قلق گیری چهار هزارتومانی

شروع آرام

دلار در هفته گذشته از دو سطح عبور کرد و در انتهای هفته (تا روز چهارشنبه) به کانال 3900 تومان رسید. در ابتدای هفته، معاملات دلاری کار خود را با احتیاط آغاز کرد. در اولین روز هفته شاخص ارزی کار خود را در سطح 3740 تومان آغاز کرد که این قیمت نسبت به انتهای هفته قبل از آن، چهار تومان پایین‌تر بود. پس از شروع کاهشی، برخی از معامله‌گران در انتظار افت بیشتر بودند، اما چنین اتفاقی رخ نداد. در این‌روز یکی از عواملی که در برابر افت بیشتر دلار ایستادگی می‌کرد، تحرکات معامله‌گران فردایی بود. در روز شنبه زمانی که معاملات نقدی با قیمت 3739 تومان آغاز شد، معاملات فردایی در محدوده 3740 تومان کلید خورد که نشان‌دهنده انتظارات افزایشی این دسته بود. در ادامه روز فاصله این دو نرخ کمی بیشتر شد و انتظارات معامله‌گران نقدی بازار را تحت تاثیر قرار داد؛ موضوعی که منجر به افزایش تعداد خریداران ارز شد.

در نخستین روز هفته، نوسانات نرخ حواله درهم یک بار دیگر قیمت دلار در بازار داخلی را تحت تاثیر قرار داد. فعالان در این‌روز اعتقاد داشتند که حواله درهم تا 1038 تومان بالا رفت، این‌روند باعث شد که این دسته بیشتر ترجیح دهند در موقعیت خرید ارز قرار گیرند. در نتیجه قیمت دلار پس از حدود چهار سال از سطح 3750 تومان بالاتر رفت.

علاوه بر رشد نرخ حواله درهم که در یک هفته گذشته نقش قابل توجهی در افزایش نرخ ارز ایفا می‌کرد، انتظارات فنی معامله‌گران نیز پس از عبور دلار از سطح 3750 تومان افزایشی‌تر شد. پس از اینکه قیمت دلار از سطح 3750 تومان عبور کرد، اکثر فعالان بازار ارز از حرکت آن به سوی مرز 3800 تومان سخن گفتند، البته در ابتدای هفته کسی پیش‌بینی نمی‌کرد، شاخص ارزی در انتهای هفته روی 3900 قرار گیرد.

یکشنبه پرنوسان

روز یکشنبه، نوسانات قیمتی نسبت به روزهای قبل بیشتر شده بود و در روزهای سرد پاییزی، حرارت بازار دلار بالا رفت. دلار که در ابتدای آذر توانسته بود وارد کانال 3700تومانی شود، روز یکشنبه با شدت بیشتری رشد کرد، تا از مرز 3800 تومان نیز فراتر رود. حادثه‌ای که آخرین بار در زمستان 91 رخ داده بود. در ابتدای روز یکشنبه دلار کار خود را با سطح قیمتی 3770 تومان آغاز کرد و به نظر می‌رسید که در ابتدای روز تمایل به عرضه بیشتر از تقاضا در بازار بوده است.

با این حال به سرعت فضای بازار تغییر کرد، شاخص بهای بازار در ساعت یک بعد از ظهر از کانال 3800 تومان عبور کرد و حتی در مقاطعی از محدوده 3820 تومان عبور کرد. در نهایت دلار کمی پایین‌تر از محدوده مذکور به کار خود پایان داد.

عبور از کانال سوم

بررسی‌ها نشان می‌دهد دلار طی یک هفته از سه کانال قیمتی عبور کرد. در روز سه‌شنبه در حالی که بسیاری از فعالان آماده بازگشت دلار به سطوح قبلی بودند، یکه‌تازی دلار در بازار ادامه یافت، تا از مرز 3900 تومان نیز عبور کند. خبرها حاکی از آن است که افزایش قیمت دلار در بازار، به برخی نوسان‌گیران علامت داد و در روز سه‌شنبه، خریداران ارز نسبت به روزهای قبل افزایش یافته بود. در این‌روز سیاستگذار ارزی نیز به نوعی نتوانست عرضه بازار را متعادل کند و تنها با اعلام نرخ بازار زیر نرخ تعادلی (در سامانه سنا)، سعی داشت انتظارات ارزی بازار را کنترل کند. یکی از نکات قابل توجه در روز سه‌شنبه، تفاوت نرخ‌های اعلام‌شده در سایت‌های رسمی و غیررسمی بود. در حالی که قیمت دلار آزاد در سامانه رسمی بانک مرکزی 3860 تومان گزارش شده بود، برخی از سایت‌های صرافی نرخ ارز روز سه‌شنبه را 3940 تومان اعلام کرده بود. این شکاف نرخ‌های اعلامی در ماه‌های گذشته کمتر به چشم می‌خورد، اما با افزایش نوسان در بازار، این شکاف‌ها عمیق‌تر شد. یکی از کارشناسان در این‌روز اعلام کرد: با توجه به اینکه به ایام پایانی سال میلادی نزدیک می‌شویم در نتیجه میزان تقاضا برای خرید ارز در بازار بیشتر می‌شود و همین امر هم باعث افزایش بهای نرخ دلار در بازار شده است.

