الگوی هلندی در صنعت گل

نام کشور کم‌ارتفاع و گود هلند با گل پیوند خورده. گل به طور طبیعی در اندیشه مردم این کشور حضور دارد. در سال 2011 صنعت باغداری به تنهایی 42 درصد صادرات کشاورزی محلی این کشور را شامل شد. صادرات گل شاخه‌بریده، پیاز گل و گیاهان زینتی هر سال برای این کشور 60 میلیارد دلار عایدی دارد؛ و حدود70 درصد صادرات جهانی گل به تنهایی مختص این سرزمین فرو‌رفته در خاک اروپاست. تجارت80 درصد پیاز گل، 50 درصد گل‌های گلدانی،60 درصد گل شاخه‌بریده در تمام جهان در این کشور کوچک صورت می‌گیرد. تنوع گل در هلند به 1/1میلیون گونه مختلف می‌رسد که دانه این‌گونه‌ها به بیش از صد کشور و منطقه جهان صادر می‌شود. با وجود اینکه طی دو دهه گذشته کشورهایی چون ایالات متحده، اسرائیل و دیگر کشورها پیشرفت‌های سریعی در عرصه توسعه صنعت گل داشته‌اند اما هلند همچنان سلطان بلا‌منازع صنعت گل در جهان است.
سهم زیادی از موفقیت هلند در توسعه صنعت گل مدیون نظام‌نامه کلان و بهره‌وری است که از سوی دولت به منظور مدیریت هر چه بهتر این صنعت تدوین شده است. مطابق دستور‌العمل‌های این نظام‌نامه:
الف- مدیریت کلان مستقیم صنعت گل بر عهده دولت است و در این راستا به شرکت‌ها و آژانس‌های واسطه فعال در این صنعت اجازه داده شده متد‌های ترکیبی مدیریتی غیر‌مستقیم خود را اعمال کنند. کوچکی دولت و مدیریت کلان دولتی در کنار مدیریت خرد سازمان‌های تجاری از جمله ویژگی‌های این نظام‌نامه به شمار می‌روند‌... سازمان‌های واسطه‌گری گل در هلند معمولاً به صورت رسمی و نیمه‌رسمی از مجامع کوچک‌تر تاجران خرده‌پای گل تشکیل می‌شوند. می‌توان گفت در هلند چرخه تولید هر نوع گل جریان ویژه همان نوع را دارد و هر گونه‌ای نیز واسطه‌های مخصوص به همان نوع را دارند. در واقع هر سازمانی وظیفه مدیریت چرخه تولید و عرضه تعداد مشخصی از گونه‌های گل را داراست. از این رو می‌توان گفت کشور هلند منظم‌ترین و پیشرفته‌ترین کلید توسعه صنعت گل را در اختیار دارد.
ب- یکی دیگر از برجستگی‌های مهم نظام‌نامه صنعت گل در هلند سیستم چرخه گل در این کشور است. این سیستم مشتمل است بر هفت بازار بزرگ حراجی گل، 800 کمپانی عمده‌فروشی گل و بیش از 140 هزار شرکت خرده‌فروشی. بیش از 80 درصد گل‌های هلندی از طریق بازار‌های حراجی صادر می‌شوند. در واقع این بازارها کانال اصلی فروش گل این کشور به شمار می‌روند. همچنین به خاطر وجود بازار‌های حراجی گل‌های تازه، بسته‌بندی خوب، زمان کم قرنطینه کشتی‌ها در بنادر هلند، گمرک، خدمات بنگاهی و حمل و نقل پیشرفته و... که همگی هماهنگ با هم عمل می‌کنند هزینه و تشریفات داد و ستد گل کاهش یافته و بهره‌وری افزایش می‌یابد.
