هفته گذشته، اونس جهانی به بالای 1200 دلار صعود کرد، اما به نظر نمی‌رسد این روند افزایشی در هفته‌های آتی ادامه یابد.

کاهش یک‌میلیونی سطح تولید

بهای نفت هفته گذشته را کاهشی آغاز کرد، اما انتشار خبرهای امیدوارکننده در خصوص کاهش تولید در کشورهای اوپک و غیراوپک، باعث رشد بهای طلای سیاه شد. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، خبر مربوط به افزایش هفتگی فعالیت‌های حفاری در آمریکا منجر شد تا پیش‌بینی‌کنندگان وضعیت بازار نسبت به کفایت کاهش تولید نفت از سوی سایر کشورهای تولیدکننده برای دستیابی به سطح کاهش مطلوب ابراز نگرانی کنند. در نتیجه؛ قیمت‌های نفت تضعیف شدند. بر اساس گزارش شرکت بیکر‌هیوز، افزایش قیمت نفت به سطح بالای ۵۰ دلار در هر بشکه، مسوولان حفاری نفت در آمریکا را به افزایش فعالیت ترغیب کرده‌‌ و تعداد حفاری‌های نفتی این کشور در هفته گذشته را به بالاترین سطح از نوامبر سال ۲۰۱۵ رسانده است. طبق گزارش منتشره موسسه پترو- لجستیکس که میزان عرضه نفت اوپک را پیگیری می‌کند، اولین علائم پیروی از توافق کاهش تولید نفت نشان می‌دهد اعضای اوپک تولید نفت را در ماه ژانویه به میزان 900 هزار بشکه در روز کاهش داده‌اند. آخرین بررسی خبرگزاری رویترز نیز بیانگر کاهش اندک تولید نفت اوپک در ماه دسامبر بوده است. همچنین، فشار نزولی بر بازارها و بروز نااطمینانی در بازارهای جهانی پس از تغییرات نظارتی در آمریکا، منجر به کاهش قیمت نفت شد. تحلیلگران موسسه جی‌پی مورگان نیز احتمال تقویت قیمت‌های نفت به بالاتر از ۶۰ دلار در هر بشکه را در سال ۲۰۱۸ غیرممکن دانستند.

این کاهش قیمت در روز سه‌شنبه نیز تداوم داشت. به گزارش تسنیم به نقل از رویترز، این کاهش‌ها در نتیجه شکل‌گیری این احساس در بازار بوده که تلاش‌های اوپک برای کاهش تولید به میزان حدود 8 /1 میلیون بشکه در روز، به‌اندازه‌ای نبوده که افزایش فعالیت‌های حفاری نفت شیل در آمریکا را جبران کند. بانک آمریکایی جفریز روز سه‌شنبه اعلام کرد که هرچند «وفاداری اوپک به کاهش تولید قابل توجه بوده، اما فعالیت‌های (حفاری در آمریکا) افزایش یافته است».

روز چهارشنبه بهای نفت کمی افزایش داشت. بر اساس این گزارش، قیمت هر بشکه نفت برنت در روز چهارشنبه به محدوده 55 دلار و 70 سنت رسید. قیمت نفت خام آمریکا نیز در سطح 53 دلار در هر بشکه گزارش شد. پس از آنکه گزارش‌هایی از کاهش تولید نفت خام و میعانات گازی روسیه به میزان حدود یک میلیون بشکه در روز منتشر شد، روند اولیه کاهش قیمت‌ها معکوس شد.

کاهش تولید روسیه بخشی از تلاش‌های اوپک و تولیدکنندگان غیر‌عضو این سازمان برای کاهش عرضه و به توازن رساندن بازار نفت است. در قالب این تلاش‌ها، اوپک گفته که در نیمه نخست امسال تولید خود را به میزان حدود 2 /1 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد داد. دیگر تولیدکنندگان از جمله روسیه وعده داده‌اند که تولید خود را حدود 600 هزار بشکه کاهش دهند. بر اساس تحقیقی که رویترز انجام داده، تولید اوپک در ماه ژانویه به میزان بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته و به 27 /32 میلیون بشکه در روز رسیده است.

گرگ مک‌کینا، استراتژیست بازار نفت در موسسه آکسی تریدر گفت: «این شروع خوبی، برای کاهش تولید جهت رساندن مجدد بازار به حد توازن است.» اما مک‌کینا اضافه کرد که هنوز سوالاتی در این باره وجود دارد که آیا اوپک به اهداف خود از کاهش تولید دست خواهد یافت یا نه. فعالان بازار معتقدند افزایش میزان ذخایر نفت خام آمریکا در جلوگیری از افزایش قابل توجه قیمت نفت موثر بوده است.