شش عامل افزایشی دلار

«دنیای اقتصاد» در تحلیل روز سه‌شنبه خود، شش عامل را در افزایش قیمت دلار موثر دانست. بالا رفتن نرخ حواله درهم، بالا رفتن ارزش دلار در سلیمانیه عراق، اثرات خالی‌فروشی ارزی در کنار اثر ترامپ، اثر ژانویه و کاهش صادرات پتروشیمی‌ها شش عاملی بوده‌اند که رشد قیمتی دلار را رقم زدند.

به عنوان عامل نخست نرخ حواله درهم به‌طور سنتی یکی از عوامل اثرگذار در قیمت دلار بازار داخلی است. به گفته بازیگران ارزی، نسبت نرخ حواله درهم و قیمت دلار بازار داخلی به‌طور جدی از سوی معامله‌گران رصد می‌شود و در انتظارات قیمتی آنها موثر است. در این شرایط، بسیاری از فعالان، افزایش روزهای گذشته دلار را به رشد نرخ حواله درهم نسبت داده‌اند. دومین عامل بالا رفتن ارزش دلار در سلیمانیه عراق عنوان شده است. به گفته فعالان، افزایش ارزش دلار در کشورهای همسایه و به‌خصوص منطقه سلیمانیه عراق و ترکیه یکی دیگر از عواملی بوده که انتظارات بازار داخلی را تحت‌تاثیر قرار داده است. از اثرات خالی‌فروشی ارزی نیز به عنوان سومین عامل نام برده شده است. نوسانات قیمت ارز در روزهای گذشته بسیاری از معامله‌گران ارزی را متضرر کرده است. بخش بزرگی از متضرران افرادی موسوم به «خالی‌فروشان ارزی» هستند که معمولاً در بازار سعی می‌کنند از انتظارات کاهشی خود کسب سود کنند. از آنجا که قیمت دلار در یک هفته گذشته در مسیر افزایشی قرار داشته است، افرادی که اقدام به خالی‌فروشی ارز کرده‌اند، دچار زیان شده‌اند. به گفته شماری از فعالان و کارشناسان، انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا از دو جهت بازار داخلی را تحت‌تاثیر قرار داده است. به گفته آنها، مهم‌ترین اثر ترامپ مربوط به بازارهای جهانی است که بازار داخلی نیز به‌طور غیرمستقیم از آن متاثر می‌شود. به گفته فعالان، انتظار تحلیلگران بازارها آن است که با ورود ترامپ نرخ بهره آمریکا افزایش پیدا کند و به دنبال آن، شاخص دلار تقویت شود و جریان سرمایه به نفع این ارز گردش کند. پنجمین عامل، در این گزارش اثر ژانویه است. معامله‌گران ارزی به‌طور سنتی انتظار دارند که قیمت دلار در اواخر پاییز در مسیر افزایشی قرار بگیرد. به گفته فعالان، در این مقطع زمانی به دلیل نزدیک شدن به پایان سال میلادی، تقاضای شرکت‌های تجاری افزایش پیدا می‌کند. این تقاضای فصلی در بازار به نام «تقاضای ژانویه» شناخته می‌شود. در نهایت به عنوان عامل آخر، کاهش صادرات پتروشیمی‌ها عنوان شده است. برخی فعالان اعتقاد دارند که در کنار افزایش تقاضا، کاهش عرضه ارز نیز عامل مهمی بوده است که در سرعت گرفتن رشد دلار اثرگذار عمل کرده است، البته آمارهای منتشر‌شده در سال جاری خلاف این موضوع را گزارش می‌کنند.

