بورس سرخ‌پوش

نیلوفر نیاورانی: تصمیماتی که در لایحه بودجه سال آینده در مورد نرخ گاز گرفته شده بود، به تلاطم‌های بازار سرمایه دامن می‌زد و بدتر از آن انواع و اقسام اخباری بود که طی هفته‌های قبل در مورد اصلاح یا عدم اصلاح تصمیم مذکور به گوش می‌رسید. بااین‌حال به نظر می‌رسد ماجرا به نفع بورس تمام و لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ در خصوص نحوه محاسبه نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها اصلاح شد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده است، برخی بندهای لایحه بودجه سال ۱۴۰۱  از جمله نحوه محاسبه نرخ گاز پتروشیمی‌ها باعث شد تابلوی معاملات بورس دوباره قرمز شود و از آن زمان تاکنون بازار سرمایه دوباره از تعادل خارج شده و در گیرودار از دست دادن کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد است. البته هشت روز بعد از تقدیم لایحه بودجه، سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصاد و دارایی از تصویب ۱۰ پیشنهاد بورسی در دولت خبر داد و گفت: بر اساس این پیشنهادها مالیات نقل‌و‌انتقال سهام به صندوق تثبیت برگردانده و ۳۰ هزار میلیارد تومان هم به صندوق تثبیت بازار وارد می‌شود. در سال ۱۴۰۱ سقف قیمت گاز خوراک پتروشیمی‌ها معادل گاز صادراتی است. سقف قیمت سوخت گاز صنایع عمده معادل ۴۰ درصد خوراک پتروشیمی در نظر گرفته شد. قیمت گاز صنایع سیمانی هم ۱۰ درصد قیمت خوراک پتروشیمی خواهد بود. مالیات تولیدی‌ها پنج درصد کمتر می‌شود و فرمول حقوق دولتی معادن تغییر نمی‌کند. وی ادامه داد: ۱۰ درصد وجوه حاصل از عرضه اولیه دولتی برای بازارگردانی در نظر گرفته می‌شود. همچنین،  رئیس سازمان بورس برای جلسات ستاد اقتصادی و تصمیم‌گیری برای انتشار اوراق دعوت می‌شود.  هر چقدر جریان ورودی پول به بازار کم شود انتشار اوراق دولتی هم کمتر می‌شود. نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها معادل ۹۰ درصد نرخ نیمایی اعلام می‌شود. بانک مرکزی موظف شده میانگین نرخ سودِ بازار بین‌بانکی را در سقف ۲۰ درصد مدیریت کند.   البته روی خوش اظهارات وزیر برای بازار عمر چندان طولانی نداشت و شایعاتی که در مورد گنجانده نشدن ۱۰ پیشنهاد بورسی در لایحه به گوش می‌رسید دوباره وضعیت بورس را قرمز کرد. هرچند هفته قبل این شایعات تکذیب و وزیر اقتصاد دوباره اعلام کرد که ۱۰ محور در لایحه اعمال می‌شود اما باز هم اخبار غیررسمی از مخالفت سازمان برنامه و بودجه با برخی موارد ۱۰ محور حکایت داشت. موضوعی که نمود آن در روند حرکت بازار به‌خوبی مشخص بود و سهامداران مدتی است که معاملات  را با روزی پنج درصد منفی  به پایان می‌برند! هرچند بازار سرمایه نسبت به اخبار منفی دچار بیش‌واکنشی شده و در مقابل به اخبار مثبت واکنشی نشان نمی‌دهد اما امید می‌رود این تصمیم هرچند که عمر آن کوتاه و یک‌ساله است کمی به متعادل شدن وضعیت بازار کمک کند.

