سرنوشت سپرده‌گذاران بانک آینده چه می‌شود؟
انحلال بانک آینده | نگاه سرمایه گذاران به کدام بازار ها است ؟ | صندوق های درآمد ثابت امن هستند ؟
رپرتاژ آگهی: خبر کوتاه اما تکان‌دهنده بود: بانک آینده منحل می‌شود. این تصمیم که پس از سال‌ها کش‌وقوس و انتشار صورت‌های مالی زیان‌ده اتخاذ شد، موجی از نگرانی و ابهام را در میان میلیون‌ها سپرده‌گذار این بانک به راه انداخته است. سوال اصلی که امروز در ذهن جامعه می‌چرخد این است که پس از اجرای مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، سرنوشت سپرده گذاران بانک آینده چه خواهد شد؟ آیا راهکاری برای حفاظت از دارایی مردم اندیشیده شده است؟
اینجا در گزارشی جامع، به کالبدشکافی این رویداد بزرگ اقتصادی و آینده پیش روی سپرده‌گذاران می‌پردازیم.
وقوع یک سونامی بانکی | چرا بانک آینده منحل شد؟
شاید برای بسیاری این سوال مطرح باشد که دلیل انحلال بانک آینده چه بود؟ مگر نه اینکه شعب پرتعداد و لوکس آن در سراسر کشور، تصویری از یک بانک قدرتمند را به نمایش می‌گذاشت؟ پاسخ در لایه‌های پنهان صورت‌های مالی و ابرپروژه‌هایی نهفته است که این بانک را قدم به قدم به سمت پرتگاه ورشکستگی سوق داد.
انباشت زیان‌های هنگفت، ناترازی شدید میان دارایی‌ها و بدهی‌ها، و عدم توانایی در بازپرداخت بدهی‌ها به بانک مرکزی، پاشنه آشیل ورشکستگی این بانک بود.
بر اساس گزارش‌های رسمی، این بانک تا پایان سال ۱۴۰۳ با زیان انباشته‌ای معادل ۴۶۵ هزار میلیارد تومان دست و پنجه نرم می‌کرد. تکان‌دهنده‌تر از آن، نسبت کفایت سرمایه بانک بود که به منفی ۵۰۳ درصد سقوط کرده بود؛ عددی که در تاریخ نظام بانکی کشور بی‌سابقه است و به معنای ورشکستگی مطلق و ناتوانی کامل در پوشش ریسک‌هاست.
این ناترازی شدید به همین جا ختم نشد. بانک آینده با اضافه برداشت‌های عظیم از منابع بانک مرکزی، به یکی از بزرگ‌ترین بدهکاران به این نهاد تبدیل شده و به تنهایی مسئول حدود ۲۵ درصد از رشد پایه پولی کشور در سال ۱۴۰۱ بود.
این وضعیت بحرانی تا جایی پیش رفت که رئیس قوه قضائیه نیز هشدار داد در صورت عدم اقدام بانک مرکزی، آن قوه رأساً به موضوع ورود خواهد کرد. در نهایت، این آمار فاجعه‌بار، سیاست‌گذار را به این نتیجه رساند که انحلال و واگذاری آن به بانک ملی، تنها راه برای جلوگیری از سرایت این بحران به کل اقتصاد کشور است.
بانک ملی، جایگزین بانک آینده شد | انحلال یا ادغام؟
در بحبوحه این نگرانی‌ها، نام بانک ملی ایران به عنوان راه حل مطرح شد. طبق مصوبه، قرار است کلیه دارایی‌ها و بدهی‌های بانک آینده به بانک ملی منتقل شود. این یعنی بانک ملی به عنوان بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بانک دولتی کشور، مسئولیت تعهدات بانک آینده در قبال سپرده‌گذاران را بر عهده می‌گیرد.
بسیاری به اشتباه از عبارت ادغام بانک آینده در بانک ملی استفاده می‌کنند، در حالی که این دو مفهوم تفاوت اساسی دارند. بانک آینده به طور رسمی منحل شده است. این یعنی شخصیت حقوقی آن از بین رفته و هیئت تصفیه مسئولیت امور آن را بر عهده گرفته است. اما برای جلوگیری از ایجاد بحران و حفظ آرامش سپرده‌گذاران، مدیریت تعهدات و شعب آن به بانک ملی منتقل شده است.
کارکنان سابق نیز فعلاً برای ارائه خدمات بدون وقفه، تحت نظارت بانک ملی به کار خود ادامه می‌دهند. این اقدام هوشمندانه، ضمن اجرای فرآیند قانونی انحلال، از حقوق مشتریان نیز صیانت می‌کند.
در نگاه اول، این خبر می‌تواند آرامش‌بخش باشد؛ سپردن سرنوشت سپرده‌ها به یک بانک با پشتوانه دولتی، ریسک از دست رفتن سرمایه را به صفر نزدیک می‌کند. اما آیا همه سپرده‌گذاران از این انتقال اجباری رضایت دارند؟
سرنوشت ایران‌مال و اموال بانک آینده
یکی از پرسش‌های اصلی، سرنوشت دارایی‌های عظیم بانک آینده، به خصوص پروژه غول‌پیکر ایران‌مال است. بر اساس تصمیمات اتخاذ شده، تمامی اموال منقول و غیرمنقول این بانک در اختیار صندوق ضمانت سپرده‌ها قرار گرفته است. وظیفه این صندوق، فروش این دارایی‌ها و واریز وجوه حاصل از آن به حساب بانک ملی برای تسویه بدهی‌هاست. برآوردها نشان می‌دهد:
- ارزش پروژه‌هایی نظیر ایران‌مال: بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان
- ارزش سایر املاک و دارایی‌های غیرمنقول: حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان
این ارقام در کنار حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان دارایی نقدی و مطالبات قابل وصول، نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از بدهی ۲۶۵ هزار میلیارد تومانی به سپرده‌گذاران از محل همین دارایی‌ها قابل پوشش است.