نگاه فعالان بازار ارز

البته برخی از صرافان قدیمی در شبکه‌های اجتماعی این دلایل را بیشتر ژورنالیستی توصیف کرده‌اند و معتقد بودند، دلایل سیاسی بر بازار حکمفرما شده است. به عقیده این گروه، دولت برای بالا بردن نرخ ارز در بودجه، نیاز دارد که نرخ تعادلی بازار را افزایش دهد. به گفته برخی دیگر کارشناسان، رفتارها و قیمت‌گذاری‌های گذشته به گونه‌ای بوده که این سیگنال را به معامله‌گران بازار منتقل کرده است که ارز پتانسیل افزایش بیشتر قیمت را دارد. به باور این دسته، محافظه‌کاری در تنظیم سیاست‌های ارزی، به‌خصوص ثابت نگه‌داشتن نرخ در دوره‌های گذشته زمینه‌ساز شکل‌گیری این ذهنیت بوده است. در این شرایط، از آنجا که نحوه قیمت‌گذاری بیشتر ثابت بوده است، معامله‌گران زمانی که احساس می‌کنند فضا برای افزایش بیشتر قیمت فراهم شده است، سعی می‌کنند وارد بازار شوند تا ظرفیت افزایشی را که از قبل خالی مانده است پر کنند. منتها تفاوت در آنجاست که در این مقطع این ظرفیت با سرعت و نوسانات بیشتری پر می‌شود. در این شرایط، در حالی که برخی فعالان، سفته‌بازان را علت نوسان معرفی کرده‌اند، می‌توان آنها را جزئی از واکنش به نوسان بازار دانست. به‌عنوان مثال، برخی فعالان، رشد نرخ حواله درهم را عامل افزایش قیمت دلار عنوان کرده‌اند. در حالی که عده‌ای این رشد را عمدی ارزیابی کرده‌اند، رفتارهای بازارساز نشان می‌دهد این ادعا چندان محکم نیست و علت رشد قیمت را بیشتر می‌توان در کاهش ورودی ارز پتروشیمی‌ها جست‌وجو کرد.

بوی عدم توافق

هفته گذشته قیمت نفت تحت تاثیر عوامل موجود در بازار کاهش یافت. به گزارش رویترز، کاهش قیمت در روز دوشنبه پس از آن رخ داد که در روز جمعه قبل از آن، به دلیل اختلاف‌نظر میان تولیدکنندگان اوپکی و غیراوپکی برای توافق میزان تولید، بهای نفت کاهش سه‌درصدی را پشت سر گذاشته بود.

به‌رغم این ابهامات و تردیدها، تجار گفتند هنوز هم انتظار دارند توافقی در زمینه محدود کردن تولید حاصل شود. سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) قرار بود روز چهارشنبه تشکیل جلسه دهد و در مورد جزئیات طرح کاهش تولید که در نشست ماه سپتامبر این سازمان در الجزایر روی رئوس کلی آن توافق شده بود تصمیم‌گیری کند. البته ممکن است در زمانی که این گزارش را می‌خوانید این توافق رخ داده باشد؛ اما گزارش‌ها حاکی از آن است که دلایل محکمی برای عدم توافق وجود دارد. نمایندگان عربستان در گفت‌وگوهای روز دوشنبه حضور نداشتند، زیرا به نظر آنها هنوز هیچ توافقی در درون اوپک حاصل نشده است.

به گفته یکی از مسوولان نفتی عربستان، حتی اگر تولیدکنندگان در بازار مداخله نکنند، بازار در سال 2017 خودش به توازن خواهد رسید و از این‌رو حفظ تولید در سطح فعلی می‌تواند اقدامی موجه باشد.

روند نزولی بهای نفت در روز سه‌شنبه نیز تداوم یافت. پس از عربستان، روسیه نیز اعلام کرد که در نشست روز چهارشنبه حضور نخواهد داشت، اما تاکید کرد که ممکن است در مرحله بعدی، نشستی میان اوپک و تولیدکنندگان غیرعضو این سازمان برگزار شود.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، گلدمن ساکس اعلام کرد، برای دستیابی به یک توافق به مذاکرات فشرده‌ای در روز چهارشنبه نیاز خواهد بود. این بانک آمریکایی همچنین گفت: «جدیدترین تیترهای خبری نشان می‌دهد که هرچند توافقی کلی در مورد منطق دستیابی به یک توافق کاهش تولید وجود دارد، اما ملاحظات سیاسی و مذاکرات در مورد سطح کاهش تولید هر یک از کشورها تاکنون مانع از دستیابی به توافق شده است.» در همین خصوص تحلیلگران بلومبرگ معتقدند در صورت عدم توافق اوپک، احتمال دارد قیمت نفت مجدداً به سطح 30 دلار در هر بشکه بازگردد. ولید خدوری، تحلیلگر مسائل اوپک در انستیتوی دولت‌های حاشیه خلیج فارس در واشنگتن گفت، اوپک می‌خواهد یک محدوده قیمت «طلایی» بین 50 تا 60 دلار ایجاد کند که برای افزایش درآمد تولیدکنندگان نفت کافی است.

