کشور لشگر می‌خواهد، نه ژنرال

سیدمحمد غرضی که همچنان مصر است با پرچم مبارزه با تورم و بیکاری، تمام ادبیات سیاسی و اقتصادی‌اش را مدیریت کند، می‌گوید اولویت حسن روحانی در 100 روز آینده باید مبارزه با تورم و بیکاری باشد. او تاکید دارد که اگر حسن روحانی توانست در همین مدت نیم‌قدم هم به سمت کاهش تورم بردارد، می‌توانیم بگوییم موفق است. به اینکه هر وزارتخانه به شکل یک جزیره جدا از سایر وزارتخانه‌ها برنامه 100 روزه می‌دهد و کارهایش را اولویت‌بندی می‌کند، انتقاد دارد و تاکید چند‌باره دارد که با یک دولت طرف هستیم، نه مجموعه‌ای از بخش‌های منفصل. به همین دلیل حسن روحانی باید دولت را در یک شکل کلی ببیند.


 ‌یعنی از نگاه جنابعالی، با وجود اینکه به اقتضای کاندیداتوری ریاست‌جمهوری، باید به کمک مشاوران‌تان، وضعیت کشور را به خوبی رصد کرده باشید، اصلی‌ترین و مهم‌ترین مشکل دولت آقای روحانی فقط تورم است؟
بله، من فکر می‌کنم اگر مجموعه‌های دولت توانایی مقابله با تورم را داشته باشند موفق به نگهداری آرایی می‌شوند که به سبد آقای روحانی ریخته شده است. اگر هم موفق نشوند که اسم‌شان می‌رود کنار اسامی دولتمردهای قبلی که مردم از هیچ‌کدام‌شان هیچ وقت راضی نبودند.

 ‌با این اوصاف زیاد به ماه عسل طولانی برای دولت روحانی اعتقادی ندارید؟
من که امیدوارم 48 ماه این ماه عسل طول بکشد. به انتخابات بعدی برسد و بر آرای خود بیفزاید. به هر حال اینها حرف‌های خوبی می‌زنند؛ شعارهای خوبی هم می‌دهند اما اینکه می‌توانند موفق شوند یا نه، حرف دیگری است.

 ‌خب به تصور شما و حداقل به حساب همان بررسی‌هایتان، کدام وزارتخانه‌ها 100 روزه‌های سخت‌تری را پیش‌رو خواهند داشت؟
مشکل اصلی همین است که مدام بخشی نگاه می‌کنند. این بخشی‌نگری آفت کارشان است. دولتی که به مجموعه خود نگاه بخشی داشته باشد هم ماهیت دولت را از بین می‌برد و هم ماهیت بخش را؛ بخشی نگاه کردن، بیشترین صدمه‌اش را به اقتصاد وارد می‌کند. بخش کشاورزی، بخش صنعت، بخش بانک، بیمه، صنعت و... این طوری ما با بخش‌ها مواجهیم، نه یک دولت جامع و یکدست.

 ‌به هر حال بر اساس همان بدیهی‌ترین موضوعات مانند تقسیم وظایف و مسوولیت‌ها، هر وزارتخانه‌ای یک مسوولیت دارد. می‌خواهم ببینم آقای غرضی که قرار بود در این کشور اگر رای می‌آورد، رئیس‌جمهور شود، پاشنه آشیل دولتش را در ماه‌های اول در کدام وزارتخانه می‌دید؟
ببینید من حرف‌های این آقایان را گوش می‌دهم همه‌شان این مشکل را دارند که بخشی فکر می‌کنند. این تصور را به رسانه‌ها هم منتقل کردند. آخر این چه نگاه و طرز تفکری است که صورت‌مساله‌های منفک از هم طرح می‌کنند و به دنبال راه‌حل‌های مستقل از هم هستند. دولت باید یک هدف مشخص داشته باشد.

 ‌آقای غرضی این حرف‌هایی که شما می‌زنید بدیهیات است. اما در همان کلی‌نگری، من پرسیدم به نظر شما صنعت وضعیت بدتری دارد یا بخش کشاورزی؟ ساده‌تر بگویم در برنامه 100روزه کدام وزارتخانه‌ها برای رسیدن به تامین حداقل‌های مورد انتظار، مسیر سخت‌تری وجود دارد؟
انگار متوجه سخن من نمی‌شوید. من می‌گویم در 100 سال گذشته عموم کشورداران با دو مشکل تورم و بیکاری مواجه بودند. اقتصاد را از اشتغال، اشتغال را از تورم، تورم را از موضوعات پولی و بانکی نمی‌توان تفکیک کرد. دولت روحانی وقتی موفق است که تورم پایین و اشتغال بالا داشته باشد. برای این دو هدف هم همه وزارتخانه‌ها کنار هم باید کار کنند. صنعت همان‌قدر مسوولیت دارد که کشاورزی دارد. اقتصاد همان‌قدر اهمیت دارد که وزارت نفت در رسیدن به دو هدف تورم پایین اشتغال بالا، باید ایفای نقش کند. اصلاً بگذارید راحت‌تر بگویم در این مملکت همه وزارتخانه‌ها باید دست به دست هم بدهند تا مشکل تورم و بیکاری را توامان حل کنند. پاشنه آشیل دولت آقای روحانی همین دو موضوع است. اگر مردم ببینند او در این دو اهم، موفق نیست به سرعت سبد رای‌شان خالی می‌شود.

