تاریخ انتشار:
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس از زوایای پیدا و پنهان بازگشایی نمادهای بانکی می‌گوید
تشکیل پرونده برای بانک‌های متخلف
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس می‌گوید: تاکنون دولت حتی توصیه‌ای در این زمینه به سازمان بورس نداشته است که چه زمانی نماد بانک‌ها را بازگشایی کند. بازگشایی نماد منوط به ارائه اطلاعات و رفع ابهام است. هر زمان بانک‌ها اطلاعات‌شان را تکمیل کنند فردای آن روز اطلاعیه بازگشایی نماد از سوی سازمان بورس ارسال خواهد شد.
سرانجام پس از ماه‌ها انتظار اولین نماد بانکی از چراغ‌قرمز سازمان بورس عبور کرد و دوباره به تابلوی تالار شیشه‌ای بازگشت. پس از بانک ملت در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته نماد بانک تجارت باز شد تا داستان جنجالی توقف نمادهای بانکی تا پایان سال خاتمه پیدا کند. اگرچه پس‌لرزه بازگشایی نمادهای بانکی با افت قیمت 37درصدی سهام بانک ملت در روز بازگشایی در بورس تهران رخ داد و با بازگشایی نماد بانک تجارت به اوج خود رسید. به این بهانه با حسن امیری، عضو هیات‌مدیره و معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار پیرامون عملکرد سازمان بورس در بازگشایی نمادهای بانکی و دلایل افزایش شمار نمادهای متوقف بورسی به گفت‌وگو پرداختیم. البته این گفت‌وگو قبل از بازگشایی نماد بانک تجارت انجام شده است.
چرا فرآیند بازگشایی نمادهای بانک‌ها مدت زیادی به طول انجامید؟ در این مدت چه اقداماتی از سوی نهادهای ناظر بر بانک‌های بورسی صورت پذیرفت؟
همان‌طور که می‌دانید نماد بانک‌ها به دلیل برگزاری مجامع‌شان در فصل مجامع بورسی امسال بسته شد، مشکلات بین سازمان حسابرسی و بانک مرکزی در خصوص نحوه گزارشگری مالی چند ماه پروسه برگزاری مجامع بانک‌هایی را که حسابرس آن سازمان حسابرسی بود با تاخیر روبه‌رو کرد. پس از نهایی شدن فرمت مورد توافق دو نهاد ذکر شده امکان برگزاری مجامع فراهم شد. همزمان با این موضوع بانک مرکزی به بانک‌ها نامه‌ای ارسال کرد که طی آن مبالغی به عنوان تعدیلات به بانک‌ها اعلام شد. نامه فوق‌الذکر در مجامع بانک‌ها قرائت شد و تکالیفی از سوی مجمع برای اعضای هیات‌مدیره بانک‌ها تعیین شد. این موضوع باعث ایجاد اختلافاتی بین نهادهای نظارتی شد. در نتیجه سازمان بورس با توجه به ابهام اطلاعات مجامع بانک‌ها بر اساس وظیفه‌ای که بر عهده داشت، نمادهای بانکی را متوقف نگه داشت. به هر ترتیب پس از پیگیری اعضای هیات‌مدیره بانک‌ها و سازمان بورس و مکاتبات متعددی که با نهادهای ذی‌ربط انجام شد در نهایت بانک مرکزی نامه تعدیلی در جهت رفع اختلافات پیش‌آمده صادر کرد. بر اساس آن نامه تعدیلی، بانک‌ها این امکان را پیدا کردند تا گزارش‌های صورت‌های مالی‌شان را به‌روز‌رسانی کنند
و همچنین اثرات تعدیلی را بر اطلاعات سنوات گذشته اعمال کنند و علاوه بر آن گزارش‌های عملکرد سه‌ماهه و شش‌ماهه و 9ماهه سال 1395 را ارائه کنند. در حال حاضر نیز بانک‌ها در حال طی این مراحل هستند و هر کدام زودتر ابهامات موجود در اطلاعاتی را که به سازمان بورس ارائه کرده‌اند برطرف کنند، نماد آن بانک بازگشایی خواهد شد. بانک ملت اولین بانکی بود که این ابهامات را برطرف کرد. سازمان بورس هم به محض دریافت اطلاعات جدید و رفع ابهامات از اطلاعات بانک ملت به بازگشایی نماد این بانک اقدام کرد.