اثر نفت در بازار طلا

در حالی که بهای نفت روند نزولی را طی کرد، نوسانات آن فلز زرد را نیز تحت فشار قرار داد. روز دوشنبه نگرانی‌های نفتی باعث افت شاخص دلار شد تا طلا از کف 9‌ماهه بالا بیاید. این به آن معناست که بازار فلزهای گرانبها فعلاً درگیر عوامل خارجی مبهم است، زیرا نه روند بهای نفت قطعیتی دارد، نه روند دلار ایالات‌متحده. از سوی دیگر گرایش فنی اونس هم مشخص نیست زیرا افت شدید آن در هفته‌های گذشته به وجهه آن آسیب وارد کرده، اما تجربه کف قیمت، اصلاح روند را محتمل نگه داشته است.

موسسه مالی گلدمن ساکس آمریکا در تازه‌ترین گزارش خود روند نوسانات قیمت طلا و نفت در سال 2017 میلادی را پیش‌بینی کرده است. به گزارش پایگاه اینترنتی «مارکت واچ»، موسسه مالی گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده میانگین قیمت هر بشکه نفت سبک آمریکا از حدود 45 دلار کنونی به کمتر از 45 دلار در سه ماه نخست سال آینده میلادی خواهد رسید و این رقم به ترتیب در سه ماه دوم، سوم و چهارم به 50، 55 و 60 دلار می‌رسد. قیمت هر اونس طلا نیز در بازار لندن در سه ماه نخست سال آینده به 1280 دلار خواهد رسید و در سه ماه دوم اونس در همین سطح باقی خواهد ماند ولی در سه ماه سوم به کمتر از 1265 دلار کاهش خواهد یافت و تا سه ماه پایانی 2017 نیز به کمتر از 1250 دلار کاهش می‌یابد.

رکورد ماهانه شاخص بورس

شاخص کل بورس تهران در هفته منتهی به 9 آذر، طی سه روز معاملاتی 633 واحد افزایش یافت و 8 /0 درصد رشد هفتگی را ثبت کرد. ارزش معاملات در هفته مورد بررسی با 12 درصد رشد همراه بود در حالی که حجم کل معاملات 28 درصد کاهش را به نسبت هفته قبل داشت. دلار رشد هفتگی چهار‌درصدی داشت که گروه شیمیایی نیز به واسطه رشد دلار رشد 9 /2‌درصدی را تجربه کرد.

عبور از سطح 80 هزار‌درصدی

شاخص کل بورس تهران در هفته منتهی به 9 آذر، با رشد 8 /0‌درصدی، سطح 80 هزار واحد را رد کرد و به بیشینه یک ماه اخیر خود نزدیک شد. شاخص کل هم‌وزن نیز در هفته مذکور با 119 واحد افزایش، بازدهی 7 /0‌درصدی را تجربه کرد و رشدی پایاپای با شاخص کل داشته است. این در حالی است که شاخص کل فرابورس در مدت مورد بررسی 3 /0 درصد افت داشته و در پایان معاملات هفته در سطح 9 /830 واحد به کار خود پایان داده است.

هفته گذشته در میان صنایع برتر بازار، وسایل ارتباطی با رشد 4 /6‌درصدی بیشترین بازدهی را در میان صنایع به خود اختصاص داد. پس از آن گروه سایر معادن با افزایش 5 /4‌درصدی در رتبه دوم ایستاد. گروه شیمیایی نیز به واسطه رشد نرخ دلار رشد چشمگیری داشته و با افزایش 9 /2‌درصدی طی هفته پیش به رشد شاخص کل کمک شایانی کرده است. در مقابل، گروه زغال‌سنگ با ریزش 9 /5‌درصدی بدترین عملکرد را به خود اختصاص داد. گروه فرآورده‌های نفتی نیز با کاهش 5 /2‌درصدی در گروه بدترین‌ها در رتبه دوم ایستاد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که نتیجه اجلاس اوپک بر معاملات هفته آینده این گروه تاثیر شگرفی داشته باشد.

