دوران سالمندی

رفاه زندگی سالمندان شاخصی است که هر‌ساله توسط شبکه بین المللی HELPAGE منتشر شده و کشورها را از نظر وضعیت زندگی سالمندان در آنها رتبه‌بندی می‌کند. در رتبه‌بندی سال 2014 که به تازگی منتشر شده است، افغانستان در رتبه آخر جهان قرار دارد و نروژ رتبه اول را به خود اختصاص داده است. رتبه‌های بعدی، بعد از نروژ در اختیار سوئد، سوئیس، کانادا و آلمان است. طبق روال هر‌ساله، به غیر از مورد ژاپن، 9 کشور از 10 کشور بالای لیست در اروپای غربی، آمریکا و استرالیا واقع شده‌اند و کشورهای آفریقایی‌ و آسیایی‌ رتبه‌های آخر لیست را در اختیار دارند. رده‌بندی مذکور عواملی از جمله امنیت مالی، وضعیت سلامتی، محل زندگی، توانایی‌‌های شخصی و‌... را برای رده‌بندی در نظر می‌گیرد. طبق پیش‌بینی‌ها انتظار می‌رود تا سال 2030 حدود 4/1 میلیارد نفر و تا سال 2050 حدود 21 درصد جمعیت جهان بالای 60 سال سن داشته باشند. به رغم اینکه پیر شدن جمعیت، مساله‌ای خاص کشورهای پیشرفته و ثروتمند تلقی می‌شود، اما در واقع و طبق گزارش مذکور، مشکلی جهانی است که شاید در کشورهای فقیر نمود بیشتری داشته باشد چون فقر کلی این کشورها باعث می‌شود سالمندان در آنها در شرایطی قرار گیرند که با مقیاس‌های جهانی غیر‌انسانی است. در مورد بسیاری از کشورهای در حال توسعه با این مشکل هم روبه‌رو هستیم که حتی رونق اقتصادی کشور، به دلیل اهمیت ندادن به سالمندان، در وضعیت اقتصادی و زندگی آنها بهبودی ایجاد نمی‌کند. یک نمونه کشورهایی‌ از این دست ترکیه است که به رغم رونق شدید اقتصادی در سال‌های اخیر، وضعیت سالمندانش مانند مکزیک است که کشوری از نظر اقتصادی بسیار فقیرتر از ترکیه محسوب می‌شود. همچنین گزارش امسال این سازمان بر حقوق بازنشستگی تمرکز دارد. در کشورهای پیشرفته اغلب سالمندان از درآمدی در دوران بازنشستگی برخوردار هستند که آنها را از کمک مالی دیگران، که می‌تواند نا‌مرتب، ناکافی و‌... باشد، بی‌نیاز می‌کند. این وضعیت اما در کشورهایی از جهان که از نظر اقتصادی جزو کشورهای با درآمد سرانه متوسط و پایین طبقه‌بندی می‌شوند، وجود ندارد. در این دسته از کشورها از هر چهار سالمند، فقط یک نفر حقوق بازنشستگی دارد. این موضوع زندگی سالمندان را دشوار کرده، آنها را بسیار آسیب‌پذیر می‌کند و مانع حضور موفق و موثر آنها در اجتماع می‌شود. اغلب این افراد برای تامین نیازهای اولیه خود به فرزندان‌شان (که آنها هم احتمال زیادی دارد وضع مالی مطلوبی نداشته باشند) وابسته هستند یا حتی بدتر نیاز به کمک موسسات خیریه دارند. این موضوع در کنار این مطلب که امید به زندگی بر‌خلاف سال‌های اوایل قرن بیستم حالا در همه جای جهان تقریباً برابر و در حال رشد است، نشان می‌دهد دولت‌ها باید فکری دقیق و موثر برای سامان دادن به وضعیت جمعیت‌شناسی خود داشته باشند. به طور متوسط زنی که امروز 60ساله باشد، می‌تواند انتظار داشته باشد تا 82سالگی عمر کند و این عدد در مورد مردان 79 سال است. این بازه زمانی بسیار طولانی است. دولت‌ها علاوه بر آنکه باید برای تامین مناسب هزینه‌های این دوران برنامه داشته باشند باید راه‌هایی‌ پیدا کنند تا این سالمندان بتوانند تجربیات خود را نیز در اختیار جامعه قرار دهند.