برخی کارشناسان نحوه فعلی بازگشایی نمادهای بانکی را مورد انتقاد قرار داده‌اند و معتقدند سازمان بورس باید همانند بازگشایی دسته‌جمعی نمادهای پالایشگاهی پس از وقفه طولانی‌مدت در اواخر سال گذشته، نمادهای بانکی‌ها را نیز در یک روز و باهم بازگشایی می‌کرد تا اثرات هیجانی در یک مقطع کوتاه‌مدت بر روند شاخص بورس خود را نشان دهد. چرا نمادهای بانکی به‌تدریج و تک‌تک بازگشایی می‌شوند؟
ببینید، دلایل توقف بانک‌ها با دلایل توقف پالایشگاهی‌ها دو مقوله مجزا از هم هستند و قابل مقایسه با یکدیگر نیستند. مساله پالایشگاهی‌ها عدم اعلام نرخ خوراک و اثرات کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها بود. اما در مورد بانک‌ها به دلیل اینکه چند مشکل متعدد وجود دارد، نمی‌توانیم صبر کنیم همه بانک‌ها مشکلات مربوطه را رفع و ابهام‌زدایی کنند و پس از آن به طور دسته‌جمعی نمادشان را در یک روز باز کنیم. نماد بانک‌ها به دلیل مغایرت‌های بندهای صورت‌های مالی و تکالیف مقرراتی بانک مرکزی متوقف باقی ماندند. مغایرت‌های بندهای صورت مالی برای هر بانکی متفاوت بوده و تکالیف مقرراتی بانک مرکزی برای هر بانک تفاوت دارد. پیگیری و رفع ابهامات از اطلاعات هریک از بانک‌ها به جلسات متعددی برمی‌گردد. بنابراین چون جنس مشکلات بانک‌ها با یکدیگر فرق داشت این امکان وجود نداشت که تمام بانک‌ها در یک زمان مشخص بتوانند رفع ابهام از اطلاعات‌شان انجام دهند و اطلاعات جدید ارائه دهند تا در یک روز نمادشان دسته‌جمعی باز شود. از طرفی بانک‌ها نیز در ارائه اطلاعات از بعد زمانی یکسان عمل نکرده‌اند. طبیعی است تقدم و تاخر در ارائه اطلاعات باعث طولانی شدن زمان توقف نمادها
می‌شود. بنابراین هر بانکی سریع‌تر اطلاعات کامل ارائه و رفع ابهام کند سریعاً سازمان بورس آن نماد را بازگشایی می‌کند.
تاکنون دولت حتی توصیه‌ای در این زمینه به سازمان بورس نداشته است که چه زمانی نماد بانک‌ها را بازگشایی کند. بازگشایی نماد منوط به ارائه اطلاعات و رفع ابهام است. هر زمان بانک‌ها اطلاعات‌شان را تکمیل کنند فردای آن روز اطلاعیه بازگشایی نماد از سوی سازمان بورس ارسال خواهد شد.
در این مدت شاهدیم حجم نمادهای متوقف در این دوره از مدیریت سازمان بورس به نسبت گذشته بیشتر شده است. از طرف دیگر با توجه به اینکه نقدشوندگی بالا همزمان با حفظ شفافیت از مهم‌ترین رسالت‌های بورس اوراق بهادار است، چرا شاهد افزایش شمار نمادهای بسته برای مدت طولانی هستیم؟
سازمان بورس به هیچ عنوان علاقه‌ای به توقف طولانی‌مدت نمادها ندارد و تمام تلاشمان این است که نقدشوندگی بازار را حفظ کنیم ولی به این نکته هم توجه کنید؛ سازمان بورس وظیفه دارد که در هر شرایطی به شفافیت بازار نیز توجه کند. واقعیت این است که بخش عمده نمادها به علت کسری اطلاعات ناشران است. متاسفانه برخی ناشران بورسی یا بهنگام اطلاعات نمی‌دهند یا اینکه اطلاعات مهم و با اهمیتی دارند و از افشای آن خودداری کرده‌اند همین موضوع باعث بسته شدن نمادشان در یک بازه زمانی به نسبت طولانی‌تر از روال معمول می‌شود. البته بسته شدن نماد حدود 20 تا 30 شرکت در روال معمولی بازار در کمتر از یک هفته امر عادی محسوب می‌شود اما اینکه تعداد نمادهای بسته به 60 نماد برسد این مساله به ضعف‌های افشای اطلاعات توسط ناشران بورسی برمی‌گردد. وقتی اطلاعات بهنگام در اختیار سازمان بورس قرار نمی‌گیرد چاره‌ای وجود ندارد که نماد شرکت‌های مربوطه به علت ابهامات متوقف شود یا مدت‌ها بسته باقی بماند.