صعود طلا به کانال 1200 دلار

هفته گذشته بهای طلا، به بالای سطح 1200 دلار می‌رسد. اونس طلا که اواخر ژانویه در محدوده 1180 دلار نوسان می‌کرد، سه‌شنبه آخرین روز ماه اول میلادی را با بهای 1210 دلار به پایان برد تا با ثبت رشد پنج‌درصدی در ژانویه، اولین روز فوریه را هم با نوسان پیرامون همین قیمت آغاز کند. به گزارش «دنیای اقتصاد»، انتظار برای انتشار بیانیه کمیته بازار آزاد فدرال‌رزرو دلار را که این هفته به شدت تحت فشار سیاست‌های ابهام‌زای ترامپ بوده، آرام کرد اما همزمان بازارهای سهام رشد کردند. رشد بورس‌ها عمدتاً ناشی از آرامش نسبی بازارهای ارز پس از چند روز آشفتگی و افزایش قیمت نفت نتیجه توجه معامله‌گران بازار انرژی به پایبندی اعضای اوپک و روسیه به تولید در سطوح پیشتر توافق‌شده بود. در این بین، اونس طلا که دوشنبه با چهار دلار رشد به بهای 1195 دلار رسیده بود، سه‌شنبه با 15 دلار جهش روی بهای 1210 دلار ایستاد. جهش این روز عمدتاً ناشی از افزایش خرید طلا به‌عنوان سرمایه امن و اثرگذاری بازارهای خارجی بود. با ثبت این قیمت برای اونس در آخرین روز ژانویه، رشد طلا در اولین ماه سال میلادی به حدود پنج درصد رسید. سه‌شنبه همزمان با جهش طلا، نقره هم به اوج 5 /2ماهه رفت. بازار فلزهای گرانبها در این روز در اختیار افزایشی‌ها بود که شاهد افزایش قدرت خود بودند.

گذر نوسان از بازار ارز

هفته گذشته، نرخ ارز در کانال سه هزار و 800 تومان نوسان می‌کرد و به نظر می‌رسد که بازار روزهای پرافت‌و‌خیز را پشت سر گذاشته است. در نخستین روز هفته، نرخ دلار سه هزار و 865 تومان معامله شد، کارشناسان کاهش تقاضای احتیاطی، کنترلی و تجاری در کنار عرضه مناسب بازارساز را از جمله عوامل کاهش نوسان بازار می‌دانند. از سوی دیگر به دلیل تعطیلی یک‌هفته‌ای بازارهای چین به مناسبت تعطیلات سال نو، از تقاضای حواله‌ای درهم و دلار معامله‌گران داخلی کاسته شده و همین موضوع موجب کاهش سطح قیمت شده است. تا پایان هفته، نرخ دلار به سه هزار و 830 تومان کاهش یافت، تا معلوم شود، در فضای کنونی، پتانسیلی برای افزایش نرخ ارز وجود ندارد. در روز چهارشنبه، برخلاف کاهش قیمت دلار، سکه تمام بهار آزادی مسیر افزایشی را در پیش گرفت و با دو هزار تومان رشد به قیمت یک میلیون و 185 هزار تومان رسید. رشد قیمت سکه در حالی رخ داد که در ساعات ابتدایی این روز، فلز گرانبهای داخلی از کانال یک میلیون و 190 هزار تومان عبور کرده بود. به گفته شماری از حاضران در بازار، در ساعات ابتدایی روز چهارشنبه بهای سکه تا نقطه یک میلیون و 195 هزار تومان بالا رفت ولی از حدود ساعت یک ظهر جهت قیمت تغییر کرد تا فلز گرانبهای داخلی به کانال پایین‌تر بازگردد. به گفته فعالان، سکه در ابتدای روز تحت تاثیر رشد دلار و اونس قرار داشت، ولی با تعدیل روند دلار، سکه نیز از سقف ابتدای روز پایین آمد. به گفته یکی از بازیگران باتجربه بازار، برخی از معامله‌گران بزرگ سکه سعی داشتند تا نزدیکی تسویه معاملات، قیمت را بالا نگه دارند، در نتیجه با خرید دلار در معاملات فردایی قیمت سکه را تحت تاثیر قرار دادند. پس از تسویه معاملات سکه، خریدار بازار به شدت عقب‌نشینی کرد تا قیمت‌ها وارد فاز نزولی شوند. به گفته فعالان، روز چهارشنبه حجم فیزیکی نیم‌سکه نیز در بازار نسبتاً کم بود تا قیمت آن وارد کانال بالاتری شود. در پنجمین روز هفته، نیم‌سکه با 13 هزار تومان رشد به قیمت 626 هزار تومان رسید.