سرنوشت مشتریان بانک آینده چه می‌شود؟
مهم‌ترین بخش ماجرا همین‌جاست. سرنوشت سپرده گذاران بانک آینده چگونه رقم خواهد خورد؟ بانک مرکزی و بانک ملی به صراحت اعلام کرده‌اند که جای هیچ‌گونه نگرانی برای سپرده‌گذاران وجود ندارد. در واقع، از روز تعیین‌شده برای انتقال، سپرده‌گذاران بانک آینده به صورت خودکار به مشتریان بانک ملی تبدیل می‌شوند.
- حفظ کامل اصل و سود سپرده
کلیه سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت با همان شرایط قرارداد اولیه (شامل نرخ سود و تاریخ سررسید) به بانک ملی منتقل می‌شوند. هیچ تغییری در این زمینه رخ نخواهد داد. نکته مهم اینکه سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری تا پایان مدت قرارداد با همان نرخ توافق‌شده قبلی پرداخت خواهد شد. پس از اتمام دوره، تمدید قرارداد با نرخ‌های مصوب بانک مرکزی و مطابق با قوانین بانک ملی صورت می‌گیرد.
- انتقال تعهدات وام‌گیرندگان
کلیه قراردادهای تسهیلاتی به قوت خود باقی است. وام‌گیرندگان موظف‌اند اقساط خود را طبق برنامه و بدون هیچ تغییری پرداخت کنند. فرآیند وصول مطالبات توسط همان شعب (که اکنون با تابلوی بانک ملی فعالیت می‌کنند) انجام خواهد شد.
- انتقال خدمات بانکی
تمامی خدمات از جمله کارت‌های بانکی، دسته‌چک‌ها و خدمات بانکداری الکترونیک به مرور به سیستم بانک ملی منتقل خواهند شد و دسترسی مشتریان به وجوه خود قطع نخواهد شد.
- پشتیبانی صندوق ضمانت سپرده‌ها
حتی در بدترین سناریو، صندوق ضمانت سپرده‌های بانک مرکزی تضمین‌کننده بازپرداخت سپرده‌های مردم تا سقف قانونی تعیین‌شده است که این خود یک لایه امنیتی مضاعف محسوب می‌شود.
عدم تمایل سپرده‌گذاران بانک آینده به سپرده‌گذاری در بانک ملی
اگر کسی به هر دلیلی، از جمله تجربه کاربری متفاوت، عدم رضایت از خدمات بانک‌های دولتی یا هر دلیل شخصی دیگری، نخواهد مشتری بانک ملی باشد، چه باید بکند؟ آیا راهی برای خروج از این انتقال اجباری وجود دارد؟ پاسخ مثبت است. هیچ فردی مجبور به ماندن در یک بانک خاص نیست. پس از تکمیل فرآیند انتقال و اطمینان از در دسترس بودن کامل وجوه، هر سپرده‌گذار این اختیار را دارد که:
- سرمایه خود را به صورت کامل از حسابش در بانک ملی برداشت کند.
- موجودی خود را به هر بانک دیگری که تمایل دارد، منتقل نماید.
در واقع، بانک ملی صرفاً نقش یک پل امن را برای عبور سپرده‌گذاران از بحران انحلال بانک آینده ایفا می‌کند و پس از عبور از این پل، تصمیم‌گیری نهایی با خود مشتری است.
اما چه نوع سرمایه‌گذاری می‌تواند سود بیشتری از بانک آینده بدهد؟ در ادامه به شما راهکار مؤثری ارائه خواهیم داد.
آینده دارایی‌های مردم پس از انحلال بانک آینده؛ چه می‌شود؟
اگر به‌عنوان یک سرمایه‌گذار در بانک آینده، تمایلی به دریافت خدمات از بانک ملی نداشته باشید، راهکار چیست؟
پاسخ صریح و روشن است: سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت با سود 37 درصدی.
در حالی که سپرده‌های بانکی در بهترین حالت سودی در محدوده مصوب بانک مرکزی (حدود ۲۳ تا ۲۵ درصد) ارائه می‌دهند، بسیاری از سپرده‌گذاران بانک آینده به دلیل نرخ‌های شکست رقابتی و جذاب (که گاهی به مرز ۲۸ تا ۳۰ درصد می‌رسید) جذب این بانک شده بودند. حالا فرصتی فراهم شده تا نگاهی به سرمایه‌گذاری‌های جایگزین و بسیار سودآورتری بیندازند.
به عنوان مثال، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت که توسط سبدگردان‌های حرفه‌ای مدیریت می‌شوند، امروزه سودهای سالانه موثری در حدود ۳۵ تا ۳۷ درصد و حتی بالاتر ارائه می‌دهند. این صندوق‌ها نه تنها ریسکی در حد سپرده بانکی دارند (و گاهی حتی امن‌تر هستند)، بلکه سود روزشمار، معاف از مالیات و نقدشوندگی بالایی را نیز تضمین می‌کنند.
چنانچه مایل به سرمایه‌گذاری مشابه سپرده‌بانکی ولی همراه با معافیت مالیاتی، بدون پرداخت جریمه برداشت، همراه با سود روزشمار را داشته باشید، این صندوق‌ها برای شما بهترین گزینه خواهند بود.