ج- علاوه بر اینها، در نظام‌نامه صنعت گل هلند بخش ارتقای تحقیقات و بازار عرضه و تقاضا در همگرایی کامل با یکدیگر هستند. گل‌های هلندی همزمان با پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک در جهان به جلو می‌روند. این پیشرفت به لطف استقرار یک سیستم منطقی تحقیقات علمی بهره‌ور و یک مکانیسم عملیاتی کارآمد امکان‌پذیر شده است. هسته این سیستم توجه به تحقیقات علمی و عملی، تولید، ارتقای بازار و همگرایی کامل است. موسسه تحقیقات گل هلند، مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و ادارات ملی موسسات تحقیقاتی سه کانونی هستند که امر تحقیقات علمی برای ارتقای صنعت گل در آنها متمرکزند. هر یک از کمپانی‌های بزرگ گل این کشور در کنار 60 تشکیلات مستقل به علاوه شش هزار شخصیت حقیقی در این کشور به طور جداگانه در امر تحقیقات گل فعالند. بیشتر این فعالان در زمینه‌های تکنولوژی‌های کاربردی و تحقیقات تئوریک نظیر پرورش گل و تکنیک‌های کشت همچنین راه‌های توسعه افزایش تولید فعالند که یافته‌های آنها ممکن است بلافاصله در امر تولید گل مورد استفاده قرار گیرد.
د- در هلند قید و بندهایی نیز برای منابع گل و پرورش انواع جدید گل وجود دارد که دولت این کشور اهمیت زیادی به این الزامات می‌دهد. در سرزمین گودال‌ها اغلب گونه‌های گل پرورش‌دهندگان مخصوص به همان‌گونه را دارند. شرکت‌های پرورش‌دهنده موظفند گونه‌های جدیدی را که در بازار واریته‌های مختلف گل پدیدار می‌شوند جمع‌آوری کنند.
هرساله هزاران گونه مختلف از واریته‌های ترکیب‌شده از گونه‌های متفاوت گل در این کشور جمع‌آوری شده و در کمیسیون حق واریته به ثبت رسیده و با سنجش تست‌های پیشرفته کیفیت و کمیت این واریته‌های جدید ارتقا داده می‌شوند. دولت هلند اهمیت زیادی برای حق واریته گیاهان قائل است به ویژه در این راستا اقدام به تاسیس کمیسیون حق واریته کرده است که با ثبت واریته‌های جدید گیاهی در آن حقوق معنوی پرورش‌دهندگان و پژوهندگان گونه‌های چندرگه گل و گیاه به رسمیت شناخته شده و تحت حمایت معنوی قرار می‌گیرند.
ه- هلند همچنین به مدیریت متمرکز با ابعاد متوسط توجه زیادی دارد. این کشور در کار صنعت گل خطوط مدیریت زیر را تعیین کرده است: مناطق کشت با ابعاد متوسط، عملیات پایدار، تمرکز بالا در مدیریت و بالاخره استفاده و توسعه تکنولوژی‌های جدید و پیشرفته در امر تولید. در حال حاضر تولیدات گلی هلند با روش‌های عموماً مکانیزه و شیوه تسهیلات کشت خودکار صورت می‌گیرد. 70 درصد تولید ملی هلند در صنعت گل این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این تولیدات برای ساخت گلخانه‌ها و تنظیم رطوبت، حرارت، کود، نور و کنترل خودکار کامپیوتری استفاده می‌شود. بیشتر شرکت‌های تولیدکننده گل از تکنولوژی کشت بدون خاک، تکنولوژی پرورش مولکولی و تکنولوژی لقاح مصنوعی استفاده می‌کنند.
و- و بالاخره اینکه هلند یک سیستم نظارت سفت و سخت در امر کنترل کیفیت گل دارد. این کشور با گسترش آژانس‌های ارتقا‌دهنده کیفیت گل، فرمول‌بندی استاندارد‌های سفت و سخت کیفیت، اجرای سیستم اعطای گواهی کیفیت و تصویب معیار‌های اندازه‌گیری پرستیژ تولید در‌صدد تضمین کیفیت تولیدات گیاهی بر‌آمده است. سازمان‌های واسطه تولید هر گونه گل وظیفه وضع استاندارد‌های کیفیت تولید همان‌گونه را بر عهده دارند. این استانداردها بر اساس فرمول‌بندی کیفیت وضع شده و منطبق با آنها موسسات خاصی اقدام به صدور گواهی کیفیت می‌کنند. به دلیل این مقررات سفت و سختی که در هلند در امر تولید گل‌های با‌کیفیت اعمال می‌شود تولیداتی که مشمول گواهی کیفیت هلند می‌شوند در بازار‌های جهانی از قدرت رقابتی بالایی برخوردارند و در مقابل سایر حریفان شکست‌ناپذیرند.