همچنین در هفته مورد بررسی سه نماد شلعاب، خفناور و کاما به‌صورت مشترک 7 /15 درصد رشد قیمتی را تجربه کردند و بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کردند. در مقابل سه نماد تمحرکه، حتوکا و سپاها به ترتیب با افت 11‌درصدی، 4 /9‌درصدی و 9 /8‌درصدی ضعیف‌ترین بازدهی را در میان نمادهای بازار به خود اختصاص دادند.

ارزش معاملات در هفته مورد بررسی با 12 درصد رشد همراه بود در حالی که حجم کل معاملات 28 درصد کاهش را به نسبت هفته قبل داشت. همچنین، شرکت صنایع آذرآب بیشترین ارزش معاملات هفتگی را به خود اختصاص داد.

هفته گذشته خبرهایی مبنی بر قطع گاز برخی کارخانه‌های سیمانی ازسوی مدیرعامل هلدینگ سیمانی غدیر منتشر شد. آن‌طور که در خبرها آمده است کارخانه‌های سیمانی در صورت قطعی گاز، از سوخت جایگزین مازوت استفاده می‌کنند؛ این در حالی است که به گفته مدیران این صنعت، هنوز نرخ مازوت مشخص نشده است. در خبر دیگر از گروه سیمان، به گفته مدیرکل دفتر نظارت بر کالاهای فلزی و معدنی سازمان حمایت هم‌اکنون بخش تقاضای سیمان کشش افزایش قیمت 15‌درصدی سیمان را ندارد. پیشتر با تصویب انجمن صنفی سیمان، تخفیف فروش سیمان برداشته شد و قیمت‌ها به مصوبه سال 1393 بازگشت. پس از این مصوبه، گمانه‌زنی‌هایی در خصوص افزایش مجدد نرخ صورت گرفته بود که به گفته مدیرکل دفتر نظارت سازمان حمایت، افزایش نرخ مجددی در کار نخواهد بود. بازده هفتگی گروه سیمانی منفی 2 /0 درصد بوده است. تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران در آبان ماه سال جاری، به 5 /12 هزار واحد مسکونی رسیده که در مقایسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 2 /21 و 1 /4 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

افزایش سرمایه بیمه پارسیان

هفته گذشته در گروه بیمه‌ای، انتشار شایعاتی در مورد تغییر ذخایر بیمه‌ای موجب شد برخی از شرکت‌های بیمه‌ای با صف خرید همراه شوند. این گروه در هفته گذشته رشدی معادل 9 /2‌درصد داشت. همچنین، در هفته گذشته، بیمه پارسیان زمان افزایش سرمایه ۵۰‌درصدی خود را اعلام کرد. شرکت زامیاد در پیش‌بینی جدید، سود هر سهم سال مالی جاری را یک ریال تخمین زده در حالی که پیش‌بینی قبلی حاکی از سود 81 ریالی بوده است. پیش‌بینی شرکت از کاهش تیراژ تولید و فروش بر اساس عملکرد شش‌ماهه عمده دلیل برآورد تخمین سود بوده است. این شرکت همچنین در شش‌ماهه 105 ریال به ازای هر سهم زیان محقق کرده است. گروه سرمایه‌گذاری مسکن سود هر سهم سال مالی منتهی به پایان آذرماه 96 را مبلغ 98 ریال پیش‌بینی کرد. این پیش‌بینی در مقایسه با سال قبل دو درصد افزایش نشان می‌دهد. «ثمسکن» جمع درآمدهای سال 1396 را 712 میلیارد ریال، سود عملیاتی را 552 میلیارد ریال و سود قبل از کسر مالیات را 538 میلیارد ریال پیش‌بینی کرده است. شرکت صنایع شیمیایی ایران در 9 ماه ابتدایی سال مالی منتهی به پایان آذرماه 95 توانست 420 ریال سود به ازای هر سهم محقق کند. این شرکت سود هر سهم سال مالی مزبور را 721 ریال پیش‌بینی کرده بود که در 9‌ماهه 58 درصد آن را پوشش داد. «شیران» همچنین از شش هزار میلیارد ریال فروش پیش‌بینی‌شده، نیز توانست 3854 میلیارد ریال معادل 58 درصد را به تحقق برساند. این شرکت از 2680 میلیارد ریال سود خالص پیش‌بینی‌شده، هزار و 495 میلیارد ریال معادل 59 درصد را در 9‌ماهه پوشش داد. «شیران» سود هر سهم سال مالی 96 را 650 ریال پیش‌بینی کرده است.