عملکرد بانک مرکزی در بازارها

هفته گذشته بانک مرکزی در گزارشی ارزیابی اقدامات خود در بازار ارز، مسکن و بازار پول را تشریح کرد. بر اساس این گزارش، طی 10‌ماهه سال 1395، هر دلار آمریکا در بازار آزاد به‌طور متوسط 3611 تومان معامله شد که در مقایسه با مدت مشابه سال 1394 حدود 1 /5 درصد افزایش نشان می‌دهد. در این دوره، قیمت یورو در بازار آزاد 6 /5 درصد افزایش یافت. بر اساس این گزارش، به‌رغم ثبات مناسب نرخ ارز در هشت ماه اول سال 1395‌، نوسانات نرخ ارز از اوایل آذر سال جاری تحت تاثیر عواملی همچون انتظارات منفی ناشی از نتایج انتخابات آمریکا و برخی نوسانات فصلی از جمله افزایش تقاضا در ایام اربعین و سال نو میلادی، افزایش یافت و انحراف معیار نرخ دلار از 7 /31 تومان در آبان‌ماه به 8 /88 تومان در آذرماه رسید. در دی‌ماه انحراف معیار نرخ دلار بازار آزاد با کاهش 19‌درصدی نسبت به ماه قبل به 6 /74 تومان کاهش یافت.

این گزارش در خصوص آمار کاهش نرخ سود بانکی عنوان می‌کند، با وجود کاهش قابل ملاحظه نرخ تورم در پایان سال 1393 و انتظارات موجود مبنی بر تداوم کاهش آن، نرخ‌های سود بانکی از کاهش متناسب برخوردار نشدند. دلیل اصلی این امر بیش از هر چیز به مشکلات موجود در ترازنامه بانک‌ها (نظیر حجم بالای مطالبات غیرجاری و مطالبات از بخش دولتی) و تنگنای اعتباری شبکه بانکی مربوط است که در نهایت به چسبندگی رو به پایین نرخ‌های سود منجر شده است. در چنین وضعیتی، رویکرد بانک مرکزی بر کاهش غیردستوری و تدریجی نرخ‌های سود بانکی و استفاده از ظرفیت‌های بازار بین‌بانکی به‌عنوان بستر مناسب در این زمینه، متمرکز شد. در نتیجه اقدامات بانک مرکزی در این زمینه (شامل مواردی نظیر ساماندهی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، مداخله فعالانه در بازار بین‌بانکی، کاهش نسبت سپرده قانونی بانک‌ها و...)، نرخ سود بازار بین‌بانکی از 29 درصد در فروردین‌ماه سال 1394 به حدود 7 /18 درصد در اواخر دی‌ماه سال 1395 کاهش یافته است. بانک مرکزی همزمان با این اقدامات، در چارچوب مصوبات شورای پول و اعتبار در چندین مرحله نسبت به کاهش نرخ سود مورد عمل بانک‌ها اقدام کرد، به‌طوری که سقف نرخ‌های سود سپرده‌های یک‌ساله از 22‌ درصد در سال 1393 به 15 درصد در تیرماه سال جاری کاهش یافته است. همچنین، حداکثر نرخ سود تسهیلات عقود غیرمشارکتی و حداقل نرخ سود برای تسهیلات عقود مشارکتی قابل درج در قرارداد میان بانک و مشتری، به ترتیب از 22 و 21 درصد در تیرماه سال 1393 به حداکثر 18 درصد در تیرماه سال 1395 کاهش یافته است.

این گزارش در خصوص سیاست‌های خود در راه‌اندازی حساب صندوق پس‌انداز مسکن یکم عنوان کرد: آمار عملکرد صندوق تا پایان 16 دی‌ماه سال جاری نشان می‌دهد، بیش از 129 هزار فقره حساب افتتاح و مبلغ 9 /27 هزار میلیارد ریال نیز در این صندوق سپرده‌گذاری شده است. همچنین با گذشت یک سال از زمان آغاز افتتاح حساب، پرداخت تسهیلات به متقاضیان واجد شرایط نیز از خردادماه سال جاری آغاز شده است، به‌طوری ‌که تا پایان آذرماه سال جاری تعداد 3565 فقره تسهیلات جمعاً به مبلغ 2132 میلیارد ریال از محل این صندوق پرداخت شده است.

