قدم به قدم تا حل بحران

وضعیت بخش کشاورزی کشورمان کاملاً بحرانی است. در واقع بهتر است بگویم بهبودی‌اش همت و تلاش بسیاری را می‌طلبد. وقتی می‌توانیم نوشدارو باشیم، چرا بعد از مرگ سهراب برسیم؟ در ابتدا بگویم مسوولان بخش کشاورزی در دولت گذشته اقدامی در راستای تامین نهاده‌های کشاورزی برای فصل زراعی آتی نکرده‌اند. در صورتی که این موضوع برای پرورش محصولات کشاورزی ضرورت دارد و با تهیه به موقع نهاده‌ها دیگر دلهره‌ای برای بهره‌برداری از محصولات تولیدی کشاورزان داخلی نخواهیم داشت. این در حالی است که هنوز برای کشت پاییزه نهاده‌ها تهیه نشده است. بنابراین تامین به موقع نهاده‌های کشاورزی از مهم‌ترین دغدغه‌های وزیر جدید کشاورزی است.
از طرفی دیگر اگر سرمایه‌گذاری در زیربناهای ماشین‌آلات و تجهیزات را افزایش دهیم گام موثری در روند تولید برداشته‌ایم. این دولت، دولت تدبیر و امید است، توقع می‌شود در دولت جدید کم‌کاری‌های دولت قبل جبران شود و با نگاه جدی‌تری به مسائلی که در این بخش وجود دارد، نگریسته شود. به طور مثال در دولت گذشته اهمیتی به واکسن طیور یا تامین سموم مناسب ندادند و هیچ اقدامی در این راستا صورت نگرفت. برای حل این بی‌توجهی باید آقای حجتی دست به کار شود و معضلات خوراک طیور و بهداشت دام و گیاهان را سامان دهد.
در بخش واردات خوراک طیور وضعیت مطلوبی نداریم. ایجاد بستر مناسب برای مرغداران باعث رونق و پرورشی باکیفیت می‌شود. موضوع مهم دیگری که می‌خواهم بگویم موضوع تامین اعتبار برای کشاورزان است. تهیه طرح 10ساله توسعه آبیاری تحت فشار و تعیین مجری همراه با تامین اعتبار و تسهیلات لازم برای این امر هم موجب شد که در سال 83 کشور به رکورد انجام آبیاری تحت فشار در سطح 76 هزار هکتار دست یابد، در حالی که در همین سال 65 هزار هکتار نیز در حال اجرا بود. در حال حاضر وزارت کشاورزی به شدت با فقدان نظرات کارشناسی روبه‌رو شده است. بسیاری از اهل دانش در این زمینه را که باتجربه و زبده بودند طی هشت سال گذشته بیرون کرده و این به خودی خود یک بحران جدی در بخش کشاورزی است. تولید محصولات کشاورزی بر اساس برنامه صورت نگرفت و کسی هم اعتراض نکرد. تا آنجایی که 55 درصد نیاز غذایی کشور وارد می‌شود ولی باز کسی سوال نمی‌کند. تا وقتی می‌توانیم در داخل کشورمان تولید کنیم، چرا باید دست به واردات بزنیم؟ بنابراین نحوه واردات باید دور از افراط باشد. جالب است بدانید اصلی‌ترین و وحشتناک‌ترین بحرانی که بخش کشاورزی ایران را تهدید می‌کند از دست دادن منابع آب است. متاسفانه در دو دولت گذشته در زمینه خودکفایی شاهد بودیم که با شعارهای بی‌اساسی که منطقی نبود و عملاً قابل اجرا نبود در زمینه کالاهای کشاورزی حجم انبوهی از منابع آبی کشور را از دست دادیم و در حال حاضر قابل جبران نیست. دولتی که سخن از خودکفایی در بخش کشاورزی می‌زد به‌رغم تراز منفی 11 میلیارد متر مکعب آب‌های زیرزمینی در سال تنها برای 33 میلیون نفر غذا تولید کرده و برای 42 میلیون نفر واردات انجام داده است. این وضعیت قابل قبولی نیست. به هر حال این اتفاق در دولت نهم و دهم رخ داده است. هوشیاری و ذکاوت دولت آقای روحانی شرط برد در این وزارتخانه است. بهتر است هرچه زودتر مانع بروز وضعیت بحرانی‌تر شوند و غفلت نکنند. بیشترین هدررفت آب بخش کشاورزی در انتقال آب و مصرف در مزارع اتفاق افتاده است به طوری که ۳۵ درصد پرت در انتقال و ۳۵ تا ۴۰ درصد آن در زمان مصرف هدر داده می‌شود. در نتیجه بهبود بهره‌وری آب در بخش کشاورزی به ضمانت افزایش بهره‌وری و توسعه راهبردی می‌انجامد. باید دانست قیمت تمام‌شده بالای محصولات کشاورزی و تورم سالانه منجر به عدم جذب سرمایه‌گذاری‌های کافی در بخش کشاورزی شده و بهره‌برداری این بخش از منابع موجود را به شدت کاهش داده است. همچنین ضعف در توان مالی کشاورزان باعث شده است که قابلیت بهره‌برداری از تسهیلاتی مانند نهاده دامی دولتی (به دلیل فروش نقدی) نداشته باشند و مجبور به تهیه آن از بازار آزاد و به صورت غیر‌نقدی با نرخی بالاتر می‌شوند. در واقع به جای کاربرد سیاست‌های پایدار، سیاست‌های غلط پیش گرفته می‌شود و در این صورت نمی‌توان انتظار بیش از این از بخش کشاورزی و کشاورزان داشت. خودکفایی بدون سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر نیست. کمبود سرمایه، نبود مکانیزاسیون و استهلاک زیربناها در بخش کشاورزی و استفاده بی‌رویه از نیروی کار در این بخش، هزینه تمام‌شده تولید را افزایش داده است. در شرایطی که در کشورمان تنها 5/8 میلیون هکتار زمین کشاورزی آبی وجود دارد 5/4 میلیون از آن بهره‌برداری شده و 6 تا 7 میلیون کارگر در این زمینه به فعالیت مشغول هستند. یعنی در هر هکتار زمین زراعی چندین برابر نیروی مورد نیاز به کار اشتغال دارند. در واقع این بیکاری پنهان، افزایش هزینه و قیمت تمام‌شده تولید را به‌ دنبال داشته است. باید دولت پتانسیل‌های موجود در کشور را در نظر داشته باشد و به رشد آنها دامن بزند. برخی ضررها کلان‌اند و قادر نیستیم آنها را جبران کنیم. از سویی دیگر، در حال حاضر نظارتی بر کارهای تولید و کاربرد تکنولوژی‌های نوین در بخش کشاورزی نیست و کاری در این رابطه انجام نمی‌شود، تحقیقات هدفمندی در این بخش نداریم و سیاستگذاری منسجمی در بخش کشاورزی وجود ندارد. موجودیت این موارد لازمه سرمایه‌گذاری بیشتر است. به نظر من باید بهره‌وری تولید را افزایش داد، قیمت‌های تمام‌شده را کاهش داد و سود کشاورزی را از طریق افزایش تولید و کاهش هزینه تامین کرد. در واقع این نیاز سرمایه‌گذاری باید تامین شود.