خرسند از چه؟

در روزهای گذشته این چندمین‌باری است که دولت ایران از افزایش صادرات و رسیدن تولید و صادرات نفت کشور به میزان مطلوب سخن می‌گوید. در آخرین مورد آن ابراهیم رئیسی گفت: «صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم، صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.» آن‌گونه که شرق گزارش داده است، از آنجا که آمار فروش نفت ایران به شکل رسمی منتشر نمی‌شود، مشخص نیست 40 درصد بیشتر از چه مقداری؟ نسبت به چه دوره‌ای؟ به نسبت مدت مشابه سال گذشته؟ از ابتدای در اختیارگرفتن دولت؟ به نسبت کل تاریخ فروش نفت ایران؟ همچنین مشخص نیست این پول چگونه «در حال برگشتن» است. به دلار و یورو؟ به ین؟ از طریق کدام راه مالی؟ اما اینکه آقای رئیسی نگران نیست، شاید بستگی به انتظارات ایشان داشته باشد. رقمی که دولت در بودجه برای فروش نفت در نظر گرفته است، روزانه یک ‌میلیون و 300 هزار بشکه است. این رقم نصف میزان فروش نفت ایران در دوران بدون تحریم است. از دی‌ماه سال 1394 و با اجرایی شدن توافق برجام این رقم تا 3 /2 میلیون بشکه بالا رفت. باز ایران تحریم شد و میزان صادرات آن در بازاری که با شیوع کرونا زمین‌گیر شده بود، به ارقامی بسیار پایین رسید. میزان تولید نفت ایران مطابق اعلام گزارش اوپک مرتباً کاهش یافته است. احتمال دیگر این است که دولت در این 17 روز که از سال جدید می‌گذرد، توانسته باشد این بالانس را تغییری معنادار بدهد و فرضاً میانگین صادرات را از 400 هزار بشکه به 3 /1 میلیون بشکه در روز رسانده باشد. برای این کار ایران باید رقمی بسیار بسیار بزرگ به صادرات خود افزوده باشد. اما اگر ادعای خود رئیس دولت یعنی افزایش 40درصدی صادرات را در نظر بگیریم، صادرات ایران باید به اندکی بالاتر از 600 هزار بشکه در روز رسیده باشد که با آمار آژانس بین‌المللی انرژی نیز کاملاً همخوانی دارد. بازهم مشخص نیست چرا رئیس‌جمهور نگران این مساله نیست. تولید نفت عراق که در جدول آمار اوپک بنا به حروف الفبا زیر ایران قرار دارد، چهار میلیون و 290 هزار بشکه در روز است. یک دهه پیش تولید عراق جایی بود که ایران امروز ایستاده است. ابراز خرسندی از تعویض جایگاه ایران با عراق جنگ‌زده و تحریم‌شده طی یک دهه نیاز به توضیح بیشتر برای مخاطب دارد. مساله دیگر مقاصد صادرات ایران است. اینکه صادرات نفت ایران امروز یک‌دهم زمان اوج خود در دهه 50 میلادی است به کنار، مشتریان نفت ایران نیز تغییر کرده‌اند. بنا بر آمار آژانس بین‌المللی انرژی 62 درصد نفت ایران به چین و سوریه می‌رود و 22 درصد آن به مالزی که به گفته برخی منابع تجاری آن را هم باید به حساب چین گذاشت. یعنی تقریباً تمام نفت ایران به چین و سوریه می‌رود و البته نه به پالایشگاه‌های مهم و صنعتی چین که تجارت بین‌الملل دارند بلکه به پالایشگاه‌های شهرهای کوچک، منزوی و بدون هیچ ارتباطی با بازارهای جهانی که ترس از تحریم نداشته باشند.

اینترنت ملی با همکاری چین «شایعه» است

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در یکی از شبکه‌های اجتماعی در پاسخ به کاربران که مساله ملی کردن اینترنت توسط چین را مطرح کرده بودند، گفت: این شایعات بی‌اساس است. مدتی است درباره ملی کردن اینترنت ایران با همکاری چین، در فضای مجازی خبرهایی منتشر می‌شود. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در اینستاگرام به این اخبار که انتقاد کاربران فضای مجازی را برانگیخته است، پاسخ داد. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده است، «عیسی زارع‌پور» در صفحه اینستاگرام خود در پاسخ به یکی از کاربران که درباره این مساله از او سوال کرده بود، نوشت: این شایعات بی‌اساس است. یکی از مسائلی که این روزها مردم زیاد درباره آن صحبت می‌کنند، موضوع سند همکاری‌های جامع ایران و چین است. یکی از محورهای مهم موردبحث کاربران فضای مجازی این است که آیا این سند محدودیت در اینترنت را به دنبال خواهد داشت یا خیر؟ مسوولان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات پیشتر اعلام کرده‌اند که در تفاهم‌نامه چنین چیزی وجود ندارد. همواره یکی از حوزه‌های تجاری بین ایران و چین مربوط به فناوری اطلاعات است و شرکت‌های چینی یکی از مجموعه‌های پیشرو در عرصه تکنولوژی‌های ارتباطی هستند. این سند ظرفیت‌ها و چشم‌انداز همکاری دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصادی، فرهنگی و... را مورد بحث قرار داده است.

