ناجی بازار

با تصویب شورای پول و اعتبار، وام خودرو پس از چهار سال افزایش یافت. این اتفاق در حالی صورت گرفت که بازار خودرو در حالت رکود به سر می‌برد و غیر از اندکی رونق در شب عید هر سال، به خواب‌رفتگی بازار در طول سال جریان داشت. وام هفت‌میلیونی خودرو که برخی را صاحب خودرو کرد و خیلی‌ها را هنوز اندر خم گرانی‌ها در بازار گذاشته حال به 15 میلیون تومان رسیده تا امید به خرید خودروهای داخلی را در دل بسیاری از متقاضیان ایرانی برگرداند.
شورای پول و اعتبار تسهیلات خرید خودرو سواری تولید داخل را معادل 60 درصد قیمت خودرو مصوب و حداکثر این وام 15 میلیون تومان را تعیین کرده، این در شرایطی است که پیش از این، تنها هفت میلیون تومان برای وام خودرو به متقاضیان پرداخت می‌شد که تنها حدود 35 درصد قیمت این خودرو را پوشش می‌داد.
با این وجود تصمیم جدید شورای پول و اعتبار نیز در خصوص وام خودروهای فرسوده این است که تسهیلات خرید خودرو بابت جایگزینی فرسوده‌های شخصی از محل تولیدات داخلی، معادل 80 درصد قیمت خودرو و حداکثر 20 میلیون تومان تعیین شده است. اما به نظر می‌رسد روند ارائه چنین تسهیلاتی به رفتار بانک‌های کشور وابسته است و از آنجا که شورای پول و اعتبار مقرر کرده، شیوه‌نامه اعطای وام خودرو به متقاضیان، باید توسط بانک مرکزی و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت، تدوین شود تا برای ابلاغ به بانک‌ها آماده شود.
این در حالی است که از نگاه کارشناسان افزایش وام خرید خودرو به 15 میلیون تومان و تعیین وام 20 میلیون‌تومانی برای خودروهای جایگزین تنها می‌تواند تقاضا را برای خودروهای ارزان افزایش دهد و همچنین در سرعت بخشیدن اسقاط خودروهای فرسوده اثربخشی داشته باشد. در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت خودروها و نبود قدرت خرید مردم، خرید و فروش در بازار خودرو کشور بدون رونق است. این را هم باید در نظر گرفت که مشتریان خودرو نیز هنوز در انتظار کاهش قیمت‌ها به سر می‌برند و به همین دلیل خودروسازان به آسانی نمی‌توانند بپذیرند مانند گذشته محصولات خود را بفروشند و تامین نقدینگی داشته باشند.
حال که تحریک بازار خودرو از جانب وام بانکی هدف‌گذاری شده، فاکتورهای اصلی برای ایجاد هماهنگی بانک‌ها و خودروسازان با نیاز مصرف‌کنندگان به میان خواهد آمد که زنجیره‌وار تسهیلات‌دهی بانک‌ها را هدایت خواهد کرد. از نگاه کارشناسان انگیزه لازم بانک‌ها مهم‌ترین حلقه این زنجیره برای پرداخت تسهیلات مورد نظر به متقاضیان است. در حالی که از نگاه دیگر مساله بوروکراسی و نبود پیچیدگی آن همچنین برابری مازاد تولید با رشد قدرت خرید مردم در بازار خودرو حائز اهمیت است. چرا که تحریک تقاضا ممکن است به افزایش رانت و ناتوانی شرکت‌های خودروساز در تامین نیاز بازار ختم شود.
در سوی دیگر خودروسازان معتقدند رشد تقاضا خطری برای تولید ندارد، بلکه با تزریق نقدینگی و رونق در فروش، ظرفیت‌های خالی مانده خطوط تولید داخلی به کار گرفته می‌شوند. با این حال یکی از الزامات دیگر برای ارائه تسهیلات برای خرید خودرو تعیین نرخ سود وام‌های مورد نظر است که تاکنون مشخص نشده است. این در حالی است که نگاه کارشناسی تعیین نرخ سود را منوط به جلوگیری از ضرردهی بانک‌ها تلقی می‌کند. اگرچه هنوز بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات 15 و 20 میلیون‌تومانی به متقاضیان خودرو سودی را مشخص نکرده‌اند و نوع عقد تسهیلات جدید خودرو و تعیین سود آن از سوی شورای پول و اعتبار مشخص نشده اما آیا افزایش دوبرابری وام خودرو می‌تواند بازار را رونق بخشد؟ آیا بانک‌ها می‌توانند نیاز متقاضیان خرید خودرو را اشباع کنند؟