نگاه وزیر:

پیش به سوی خودکفایی در غذا

*محمود حجتی / وزیر جهاد کشاورزی - طرح‌های به‌زراعی، افزایش محصول و بالا بردن راندمان و بهره‌وری جزو کارهای اصلی ما در بخش کشاورزی است و باید راه‌هایی را دنبال کنیم که بتوانیم از امکانات و منابع آبی و خاکی موجود بهینه‌تر مصرف کنیم. - با کمک کشاورزان و دست‌اندرکاران طی یک برنامه چندساله خودکفایی در بخش کشاورزی افزایش خواهد یافت. - نرخ جدید خرید تضمینی محصولات کشاورزی در سال زراعی 93-92 نهایی شده و لیست نهایی این قیمت‌ها به زودی برای تصویب به هیات دولت می‌رود. -‌ در سال‌های گذشته بعضاً قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی پس از آغاز فصل تولید مشخص می‌شد که تاثیری در افزایش راندمان تولید و انگیزه کشاورزان نداشت اما امسال تاکیدات بسیاری بر مشخص شدن این قیمت‌ها پیش از آغاز فصل تولید شده است. - برای افزایش ضریب خودکفایی به عنوان برنامه اصلی وزارت جهاد کشاورزی در دولت یازدهم، افزایش عملکرد در واحد سطح با افزایش فناوری‌‌های نوین امکان‌پذیر است که در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی دنبال می‌شود.

نگاه نماینده:

مشکل زیاد است

*محمد اسماعیل نیا / نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مشکلات زیادی در بخش کشاورزی وجود دارد که باید به شدت آن را پیگیری کرد. هم از طریق وزیر محترم کشاورزی و هم از سوی نمایندگان مجلس که بخش کشاورزی در حوزه انتخابیه‌شان بسیار حائز اهمیت است. یکی از مهم‌ترین مشکلات این روزهای بخش کشاورزی کمبود کود است که حل آن باید در اولویت‌های کاری وزارت قرار گیرد. نبود خوراک طیور یکی از چالش‌های مرغداران کشور است که مشکلات فراوانی را برای این واحدها به وجود آورده است. به نظر می‌رسد تامین نهاده‌های دامی از اولویت‌های اساسی است که باید مد نظر آقای حجتی و همکاران‌شان واقع شود. گاوداران کشور این روزها با مسائل مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند و در حال ضرر‌دهی هستند. باید راهکارهای مناسبی برای رفع این مسائل در نظر گرفته شود تا از فاز ضرر خارج شوند. شیر گران است و باید برای کنترل قیمت آن چاره‌اندیشی کرد. از سوی دیگر فرآورده‌های لبنی با قیمت بالاتری نسبت به شیر‌خام به دست مشتریان می‌رسد که در این خصوص نیز اقدامات لازم ضروری است. پاییز در راه است و به زودی کشت پاییزه آغاز می‌شود. لازم است تدابیر لازم برای این مهم اتخاذ شود و بذر اصلاح‌شده در اختیار کشاورزان قرار گیرد. اعلام نرخ تضمینی گندم و تلاش برای مکانیزاسیون در کشاورزی نیز از اولویت‌های دیگر وزارت جهاد کشاورزی محسوب می‌شود.