هجوم پوشاک قاچاق به بازار ایران

نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک با تاکید بر اینکه تولیدکننده امروز نمی‌تواند با پوشاک قاچاق ترک و سایر کشورها رقابت کند، گفت: نمی‌دانیم چرا دولت هیچ اقدامی برای مدیریت اوضاع انجام نمی‌دهد. بهرام شهریاری با اعلام اینکه متاسفانه کاهش قیمت لیر باعث شده شاهد افزایش حجم قابل‌توجهی از پوشاک و پارچه‌های ترک به بازار باشیم، گفت: در حال حاضر به صورت پیله‌وری و روش‌های دیگر حجم زیادی از پارچه و پوشاک وارد کشور می‌شود که این موضوع برای تولیدکنندگان داخلی نگران‌کننده است. آن‌گونه که تسنیم گزارش داده است، وی با بیان اینکه ما پیش از این نیازی به واردات پارچه‌های حلقوی نداشتیم، گفت: برخی از واحدهای تولیدی پوشاک برای مدیریت قیمت تمام‌شده اقدام به واردات پارچه‌های حلقوی می‌کنند که این موضوع خود به واحدهای تولیدی پارچه داخلی آسیب وارد کرده است. نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک با تاکید بر اینکه تولیدکننده امروز نمی‌تواند با پوشاک قاچاق ترک و سایر کشورها رقابت کند، تصریح کرد: قیمت تمام‌شده آنها بسیار ارزان‌تر از پوشاک داخلی است. از آن طرف تولیدکننده داخلی در تامین مواد اولیه نیز با چالش‌های بسیاری روبه‌رو است اما نمی‌دانیم چرا دولت هیچ اقدامی برای مدیریت اوضاع انجام نمی‌دهد. شهریاری اضافه کرد: در یک مقطعی بحث برخورد با پوشاک قاچاق و برندهای فاقد اصالت در کشور انجام شد اما این موضوع مقطعی بود و امروز شرایط بازار نشان می‌دهد برخورد زیادی با فروش و حضور برندهای فاقد اصالت صورت نمی‌گیرد. وی با تاکید بر اینکه واحدهای تولیدی نخ موردنیاز خود را به‌سختی وارد می‌کنند، تصریح کرد: با افزایش حجم قاچاق؛ تولیدکنندگان نگران بازار شب عید هستند و دولت باید برای حمایت از واحدهای تولیدی این بخش سیاست لازم را به‌کار گیرد در غیر این صورت واحدها مجبور به تعطیلی خواهند شد.

با ارزهای بعد توافق چه کنیم؟

درحالی‌که شمارش معکوس برای حصول توافق هسته‌ای آغاز شده است، سیاستگذار پس از لغو تحریم‌ها با دو نوع منابع ارزی روبه‌رو خواهد شد: یک منابع ارزی که به شکل جریان جاری به دلیل فروش دارایی‌های نفتی ایجاد می‌شود. منابع دوم به شکل ارزهای بلوکه‌شده وجود دارد که بانک مرکزی «ریال» آن را به دولت پرداخته، اما «ارز» آن به بازار تزریق نشده است و سیاستگذار می‌تواند با تزریق این منابع، بخشی از نقدینگی را جمع کند. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده است، حال نوع بهره‌گیری از این دو منابع ارزی می‌تواند سه سناریوی ارزی پدید آورد: سناریوی نخست، استفاده حداکثری از منابع ارزی حاصل از فروش دارایی‌های نفتی و منابع بلوکه‌شده است. در سناریوی دوم، سیاستگذار برای مدیریت ارز تنها از منابع ارزی جاری استفاده می‌کند. در سناریوی سوم سیاستگذار به شکل هدفمند از دو منبع استفاده می‌کند؛ به‌نحوی‌ که نرخ ارز در کریدور هدف‌گذاری خود قرار گیرد. بررسی سه سناریو نشان می‌دهد که اگر سیاستگذار سناریوی اول را به کار گیرد، در واقع با یک شوک منفی سبب کاهش نرخ ارز می‌شود و احتمالاً درصدد است که قیمت ارز در یک رقم  ثابت بماند. اما در بلندمدت عدم تعادل تراز تجاری به وجود خواهد آمد که مقدمه‌ای برای جهش نرخ ارز در سال‌های آینده خواهد بود. در واقع در سناریوی اول، سیاستگذار همان اقداماتی را انجام می‌دهد که پیش از تحریم‌ها انجام می‌داد. در سناریوی دوم بانک مرکزی از درآمدهای بلوکه خود استفاده نمی‌کند که این اقدام باعث می‌شود نرخ تورم چندان کاهش پیدا نکند، اما بانک مرکزی می‌تواند در بلندمدت با فروش درآمدهای آتی و کنترل کسری بودجه، تورم را نیز به مرور به تورم هدف برساند. البته به نظر نمی‌رسد که هیچ سیاستگذاری در اقتصاد از درآمدهای بلوکه‌شده صرف‌نظر کند. در نهایت، سناریوی سوم شرایط مناسبی را ایجاد می‌کند که بانک مرکزی علاوه بر هدف‌گذاری ارزی کنترل تورم نیز داشته باشد. البته در اجرای این سناریو امکانی هم وجود دارد که اگر از منابع ذخیره استفاده کند وارد سناریوی اول شود و عادت به تزریق منابع ارزی پیدا کند. بنابراین تاکید بر استفاده از کریدور ارزی برای تعادل‌بخشی به تراز تجاری اهمیت دارد. در این شرایط می‌تواند هوشمندانه میان این دو سناریو تفاوتی قائل شود و از این منابع ارزی برای رسیدن به هدف خود استفاده کند. 