 ‌و فکر می‌کنید اولین بحران‌ها در همین موارد دامن دولت را می‌گیرد؟
دولت‌ها هیچ وقت دچار بحران نمی‌شوند. با اینکه دولت‌ها هستند که خودشان بحران‌زا هستند و مردم را در این بحران‌ها گرفتار می‌کنند. مردم فقط حمایت می‌کنند و هر وقت هم نخواهند این حمایت را پس می‌گیرند.

 شما وارد مسائل کلیشه‌ای و شاید به نوعی آکادمیک می‌شوید. من از شما در مورد حوزه عملیاتی سوال می‌پرسم. به نوعی اگر نخواهیم با کلمات بازی کنیم، «مشکلات موروثی از دولت احمدی‌نژاد» بیشتر در کدام بخش‌ها به دولت جدید آسیب می‌زند ؟
دولت آقای روحانی اگر بیش از درآمدش هزینه کند برای خودش بحران می‌آفریند. دولت با درآمد بسیار محدودی رو‌به‌روست. باید اول از همه هزینه‌ها را مدیریت کند. اگر بیش از این درآمد کنونی هزینه کند، اولین بحرانی که خودش ایجاد می‌کند، همین‌جاست. قبلاً هم دیدیم. بخشی از دولت مورد توجه قرار می‌گرفت اما بخشی دیگر مورد توجه قرار نمی‌گرفت. بدین ترتیب دولت گرفتار می‌شد.

 ‌پس شما اگر رئیس‌جمهور کشور می‌شدید هیچ نوع اولویت‌بندی و برنامه‌های این‌چنینی نداشتید؟ قائل به برنامه کوتاه‌مدت 100 روزه هم برای رفع مشکلات کلیدی‌تر نبودید؟
ببینید فقط کافی است یک بخش مشکل داشته باشد به راحتی به سایر بخش‌ها هم‌ سرایت خواهد کرد. البته خب مردم ایران نشان دادند که در 100 سال گذشته هر چه را به سرشان آمده تحمل کردند. اما اگر آقای روحانی تورم‌زایی دولت قبل را ادامه دهد اعتبارش نزد مردم کم می‌شود. البته مردم ما هیچ وقت ناامید نمی‌شوند. چون مردم دولت‌های گذشته را هم تحمل کردند. بعد هم در تمام این 100 سال قدرت سیاسی همیشه و به‌طور کامل از همه دولت‌ها چه خوب و چه بد حمایت کرده است. به ویژه بعد از انقلاب؛ اینکه دولت‌ها با تصمیم خودشان بحران می‌آفرینند مقصر خود دولت است.

 آقای غرضی گویا متوجه سوال من نمی‌شوید. من اصلاً طرح مساله‌ام موضوع مورد اشاره شما نیست. من می‌گویم ...
شما بگذارید من ادامه بدهم.

‌سوال شفاف‌تر می‌پرسم. به عنوان نمونه در برنامه 100ساله وزارت صنعت که توسط نعمت‌زاده اجرایی می‌شود باید اولویت‌ها چه باشد؟
ببینید نباید از اشخاص نام ببریم. تمام این وزیران معرفی‌شده از سوی آقای روحانی رای مجلس را گرفتند و معتبر و مورد تایید مجلس هستند. این اشخاص بر اساس قانون اساسی معرفی شدند.

 ‌اصلاً این حرف‌ها به سوال من ربطی ندارد. مصداقی خدمت شما گفتم. اولویت هر یک از این مجموعه‌ها در 100 روز آتی چیست؟ باید از سد چه مشکلاتی عبور کنند و برای این موضوع به نظرتان با چه موانعی روبه‌رو هستند؟
ببینید من همان حرفم را می‌زنم؛ مشکل از یک وزارتخانه و دو وزارتخانه نیست. باید ببینید فرمان اصلی دست چه تفکری است؟ بدنه قوی و با‌اعتبار مگر وارد دولت آقای احمدی‌نژاد نشدند؟ اما از کار برکنار شدند. افراد باید در مجموعه دولت کار کنند. دولت از ابتدا تا انتها یک تصویر است. یک دولت باید تصویری متفاوت از اشخاص داشته باشد. اصلاً نمی‌پذیرم که بگوییم برنامه‌ها و اولویت‌ها و کارهای نعمت‌زاده وزیر صنعت چه باشد؟ باید بگوییم دولت. از اشخاص گذر کنید.

 ‌خب در همان نگاه ساختاری این سوال طرح شد نه کارگزارمحوری.
نه، من حرفم این هم نیست. من می‌گویم اگر رئیس‌جمهور می‌شدم می‌گفتم برنامه دولت برای تولید و اشتغال و بهره‌وری و... نمی‌گفتم برنامه دولت برای وزارت صنعت. شما باید دولت را به عنوان یک کلیت قبول کنید و اگر این تعریف را پذیرفتید، آن‌گاه دیگر به سرنوشت سال‌های گذشته مبتلا نمی‌شویم. آن‌گاه ملت با یک ادبیات مواجهند؛ تورم و اشتغال.