بازگشایی نماد بانک ملت با حدود 37 درصد کاهش قیمت نسبت به روز بسته شدن نماد مواجه شد. چه تمهیداتی برای بازگشایی این نماد از سوی سازمان بورس پیش‌بینی شده بود؟ آیا روی قیمت بازگشایی و حمایت از این سهم، منابعی تخصیص داده شد؟ آیا پیش‌بینی این میزان کاهش ارزش را برای این سهم می‌کردید؟
انتظار فعالان بازار از سازمان بورس همواره بر این اساس است که سازمان در روند شاخص بورس دخالت نکند. ما نیز این خواسته فعالان بازار را اجابت کرده‌ایم. وظیفه نهاد ناظر بازار سرمایه شفاف‌سازی و نقدشوندگی است. به محض اینکه شفافیت به حد قابل قبولی برسد، نقدشوندگی مورد توجه قرار می‌گیرد. اینکه اثر قیمتی این آیتم‌ها بر روی شاخص چه خواهد بود موضوعی است که ما حداقل در این فاز توجه ویژه‌ای به آن نداریم. بیشتر تاکید بر شفافیت داریم. برای ما مهم این است که شرکت‌ها تصویر واقعی و درستی از آینده‌شان ارائه کنند. اینکه قیمت سهمی پس از بازگشایی نماد چقدر خواهد بود این مساله بر عهده بازار است. یعنی بازار است که تعیین می‌کند هر نمادی بر روی چه قیمتی باز شود.
پیش از بازگشایی نماد بانک ملت شنیده شد سازمان بورس منابعی را برای بازگشایی این سهم در نظر گرفته است. این ادعا را چقدر تایید می‌کنید؟
خیر، این ادعا صحت ندارد. سازمان بورس منابع مالی ندارد که بخواهد برای جلوگیری از ریزش سهمی اختصاص دهد. این سازمان نهاد عمومی غیردولتی است و بودجه‌ای ندارد که بخواهد برای حمایت مالی از سهام هزینه کند. یکی از نکات مهمی که به نقدشوندگی کمک می‌کند مقوله بازارگردانی است. ما در تلاش هستیم که اکثر نمادها به ویژه نمادهای مهم و اثرگذار حتماً بازارگردان داشته باشند. سازمان بورس مقوله بازارگردانی را به عنوان یک سیاست دنبال می‌کند و به دنبال نهادسازی در این زمینه است و باید صندوق بازارگردانی تقویت شود. بازارگردانی باعث افزایش نقدشوندگی بازار و حمایت از سهامداران خرد خواهد شد. بنابراین در این مقطع تاکیدمان بر این است که حتماً نمادهای بزرگ و مهم به ویژه بانک‌ها، بازارگردان داشته باشند. البته در بلندمدت در تلاش هستیم تا برای تمام نمادها بازارگردان داشته باشیم.
سازمان بورس هنوز الزامی در این زمینه ایجاد نکرده است که مثلاً نمادهای خاصی حتماً باید بازارگردان داشته باشند. البته تشویق‌های حمایتی چون معافیت‌های مالیاتی در زمینه تقویت صندوق‌های بازارگردانی در نظر گرفته شده است.
آیا الزامی در این زمینه وجود دارد که حتماً برای تعداد خاصی از نمادها بازارگردانی انجام شود؟ در مورد بانک‌ها این‌طور شنیده شده که سازمان بورس آنها را الزام به بازارگردانی کرده است و آنها اجازه ندارند به فروش سهم‌هایی که خریده‌اند اقدام کنند. ظاهراً در مورد بانک ملت چنین اتفاقی افتاده است.
خیر، سازمان بورس هنوز الزامی در این زمینه ایجاد نکرده است که مثلاً نمادهای خاصی حتماً باید بازارگردان داشته باشند. البته تشویق‌های حمایتی چون معافیت‌های مالیاتی در زمینه تقویت صندوق‌های بازارگردانی در نظر گرفته شده است. سازمان بورس فعلاً نهادسازی در زمینه بازارگردانی را به عنوان توصیه و سیاست دنبال می‌کند. البته معتقدیم بازارگردانی باید به مطالبه عمومی تبدیل شود و باید فعالان و سهامداران بازار سرمایه از شرکت‌ها بخواهند که صندوق‌های بازارگردانی برای سهام‌شان اختصاص دهند.
