حضور یا عدم حضور

هادی قره‌باغی/کارشناس بازار سرمایه

با قرار گرفتن در فصل مجامع، سوال اساسی سرمایه‌گذاران، حضور یا عدم حضور در مجامع عمومی عادی است. پاسخ قطعی به این سوال وجود ندارد و تصمیم‌گیری در رابطه با این موضوع می‌تواند با توجه به دید سرمایه‌گذاران، فاصله زمانی بین برگزاری مجمع عمومی عادی و پرداخت سود و نیاز سرمایه‌گذار به وجه نقد متفاوت باشد. عامل مهم دیگر در رابطه با شرکت در مجامع عمومی با هدف کسب سود، میزان سود تقسیمی شرکت است که عواملی مانند وضعیت نقدینگی شرکت، ترکیب ساختار سرمایه، میزان سود انباشته، محدودیت‌های قانونی، نیاز سهامداران، اهداف توسعه‌ای و چرخه عمر شرکت بر آن تاثیرگذار است. طی سال‌های گذشته سیاست تقسیم سود شرکت‌های سهامی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار مبنی بر تقسیم سود بالا بوده است. آمار منتشره از سوی اداره آمار و اطلاعات معاونت بازار شرکت بورس نشانگر آن است که بین سال‌های 1384 تا 1390 حدود 70 تا 79 درصد سود شرکت‌های بورسی بین سهامداران توزیع شده است. درصد سود تقسیمی (payout ratio) بالا در بورس اوراق بهادار تهران یکی از ناکارایی‌های بورس تهران عنوان می‌شود که تاکنون سازوکارهای خاصی برای رفع آن اندیشیده نشده است. این درصد بین 500 شرکت برتر بورس‌های آمریکایی بین 30 تا 35 درصد است. در سال 1391 مجموعاً 312 شرکت بورسی مجمع عمومی عادی سال 1390 خود را برگزار کردند که حاصل آن تقسیم 169,733,690 میلیون ریال سود نقدی بود. این مقدار 74 درصد از درآمد (زیان) واقعی شرکت‌های بورسی بوده است. در این بین صنایع محصولات شیمیایی، فلزات و بانک‌ها بیشترین میزان تقسیم سود را داشته‌اند. از لحاظ درصد تقسیم سود نیز صنایع محصولات کاغذی، ماشین‌آلات دستگاه‌های برقی و مخابرات بیشترین درصد را به خود اختصاص داده‌اند. پرداخت سریع سود، برگزاری به موقع مجمع سالانه و درصد تقسیم سود بالا از دلایل استقبال سرمایه‌گذاران از این صنایع است، به طوری که در مجامع عادی برگزار‌شده در سال 1391، 27 شرکت صنعت پتروشیمی به طور متوسط 1915 ریال سود نقدی به ازای هر سهم تقسیم کرد که این میزان معادل 82 درصد از سود خالص صنعت بوده است. ارزش ریالی سود نقدی صنعت پتروشیمی معادل 35،046،195 میلیون ریال بود که بیشترین میزان بین صنایع مختلف است. متوسط در‌صد تقسیم سود شرکت‌های پتروشیمی که تا انتهای خردادماه سال جاری مجامع مربوط به سال 1392 خود را برگزار کرده‌اند معادل 90 درصد سود خالص شرکت‌ها بوده است. 24 شرکت صنعت فلزات با تقسیم سود نقدی متوسط 473 ریال، معادل 76 درصد از سود خالص شرکت‌ها را تقسیم کردند که ارزش ریالی آن معادل 25,422,518 میلیون ریال بوده است. صنعت بانکداری و مخابرات نیز با تقسیم 56 و 108 درصد از درآمد واقعی خود در کل معادل 25,035,647 و 19,266,935 میلیون ریال سود نقدی بین سهامداران خود توزیع کرده‌اند. جالب است بدانیم که از کل سود نقدی مجامع متعلق به سال مالی 90، معادل 61 درصد آن متعلق به چهار صنعت پتروشیمی، فلزات اساسی، بانک و مخابرات است. تعداد شرکت‌های متعلق به این صنایع 61 شرکت است که 20 درصد از کل شرکت‌های بورسی را به خود اختصاص داده‌اند. به غیر از صنایع ذکر‌شده در بالا صنعت استخراج کانه‌های فلزی، شرکت‌های چند‌رشته‌ای صنعتی، خودرو و ساخت قطعات و صنعت سیمان، به ترتیب بیشترین میزان تقسیم سود نقدی را در سال‌های گذشته داشته‌اند. آمار ارائه‌شده نشان‌دهنده تداوم سیاست تقسیم سود بالا در مجامع عمومی عادی سال مالی 92 است. با توجه به تمرکز برگزاری مجامع در تیرماه و بازدهی پایین بازار سهام از ابتدای سال 1393 به نظر می‌رسد که استراتژی شرکت در مجامع صنایع با درصد تقسیم سود بالا، استراتژی مناسبی باشد. بنابراین سرمایه‌گذاران می‌توانند جدای از مباحث و چالش‌های مربوط به سیاست‌های تقسیم سود و با بررسی و مقایسه میزان سود پیشنهادی هیات‌مدیره و سود تقسیمی مصوب در سال‌های گذشته، میزان درصد تقسیم سود نقدی به سود هر سهم و شکاف زمانی بین مجمع عمومی عادی و پرداخت سود، به تصمیم‌گیری در رابطه با حضور در مجامع شرکت‌های مختلف بپردازند.