تعهدی که امضا نشد

سال 1991 یعنی 23 سال قبل، سازمان ملل متحد اقدام به انتشار قطعنامه‌ای کرد که برای اجرا نیاز به رای مثبت کشورهای مختلف داشت. این قطعنامه به طور کامل مربوط به حقوق سالمندان بود و در عین ‌حال در آن قید شده بود که حمایت از سالمندان ضروری است. طبق گزارش‌هایی که از آن زمان به جا مانده، ایران حاضر به دادن رای مثبت به این قطعنامه نشد. هرچند که بعدها عنوان شد مفاد آن را پذیرفته و خود را ملزم به اجرای آن می‌داند. مهم‌ترین بخش‌های این قطعنامه مربوط به استقلال، مراقبت، خودسازی و کرامت سالمندان است. یعنی درست همان مواردی که تحت عنوان سالمند‌آزاری از آن یاد می‌شود. امضا نکردن این قطعنامه بعدها با انتقاد بسیاری از کارشناسان داخلی روبه‌رو شد چرا که با وجود پذیرش کلیه این موارد، محدود بودن برخی نظارت‌ها به حریم عمومی مشکل‌ساز شده بود. مساله ورود نیروی انتظامی به برخورد با سالمند‌آزاری نیز تحت عنوان همین انتقاد مطرح می‌شود. طبق قانون، نیروی انتظامی اجازه ورود به حریم خصوصی افراد را ندارد. در عین حال، بیشتر موارد گزارش‌شده از سالمند‌آزاری در محیط خانه یا اماکنی از قبیل خانه سالمندان است که آنها نیز تحت عنوان حریم امن شناخته شده و تنها راه ورود و برخورد با آن، وجود مدعی‌العموم است. یعنی تنها در صورتی که اتفاقی بیفتد و فردی گزارش آن را ارائه دهد، دادستانی به عنوان مدعی‌العموم حق برخورد با آن را دارد. شاید بر همین اساس هم بود که سازمان ملل به صرافت افتاد تا این قطعنامه به امضا برسد. در چنین صورتی، حقوق سالمندان دفاع و ثبت‌شده خواهد بود. با این حال، طی مطرح‌ شدن این قطعنامه همچنین عنوان شده بود که دولت ایران برخی اسناد حقوق بشر را در این رابطه به امضا رسانده و بر این اساس، تعهداتی را در قبال افراد تحت صلاحیتش دارد.