 ‌با همه این اوصاف تصور شما پس فقط تک‌بعدی روی اشتغال و تورم است؟
خب این‌طور هم نیست. بستگی به تصمیم‌گیری‌های دولت دارد. اصلاً بگذارید این‌طور بگویم شما از ابتدای گفت‌و‌گو می‌گویید برنامه‌های 100روزه وزارتخانه‌ها. واقعاً من که هنوز از این آقایان اعلام تصمیم خاصی را ندیدم. با اینکه حدود دو هفته از آن 100 روز گذشته است. اگر برنامه دارند باید اعلامی هم باشد. تنها چیزی که شنیدم این بود که بودجه 210 هزار میلیارد‌تومانی را تایید کردند. گفتند دست به این بودجه احمدی‌نژاد نمی‌زنیم و همین را اجرایی می‌کنیم. که البته از این 210 هزار میلیارد تومان، 70 هزارش خرج شده؛ 70 هزار میلیارد تومان برای این دولت مانده و 70 هزار میلیارد هم کسری وجود دارد. خب این حرفی که می‌زنند کمی غیرقابل باور است. آیا می‌توانند با این بودجه کشور را در این‌ مدت اداره کنند؟

 ‌خب با این اوصاف شما فقط با نگاه به همان تورم، چشم‌انداز را چه می‌بینید؟
ببینید 50 درصد تورم گذشته مربوط به مسکن بوده است. مجموعه واردات هم تورم‌زا بوده است. بنابراین مجموعه تصمیم‌گیری‌های دولت قبل، تصمیم‌های تورمی بود. واردات مواد غذایی و افزایش هزینه‌های دولت تاثیر بسیار مهمی داشت. به عنوان نمونه حقوق یک مجموعه را زیاد کردند. سایر بخش‌ها اعتراض کردند و در نهایت مجبور شدند به تدریج حقوق سایر بخش‌ها را هم بالا ببرند. نتیجه چه شد؟ طی ‌مدت کوتاهی هزینه‌های دولت چند برابر شد. پس آقای روحانی مراقب باشد که فردای روز نمی‌تواند بگوید صنعت خوب عمل کرد؛ نفت بد عمل کرد. مشکل‌ها مانند یک بیماری اپیدمی می‌شود و سرایت می‌کند. البته آقای روحانی الان یک شانس قوی دارد. بدنه بسیار قوی است. فقط باید ایشان مدیریت کنند و موزاییک‌ها را در کنار هم با ظرافت قرار دهند.

 ‌در نهایت رقیب روحانی به 100روزه روحانی امیدوار است؟
ببینید روحانی دو راه دارد. تورم را در همین وضعیت کنونی نگه دارد. قدم‌های ضد‌تورمی‌اش را هم حساب‌شده بردارد. اصلاً مهم نیست چند قدم بر‌می‌دارد. در همین 100 روز یک نیم‌قدم هم به سمت کاهش تورم بردارد و در برابر فشارهای کنونی مقاومت کند، یک پیروزی بزرگ به دست آورده است. قدم بعدی، پیروزی دیگری است و به همین ترتیب جلو برود. هیچ‌کس از او انتظار معجزه یک‌شبه و 100 روزه ندارد. اما مهم این است که اراده رویارویی با تورم را در او ببینیم. حداقل حساب کار دست خیلی‌ها می‌آید که این دولت صاحب دارد و بی‌در و پیکر نیست و نمی‌توان اموالش را به غارت برد.

 ‌راهکارش؟
در قدم اول جلوی افزایش هزینه‌ها را بگیرد. جلوی فشارهای تحمیلی هم مقاومت کند. هزینه‌هایی را که بازده اقتصادی ندارند مدیریت کند و با محدود کردن این دست هزینه‌ها به کار اصلی‌اش بپردازد. به‌طور کلی تصور می‌کنم آقای روحانی باید اولویتش اقتصاد باشد. اگر هم الان می‌گویند سیاست خارجی؛ باید این سیاست خارجی منتهی به نفس کشیدن بخش اقتصاد شود. وزرایش هم به جای اینکه فکر کنند هر کدام در یک جزیره دور‌افتاده کار می‌کنند با هم ارتباط برقرار کنند و بتوانند در کنار هم، کار را مدیریت کنند. روحانی برخلاف گفته یکی از وزرا بیشتر از آنکه به ژنرال نیاز داشته باشد به گردان‌های مجرب نیاز دارد که بتوانند در یک لشگر خوب کار کنند. بعد هم باید از مردم دور نشوند. مردم به شدت از تورم و بیکاری کلافه شده‌اند. دشمن نگوید ناامید شدند. خیر کلافه شدند. پس خواست اولیه‌شان رفع تورم و بیکاری است. اگر در این 100 روز یک حرکتی از این دولت در رفع آن دیده شد که هیچ، وگرنه باید تجدید نظر کنند.