نزول به کانال 77 هزارتایی

در دومین هفته بهمن‌ماه، شاخص کل بورس تهران با افت 634 واحدی به کانال 77 هزارتایی بازگشت و افت 8 /0‌درصدی را ثبت کرد. در هفته مورد بررسی، بازگشایی نماد بانک تجارت از مهم‌ترین وقایع هفته بود. این نماد بانکی پس از بازگشایی با افت شدید مواجه شد و سبب ریزش شاخص کل شد. از ابتدای هفته مورد بررسی به دلیل پایداری اثر افت سنگین ارزش سهام بانک ملت در هفته گذشته و انتظارات برای بازگشایی سایر نمادهای بانکی، معامله‌گران با احتیاط بیشتری به خریدوفروش سهام پرداختند. اما در اواسط هفته به سبب سفر هیات فرانسوی به کشور، فعالان بازار گروه خودرو را مورد توجه قرار دادند و بدین ترتیب معاملات گروه خودرو با رونق نسبی مواجه شد. به دلیل سنگین بودن وزن صنعت خودرو در شاخص کل تهران، رشد این صنعت از افت بیشتر شاخص کل نیز جلوگیری کرد. از سوی دیگر، در بازار جهانی تصمیمات غیرمنتظره رئیس‌جمهور آمریکا موجب بروز تنش‌های سیاسی در داخل این کشور شد و این موضوع افت ارزش دلار و رشد بهای جهانی طلا را به همراه داشت.

در هفته منتهی به 13 بهمن، شاخص کل بورس تهران با افت 8 /0‌درصدی به کانال 77 هزارتایی نزول کرد. شاخص کل بورس تهران با افت 1 /634 واحدی به سطح 77 هزار و 9 /414 واحد رسید که کمترین مقدار در چهار ماه اخیر است. در مقابل شاخص کل هم‌وزن که فاقد ارزش وزنی است در هفته مورد نظر 11 واحد رشد کرده و در کل 1 /0 درصد رشد داشت. از سوی دیگر شاخص فرابورس در هفته مورد بررسی 5 /1 درصد رشد داشت و به سطح 6 /849 رسید. از میان صنایع فعال در بازار، گروه استخراج نفت با کاهش شاخص حدود 2 /8‌درصدی بدترین عملکرد را در هفته گذشته ثبت کرد. تنها شرکت حاضر در این گروه شرکت حفاری شمال است. پس از آن گروه بانک با افت حدود 6 /5 درصد بیشترین افت را در هفته گذشته داشت. گروه بانک به دلیل بازگشایی بانک تجارت بیشترین تاثیر در افت شاخص را ثبت کرد و انتشار اخبار مثبت مختلف در مورد بانک‌های ملت و تجارت نتوانست جلوی افت این گروه را بگیرد. از سوی دیگر، گروه تک سهم سایر معادن، با رشد 2 /20 واحدی بیشترین بازدهی را در هفته گذشته به خود اختصاص داد. این صنعت تنها شامل شرکت تامین ماسه ریخته‌گری است که به‌رغم شفاف‌سازی جدید شرکت، دوهفته‌ای است که مورد استقبال معامله‌گران قرار گرفته است. در هفته مورد بررسی گروه انتشار و چاپ با بازدهی 3 /8‌درصدی و گروه محصولات چوبی با رشد 2 /8‌درصدی از صنایع کوچک بازار بودند که با عملکرد مثبت خود بیشتر موجب رشد شاخص هم‌وزن شدند. از سوی دیگر گروه خودرو و ساخت قطعات با رشد 3 /4‌درصدی از افت بیشتر شاخص کل جلوگیری کرد. در اواسط هفته وزیر خارجه فرانسه در صدر هیات سیاسی و اقتصادی وارد کشور شد و این موضوع در کنار اعلام خبر امضا شدن سه قرارداد بین این شرکت و بنز آلمان، جو مثبتی در بازار نسبت به گروه خودرو ایجاد کرده است.