♦♦♦

ایسنا: جلال رشیدی‌کوچی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد: متاسفانه امروز منافع مجامع و ارگان‌های نظارتی با خودروسازان گره خورده است و این امر زمینه یکه‌تازی خودروسازان را فراهم کرده است.

ایلنا: منصور پوریان، رئیس شورای تامین دام کشور با اشاره به بارندگی‌های اخیر، گفت: بارش‌های اخیر این نوید را به ما می‌دهد که می‌توان به داشتن مراتع خوب امیدوار بود و این مساله یعنی کاهش دغدغه دامداران برای تامین خوراک دامداران.

خبرگزاری دانشجو: حمیدرضا حاجی‌بابایی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بیان کرد: حذف ارز ترجیحی مانند عمل جراحی است و دولت باید به مجلس اطمینان دهد که با این عمل جراحی، اقتصاد کشور به جای اینکه به کُما برود، به سمت بهبود حرکت می‌کند.

ایسنا: طبق گزارش‌های رسمی میزان بدهی خارجی ایران در پایان سه ماه ابتدایی امسال به 7 /8 میلیارد دلار رسیده که با احتساب معوقات بیش از ۱۰ میلیارد دلار می‌شود.

تسنیم: هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصاد با پیش‌بینی تداوم رکود بازار مسکن در سال ۱۴۰۱، گفت: تا وقتی در بخش‌های غیرواقعی اقتصاد اتفاقی روی ندهد، در بخش‌های واقعی از جمله مسکن اتفاق مثبتی صورت نمی‌گیرد.

مهر: بنابر لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ بودجه وزارت ارتباطات حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به بودجه ۱۴۰۰ افزایش ۱۳۴درصدی داشته است.

فارس: بر اساس آمارهای رسمی، سرانه مصرف شیر در سال 99، بالغ بر 86 لیتر بوده است این در حالی است که ثروتمندان شش برابر بیشتر از پایین‌ترین دهک شیر مصرف می‌کنند.

مهر: افشین صدر دادرس، مدیرعامل اتحادیه دام سبک با بیان اینکه صادرات دام همچنان متوقف است، گفت: دولت به بهانه افزایش قیمت گوشت، صادرات دام را متوقف کرد اما با گذشت دو هفته از این اتفاق، نرخ گوشت تغییری نکرده است.

ایسنا: میراکبر رضوی، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از لغو مصوبه ابلاغی انجمن شرکت‌های هواپیمایی درباره تعیین کف نرخی بلیت هواپیما خبر داد و گفت: هیچ‌کدام از شرکت‌های هواپیمایی مجاز به تعیین کف نرخی یا فروش بلیت بالاتر از آن نیستند و در صورت مشاهده تخطی با متخلفان برخورد خواهد شد.

ایلنا: احسان خان‌دوزی، وزیر اقتصاد در سفر خود به روسیه بیان کرد: در جلساتی که به همراه وزیر نفت با همتایان روسی خود برگزار کردیم، دستاوردهای خوبی در تعاملات حوزه بالادستی نفت و پتروپالایشگاه‌ها برقرار شد و در جلسه‌ای که با وزیر اقتصاد روسیه داشتم درباره پنج میلیارد دلار خط اعتباری به توافقاتی رسیدیم.

♦♦♦