نقش دولت به عنوان سهامدار عمده این بانک چه بود؟ آیا کمکی از جانب دولت در قضیه بازگشایی صورت پذیرفت؟
در زمینه بازگشایی این نمادها همان‌طور که گفتم سازمان بورس جلسات متعددی با اعضای هیات‌مدیره بانک‌ها، مسوولان نهادهای متولی چون وزارت اقتصاد، سازمان حسابرسی و بانک مرکزی برگزار کرد در نهایت بانک مرکزی نامه تعدیلی صادر کرد که زمینه رفع ابهام از اطلاعات بانک‌ها با ارائه اطلاعات جدید از سوی آنها فراهم شد. تاکنون دولت حتی توصیه‌ای در این زمینه به سازمان بورس نداشته است که چه زمانی نماد بانک‌ها را بازگشایی کند. بازگشایی نماد منوط به ارائه اطلاعات و رفع ابهام است. هر زمان بانک‌ها اطلاعات‌شان را تکمیل کنند فردای آن روز اطلاعیه بازگشایی نماد از سوی سازمان بورس ارسال خواهد شد.
اطلاعات ارسالی از جانب بانک‌ها که اکنون بر سامانه کدال نشسته است چقدر قابلیت اتکا دارد؟
از زمانی که سازمان بورس ارسال مستقیم اطلاعات را مبنا قرار داده است، ناشران خودشان اطلاعات را در سامانه کدال منتشر می‌کنند. البته آنچه باعث صحه اطلاعات منتشر‌شده از سوی ناشران می‌شود گزارش‌های حسابرسی بر روی این اطلاعات است. ممکن است در برخی نمادها به شفاف‌سازی نیاز باشد. شفاف‌سازی به عنوان مکمل اطلاعات مالی نکته‌ای است که از طرف ناشران یا سازمان بورس بیان می‌شود. در نتیجه مجموعه این اطلاعات همدیگر را تکمیل می‌کنند به گونه‌ای که اطلاعات مورد نیاز سهامداران در اختیارشان قرار می‌گیرد. به این نکته توجه کنید آنچه مبنای اصلی در کدال بوده اطلاعاتی است که ناشر منتشر می‌کند. همه ما متکی به این موضوع هستیم که ناشر اطلاعات صحیح، مناسب و به موقع منتشر می‌کند. اگر خللی در آن بخش رخ دهد در زمینه شفافیت با مشکل مواجه خواهیم شد. به همین جهت سازمان بورس تاکید بسیاری بر شفافیت اطلاعات ناشران دارد. اگر اثبات شود ناشری اطلاعاتش را به درستی منتشر نکرده و عمدی در کار بوده سازمان بورس پرونده تخلف آن ناشر را تهیه می‌کند تا با آن برخورد انضباطی یا قضایی صورت گیرد.
آیا سازمان بورس در مورد بانک‌ها پرونده تخلف تشکیل داده است؟
بله، سازمان بورس برای بانک‌هایی که اطلاعات صحیحی در اختیار سازمان بورس قرار نداده‌اند یا از افشای اطلاعات‌شان طفره رفته‌اند، پرونده تخلف برای برخی بانک‌ها تهیه کرده است و در حال رسیدگی در بخش حقوقی سازمان است.
بسته ماندن نماد بانک‌هایی چون پارسیان، پاسارگاد و اقتصاد نوین تحت تاثیر نامه بانک مرکزی نبوده است. مجامع‌شان برگزار شده است اما چون اطلاعات میان‌دوره‌ای یا اطلاعات پیش‌بینی بر اساس عملکرد شش‌ماهه و ۹ماهه را ارائه نکرده‌اند نمادشان متوقف مانده است.
آیا امکان دارد بازهم اطلاعات این بانک‌ها تا مجامع سال دیگر دچار تغییر و تحول شود؟
بنده به عنوان مسوول نهاد ناظر نمی‌توانم در این زمینه پیش‌بینی ارائه دهم. این سوال باید از اعضای هیات‌مدیره بانک‌ها پرسیده شود. به هر حال آنچه مشخص است ما بر اساس اطلاعاتی که از ناشران دریافت می‌کنیم عکس‌العمل نشان می‌دهیم.