در هفته منتهی به 13 بهمن‌ماه، از میان نمادهای فعال در بورس تهران، شرکت شیر پاستوریزه پگاه گلپایگان در نماد «غگلپا» بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. این نماد در هفته مورد نظر 6 /27 درصد رشد قیمتی داشت. گروه صنایع غذایی به‌جز قند و شکر در هفته مورد بررسی رشد 5 /1‌درصدی داشته است. «کماسه» نیز با رشد 2 /20‌درصدی در لیست بهترین‌ها قرار داشت و پس از آن شرکت فرآورده‌های نسوز پارس در نماد «کفپارس» از گروه سایر محصولات کانی غیرفلزی با رشد 2 /18‌درصدی در جایگاه سوم ایستاد. این در حالی است که این نماد در روز پایانی هفته مذکور با صف فروش جزئی مواجه بود. علاوه بر این، دو شرکت سایپا و ملی صنایع مس ایران نیز به ترتیب بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص کل داشته‌اند. از سوی دیگر، در هفته مذکور بانک تجارت پس از بازگشایی با 8 /33 درصد کاهش قیمت مواجه شد و ضعیف‌ترین بازده را به خود اختصاص داد. شرکت ایران یاساتایر و رابر در نماد معاملاتی «پاسا» با افت 6 /12 واحدی در مقام دوم بدترین‌های هفته قرار گرفت و شرکت واسپاری ملت نیز با افت 2 /12 واحد‌درصدی سومین شرکت با منفی‌ترین بازدهی بورس بود. ارزش کل معاملات این هفته با 15 درصد رشد به 7 /907 میلیارد تومان رسیده است. سایپا با 7 /10 درصد رشد، بیشترین ارزش معاملات را داشت، هرچند به نظر می‌رسد عرضه‌های سنگین معامله‌گران حقوقی اجازه رشد بیشتر به آن را نداده است.

بازگشایی نماد بانک تجارت

در هفته منتهی به 13 بهمن، پس از انتظار بسیار نماد بانک تجارت در آخرین ساعات معاملاتی هفته گذشته بازگشایی شد و مطابق انتظار ارزش سهام این بانک با افت سنگین 8 /33‌درصدی مواجه شد. این در حالی است که اخبار کم‌وبیش مثبتی در خصوص نمادهای بانکی به گوش می‌رسد. مدیرعامل بانک تجارت از ثبت شکایت این بانک در دادگاه اتحادیه اروپا برای مطالبه خسارات وارده در زمان تحریم‌ها با هدف صیانت از منافع سهامداران و مشتریان بانک خبر داد. علاوه بر این با تصویب هیات وزیران، به سازمان برنامه و بودجه اجازه داده شده تا از محل حساب مازاد دارایی‌های خارجی نزد بانک مرکزی، بدهی‌های دولت به بانک‌های عامل را تا سقف 6 /14 هزار میلیارد تومان تسویه کند. بر اساس این مصوبه بانک‌های ملت، تجارت و صادرات به ترتیب 7 /1 هزار، 2 /3 هزار و 5 /2 هزار میلیارد تومان از مطالباتشان را از دولت دریافت می‌کنند. همچنین سازمان برنامه و بودجه می‌تواند تا سقف 10 هزار میلیارد تومان از بدهی‌های باقی‌مانده دولت به بانک‌های دولتی را از محل انتشار اوراق مالی اسلامی تامین کند. با وجود این اخبار باز هم گروه بانک با فشار عرضه مواجه شد و شاخص آن 6 /5 درصد کاهش داشت. بانک تجارت اخیراً بر اساس عملکرد 9 ماهه برای سال مالی منتهی به اسفند 1395 به ازای هر سهم 93 ریال زیان پیش‌بینی کرده و در 9‌ماهه برای هر سهم 164 ریال زیان محقق کرده است. بانک ملت با ارسال نامه‌ای به سازمان بورس، شایعه ادغام این بانک با بانک سرمایه را رد کرده است. همچنین این بانک هفته آینده حدود 44 /45 میلیون سهم معادل 10 درصد سهام فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه را به‌صورت یکجا در فرابورس با قیمت پایه هر سهم 9501 ریال عرضه خواهد کرد. بانک پارسیان نیز صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده دوره شش‌ماهه منتهی به شهریورماه 95 را منتشر کرده و در این مدت به ازای هر سهم 430 ریال زیان شناسایی کرده‌‌ است. زیان خالص این شرکت نسبت به دوره مشابه سال قبل 1508 درصد رشد داشته است.