سنددار شدن زمین چه تاثیری در کشاورزی دارد؟

در مورد سنددار کردن زمین‌های کشاورزی می‌توان به چند مورد اشاره کرد. یکی اینکه غالباً در ایران برخلاف کشورهای دیگر زمین‌های کشاورزی نمی‌توانند وثیقه وام شوند و غالباً زمین‌های کشور اسناد معتبری ندارند، اما فکر می‌کنم اگر همه زمین‌های کشاورزی سنددار شوند، زمینه توسعه زمین‌های کشت و تامین اعتبار بخش کشاورزی ایجاد می‌شود. نکته دوم این است که در کشور ما هم با پدیده زمین‌خواری و هم آب‌خواری مواجه هستیم که این دو موضوع مسائل بسیار مهمی به نظر می‌رسند. در طول چند دهه اخیر هم اراضی گسترده وسیع در کشور ما تصرف ‌شده و هم چاه‌های غیرمجاز متعددی در کشور ما حفر شده است. اگر قرار باشد صدور سند با روش‌های قابل اعتنا در بیشتر نقاط رواج پیدا کند، حداقل در سندها وضعیت‌ها شفاف می‌شود. نکته دیگر اینکه فضای روستایی ایران و فضای زمین‌های کشاورزی کشور ما همیشه پر از دعاوی در حدومرزها‌ست و اگر در شهرستان‌های کشور به دادگاه‌ها مراجعه کنیم می‌بینیم که بخشی از دعاوی در حقیقت مربوط به تعیین حدود و مرزها و تصرفات غیرمجاز است. به نظر می‌رسد اگر اسناد ایجاد شوند این قصه هم کمی کم‌رنگ شود و زمینه حل این مشکل هم فراهم خواهد شد. طرح سنددار کردن زمین‌های کشاورزی در شفاف‌سازی اسناد در فضای روستایی بسیار موثر است و این در حالی است که امروز ما دچار نبود شفافیت و نبود امنیت مالکیت در این حوزه هستیم. در مورد تاثیر سنددار کردن زمین‌های کشاورزی بر سرمایه‌گذاری نیز به نظر می‌رسد این موضوع می‌تواند تاثیراتی داشته باشد. البته باید توجه کرد که در یک منطقه وقتی منابع آبی به اندازه کافی نباشد ممکن است این مساله مانع افزایش سرمایه‌گذاری در کشور شود. در واقع می‌توان اشاره کرد در این کشور گاهی ممکن است کمبود آب مانع توسعه شود اما شاید با اقداماتی مثل سنددار کردن اتفاقات دیگری هم رخ دهد. با این حال نمی‌شود گفت در حقیقت سنددار کردن زمین‌ها اینقدر مستقیم اثر می‌گذارد که بلافاصله این تاثیر را مشاهده کنیم. اما هرچقدر فضا شفاف‌تر شود، سرمایه که موجودی ترسو است امنیت بیشتری خواهد داشت.

موضوع دیگر رابطه طرح سنددار کردن زمین‌های کشاورزی با تغییر کاربری اراضی کشاورزی است. در این مورد باید توجه کرد که یک قوه حاکمیتی و دولت داریم که وظیفه‌اش حفاظت از دارایی مردم است. حال با سنددار شدن زمین‌ها اگر ‌چنین چیزی تقویت و حتماً ثبت مرزهای دقیق و زمین‌های کشاورزی انجام شود، می‌توان جلوی تغییر کاربری اراضی را گرفت و حل معارضه‌ها را آسان کرد. اما فرض کنید دولتی داشته باشیم که اصل کارش بر این باشد که با متجاوزان برخورد نکند ولی تعرضاتی ایجاد شود که آن وقت ممکن است با این اتفاقات مشکلات جدیدی بروز کند. مثلاً توجه کنید که اخیراً با افتخار از وجود چند صد هزار چاه در کشور خبر داده شده اما مسوولان پاسخ نمی‌دهند، وظیفه حراست از این منابع آب برعهده کیست. گویی یک تفاهم بر سر ساکت بودن برخی نهادها به وجود آمده که اصلاً به صلاح به نظر نمی‌رسد. در حال حاضر در کشور ما تعداد قابل توجهی چاه‌های غیرمجاز وجود دارد که حتی به صورت رسمی هم به آنها برق داده شده و سازمان‌های مربوطه هم آدرس این چاه‌ها را دارند اما چرا با این چاه‌های غیرمجاز برخورد نمی‌شود؟ به نظر می‌رسد به علت ضعف‌های این‌چنینی در این بخش‌ها مشکلاتی مانند بروز چاه‌های غیرمجاز ظهور کرده که این مساله در تغییر کاربری اراضی کشاورزی هم دیده می‌شود حالا ممکن است این موضوع به شوری چاه‌های غیرمجاز نباشد اما در تعرض منابع طبیعی هم وضعیت تقریباً همین طور است. در مورد چاه‌های غیرمجاز حتی وضعیت به گونه‌ای است که ساکنان مناطق مختلف خودشان نسبت به موضوع آگاه هستند و فرض را بر این گذاشته‌اند که اگر تعدادی از افراد به دور هم جمع شوند و با هم کاری را انجام دهند برخی نهادها پا در این عرصه نمی‌گذارند که به نظر می‌رسد در این مورد باید اصلاحاتی انجام شود.