با این اوصاف پیام افت قیمت 37درصدی سهام بانک ملت در روز بازگشایی چه بود؟ آیا نمادهای دیگر بانکی هم با چنین افت‌هایی بازگشایی خواهند شد؟
بازهم تاکید می‌کنم، قیمت سهام را بازار تعیین می‌کند سازمان بورس دخالتی در این زمینه نمی‌کند. خواسته تمام فعالان بازار سرمایه هم از سازمان بورس همین است که در روند قیمت‌ها دخالتی نکند. اگر قرار باشد سازمان بورس از قیمت‌ها حمایت کند و تمهیداتی برای افت قیمت شدید سهام در نظر بگیرد دیگر بازاری در کار نخواهد بود. البته در برخی مواقع ممکن است جریانات بازار این پیام را بدهد که جوی بر آن نمادها غالب شده است در این زمینه ممکن است شرایط ایجاب کند که مقام نظارتی با توجه به وظیفه‌ای که دارد در این زمینه دخالت کند. اما تمام تلاش ما بر این است که به هیچ عنوان سازمان بورس در روند قیمت‌ها دخالت نکند. اشاره کردم در این مرحله اثر قیمتی بازگشایی نمادهای بانکی روی شاخص برای سازمان بورس به عنوان نهاد نظارتی از اهمیت کمتری برخوردار است. اولویت اول بر شفافیت است. بازهم تاکید می‌کنم سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر در این زمینه پیش‌بینی انجام نمی‌دهد. این وظیفه تحلیلگران و مشاوران بازار سرمایه است که تحلیل‌های صحیح و کاملی ارائه دهند تا مانع گمراهی بازار در شرایط خاص شوند. به هر حال در چنین شرایطی ممکن است روان بازار آمادگی تطبیق
با واقعیت‌ها را نداشته باشد و عده‌ای سودجو نیز از چنین فرصت‌هایی در جهت کسب منافع بیشتر استفاده کنند اما تحلیلگران و مشاوران سرمایه‌گذاری بازار می‌توانند با ارائه تحلیل‌های درست و رهنمودهای مناسب این روند را اصلاح و مانع جوسازی و سوءاستفاده عده‌ای از بی‌اطلاعی بخشی از بازار به ویژه سهامداران حقیقی تازه‌وارد شوند. در این صورت می‌توانیم اثرات هیجانی را کنترل کنیم و مانع ایجاد نوسانات شدید در بازار شویم.
بازگشایی نماد بانک صادرات چه زمانی اتفاق می‌افتد و منوط به چیست؟
در مورد نماد بانک صادرات هنوز اطلاعات این بانک تکمیل نشده است. هرزمان این اطلاعات تکمیل شود «وبصادر» نیز بازگشایی خواهد شد.
آیا ممکن است در صورت ریزش شدید قیمت این نمادهای بانکی بازهم شاهد توقف آنها باشیم؟
بخش بزرگی از توقف نمادها به صورت سیستمی و اتوماتیک انجام می‌شود و در سایر موارد در صورتی نمادی متوقف می‌شود که مشخص می‌شود اطلاعاتی که ناشر ارائه کرده واقعی نبوده است. البته پیشنهادهایی وجود دارد و یکی از مسیرهایی که سازمان بورس می‌تواند در آینده دنبال کند این است که در شرایطی که بازگشایی برخی نمادهای خاص اثر ریزشی یا افزایشی شدیدی بر بازار دارند این امکان را داشته باشد تا توقف‌های کوتاه مثلاً چندساعته یا یک روزه برای آن نماد خاص بدهد تا فرصتی ایجاد شود که سرمایه‌گذاران یک‌بار دیگر اطلاعات آن سهام را بررسی کنند و تحلیل کامل‌تری انجام دهند. چرا که توقف‌های کوتاه‌مدت باعث می‌شود کمتر شاهد کاهش یا افزایش شدید قیمت سهام بر روی نمادهای خاص باشیم.
بازگشایی نمادهای بانک‌های پارسیان، پاسارگاد و اقتصاد نوین چه زمانی قرار است اتفاق بیفتد؟
بسته ماندن نماد بانک‌هایی چون پارسیان، پاسارگاد و اقتصاد نوین تحت تاثیر نامه بانک مرکزی نبوده است. مجامع‌شان برگزار شده است اما چون اطلاعات میان‌دوره‌ای یا اطلاعات پیش‌بینی بر اساس عملکرد شش‌ماهه و 9ماهه را ارائه نکرده‌اند نمادشان متوقف مانده است. به محض اینکه اطلاعات این بانک‌ها تکمیل شود، نمادهای این بانک‌ها نیز بازگشایی خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید