تاریخ انتشار:
آیا ترکیه جای دوبی را می‌گیرد؟
هووی دوبی
به نظر می‌رسد دوبی از چشم‌‌ها افتاده. بدرفتاری سیاستگذاران شیخ‌نشین که روزگاری برق شوق در چشمان بازرگانان ایرانی می‌انداخت کار خود را کرده و سرمایه ایرانی سودای تجارت با همسایه شمال غربی را در سر دارد.
به نظر می‌رسد دوبی از چشم‌‌ها افتاده. بدرفتاری سیاستگذاران شیخ‌نشین که روزگاری برق شوق در چشمان بازرگانان ایرانی می‌انداخت کار خود را کرده و سرمایه ایرانی سودای تجارت با همسایه شمال غربی را در سر دارد. گزارش‌هایی که این روزها نشریات دست اول ترکیه و حتی آمریکا منتشر کرده‌اند نشان می‌دهد تعداد شرکت‌های ثبت‌شده ایرانیان در ترکیه رو به افزایش است و این فقط به جذابیت‌های بازار ترکیه مربوط نیست. در این میان البته تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران بخش‌های مختلفی از اقتصاد را هدف قرار داده است که یکی از این بخش‌ها هم حمل و نقل هوایی است. ایران برای دور زدن تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر از ابزارها و کشورهای مختلفی استفاده کرده است. به عنوان مثال با استفاده از یک واسطه در دوبی تلاش کرده است تا سرمایه مورد نیاز برای توسعه بخش حمل و نقل را تامین کند و راه‌های تازه‌ای برای وارد شدن به بازارهای جهانی بیابد. اما از آنجا که ترکیه مسیر ورود تمامی این ابزارها و تجهیزات به ایران است و به این دلیل که ترکیه و ایران مشارکت دیرینه‌ای در فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی با هم دارند، این تلاش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌ها ترکیه
را در وضعیت دشوار و پیچیده‌ای قرار داده است. در ماه‌های اخیر یک بازرگان اماراتی که اصالت ایرانی دارد به جای یکی دیگر از بازرگانان ایرانی که نامش در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته است اقدام به سرمایه‌گذاری در صنعت حمل و نقل ترکیه کرده است. اما این بازرگان ایرانی‌الاصل فعال در دوبی که نقش واسطه را در این فعالیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری داشته است می‌تواند مشکلاتی را برای ترکیه و وضعیتش در سطح بین‌المللی ایجاد کند زیرا این شرکت هوایی که مقر اصلی آن در ترکیه است با هدف کمک به ایران برای دور زدن تحریم‌ها و کاهش فشارهای اقتصادی ناشی از این تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه بر اقتصاد ایران راه‌اندازی شده است و تمامی برنامه‌هایش هم با همین راهبرد طراحی و اجرا می‌شود. بازرگان ایرانی که نامش در فهرست تحریم‌های جهانی قرار دارد و بنیانگذار اصلی این شرکت حمل و نقلی در کشور ترکیه است بابک زنجانی نام دارد. مهدی شمس بازرگان ایرانی‌الاصل مقیم دوبی در ماه‌های اخیر اقدام به افزایش سرمایه‌گذاری خود در بخش حمل و نقل ترکیه کرده است و این افزایش سرمایه‌گذاری را از طریق خرید خط هوایی ONUR که یک شرکت حمل و نقل هوایی خصوصی است انجام داده
است. سرمایه استفاده‌شده برای این کار برابر با 250 میلیون دلار اعلام شده است. این بازرگان ایرانی علاوه بر سهام شرکت هوایی مذکور اقدام به خرید نیمی از سهام شرکت حمل و نقل جاده‌ای ulusoy-varan کرد و سرمایه مورد نیاز برای خرید این سهم برابر با 100 میلیون دلار بوده است. این بازرگان ایرانی‌الاصل بعد از خرید هفت هواپیما برای خط هوایی ounr air ترکیه، این هواپیما‌ها را به شرکت ایرانی تاسیس‌شده توسط بابک زنجانی منتقل کرد. این شرکت هوایی ایرانی خط هوایی قشم‌ایر نام دارد که اخیراً توسعه زیادی پیدا کرده است. بابک زنجانی که یک بازرگان موفق ایرانی است و هم‌اکنون هم نامش در فهرست سیاستمداران قدرتمند ایران وارد شده است مالکیت و بهره‌برداری شرکت Sorinet group را دارد که یک شرکت اماراتی است و از طریق واسطه‌های اماراتی برای این فرد ثروتمند و قدرتمند ایرانی خریداری شده است. او علاوه بر این شرکت، مالکیت خط هوایی قشم‌ایر و راه‌آهن سورینت اف‌سی در ایران را نیز دارد. نام او از آوریل سال جاری در فهرست تحریم آمریکا-اروپا قرار دارد و دلیل قرار گرفتن نامش در این فهرست هم ارائه کمک‌ها و حمایت‌‌های فنی و کالایی و مالی به شرکت ملی نفت
ایران و شرکت نفت ایران -شرکت ایرانی فعال در حوزه تجارت نفت که دفتر اصلی آن در سوئیس قرار دارد- است.
علاوه بر اینها بابک زنجانی مالکیت یک شرکت فعال در حوزه تولید وسایل آرایشی با نام kont را نیز دارد که این شرکت هم در ترکیه ثبت شده است و هم‌اکنون به عنوان یک شرکت ترک فعالیت می‌کند. او مالکیت یک شرکت ارائه خدمات مسافرت هوایی، حمل و نقل جاده‌ای، شرکت بانکی و نفتی را دارد که همگی تحت عنوان شرکت‌های زیرمجموعه گروه صنعتی و بازرگانی کنت فعالیت می‌کنند. دفتر اصلی تمامی این شرکت‌ها در استانبول ترکیه است و همگی این شرکت‌ها به عنوان شرکت‌های ترک فعالیت می‌کنند.
طبق گزارش‌های منتشر‌شده توسط روزنامه‌های کشور ترکیه، ایران در سال‌های اخیر هفت تا هشت میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در ترکیه صرف کرده است و با کمک آن بودجه لازم برای خرید شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری‌های مستقیم را در ترکیه انجام می‌دهند تامین کرده است. طبق برنامه‌ریزی‌ها این بودجه باید در حوزه‌های مختلفی از بازار ترکیه سرمایه‌گذاری می‌شد و مدیریت این سرمایه‌گذاری‌ها در ترکیه توسط سامی الن مدیر عامل شرکت هوایی اطلس‌جت که یک شرکت هوایی خصوصی ترک است انجام شد. این روزنامه‌ها ادعا می‌کنند که سامی الن مدیر عامل و مدیر اجرایی ارشد خط هوایی onur خواهد بود و این خط هوایی که بالغ بر 1600 نفر کارمند دارد به 80 شهر که در 20 کشور جهان واقع شده‌اند پرواز دارد و در 12 مسیر داخلی در کشور ترکیه هم مسافر را جابه‌جا می‌کند. وسعت شمار این خط هوایی می‌تواند نشان‌دهنده توانایی بالای آن در اثرگذاری در فضای اقتصادی ترکیه و حتی دور زدن تحریم‌های جهانی علیه ایران باشد. البته سرمایه‌های ایران در بخش‌های دیگر اقتصادی نیز صرف می‌شود. از جمله این بخش‌ها می‌توان به صنایع غذایی و پتروشیمی اشاره کرد که هر دو در زمره کلیدی‌ترین و مهم‌ترین صنایع برای اقتصاد ایران هستند. در اولین مرحله سرمایه‌گذاری، ایران دو تا سه میلیارد دلار در بازارهای مختلف ترکیه سرمایه‌گذاری می‌کند و سودآوری این سرمایه‌گذاری‌ها بودجه لازم برای سرمایه‌گذاری‌های آتی را نیز تامین می‌کند و دید درستی در مورد چارچوب فعالیت در بازار ترکیه می‌دهد. به هر حال در این شرایط اقتصادی و با وجود بیشتر شدن تحریم‌های اقتصادی در ماه‌های آغازین سال 2013 میلادی هر روز بر شمار شرکت‌های ایرانی فعال در ترکیه اضافه می‌شود. طبق گزارش منتشر‌شده توسط روزنامه هابرترک از هر شش شرکتی که در سال 2012 میلادی در کشور ترکیه راه‌اندازی شده است یک شرکت با سرمایه ایرانی کار کرده بود. اما از دیگر حوزه‌های سرمایه‌گذاری بابک زنجانی که با واسطه مهدی شمس انجام شده است، می‌توان مالکیت بزرگ‌ترین شرکت تولید‌کننده محصولات زیبایی و تولید‌کننده عطر در ترکیه با نام ened makina و شرکت حمل و نقل دریایی و دفتر سرمایه‌گذاری وابسته به این شرکت با عنوان eminent capital limited را نام برد که دفتر اصلی آن در لندن قرار گرفته است. خلاصه با توجه به اختلاف نظرهای زیادی که در مورد کارکرد و اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی علیه برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد و برخی آن را اثرگذار و برخی دیگر آن را بی‌اثر می‌دانند ولی از ابتدای سال 2012 میلادی تاکنون همواره بر فشار این تحریم‌ها بر زندگی مردم عادی در کشور اضافه شده است. اولین تحریم‌های شدید اقتصادی در ژانویه سال 2012 میلادی وضع شد و دلیل این تحریم‌ها تداوم برنامه هسته‌ای ایران بود که به گفته مقامات ایرانی تنها با هدف صلح‌آمیز برای توسعه دانش ایران کار می‌کند ولی غربی‌ها به دلایل نا‌معلوم و بدون ارائه هیچ ادله منطقی و قابل قبول به صلح‌آمیز بودن آن به دیده تردید می‌نگرند و با همین استدلال‌های ناقص اقدام به وضع تحریم‌های اقتصادی سنگین علیه اقتصاد کرده‌اند. در آغازین ماه سال 2012 میلادی که تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران تشدید شد، ترکیه از فهرست کشورهایی که به دلیل مبادله اقتصادی در حوزه‌های خاص با ایران تحریم می‌شوند خارج شد. به همین دلیل بود که واردات نفت ایران به ترکیه تنزل پیدا کرد و این کاهش واردات در شرایطی بود که اقتصاد ترکیه بسیار وابسته به نفت وارداتی از ایران بود. اخیراً هم کشور ترکیه اعلام کرده است واردات را 20 درصد دیگر تنزل می‌دهد تا مشمول تحریم‌های آمریکا نشود ولی این وضعیت تا کجا ادامه پیدا می‌کند. آیا اقتصاد دنیا توان تحمل بار بیشتر را دارد و می‌تواند نبود نفت ایران را تحمل کند. آیا این تحریم‌ها می‌تواند ایران را از ادامه فعالیت اقتصادی و صنعتی خود در حوزه هسته‌ای باز دارد یا زمینه را برای پرورش دانشمندان داخلی و توسعه علوم هسته‌ای در داخل کشور فراهم می‌کند.
علاوه بر اینها بابک زنجانی مالکیت یک شرکت فعال در حوزه تولید وسایل آرایشی با نام kont را نیز دارد که این شرکت هم در ترکیه ثبت شده است و هم‌اکنون به عنوان یک شرکت ترک فعالیت می‌کند. او مالکیت یک شرکت ارائه خدمات مسافرت هوایی، حمل و نقل جاده‌ای، شرکت بانکی و نفتی را دارد که همگی تحت عنوان شرکت‌های زیرمجموعه گروه صنعتی و بازرگانی کنت فعالیت می‌کنند. دفتر اصلی تمامی این شرکت‌ها در استانبول ترکیه است و همگی این شرکت‌ها به عنوان شرکت‌های ترک فعالیت می‌کنند.
طبق گزارش‌های منتشر‌شده توسط روزنامه‌های کشور ترکیه، ایران در سال‌های اخیر هفت تا هشت میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در ترکیه صرف کرده است و با کمک آن بودجه لازم برای خرید شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری‌های مستقیم را در ترکیه انجام می‌دهند تامین کرده است. طبق برنامه‌ریزی‌ها این بودجه باید در حوزه‌های مختلفی از بازار ترکیه سرمایه‌گذاری می‌شد و مدیریت این سرمایه‌گذاری‌ها در ترکیه توسط سامی الن مدیر عامل شرکت هوایی اطلس‌جت که یک شرکت هوایی خصوصی ترک است انجام شد. این روزنامه‌ها ادعا می‌کنند که سامی الن مدیر عامل و مدیر اجرایی ارشد خط هوایی onur خواهد بود و این خط هوایی که بالغ بر 1600 نفر کارمند دارد به 80 شهر که در 20 کشور جهان واقع شده‌اند پرواز دارد و در 12 مسیر داخلی در کشور ترکیه هم مسافر را جابه‌جا می‌کند. وسعت شمار این خط هوایی می‌تواند نشان‌دهنده توانایی بالای آن در اثرگذاری در فضای اقتصادی ترکیه و حتی دور زدن تحریم‌های جهانی علیه ایران باشد. البته سرمایه‌های ایران در بخش‌های دیگر اقتصادی نیز صرف می‌شود. از جمله این بخش‌ها می‌توان به صنایع غذایی و پتروشیمی اشاره کرد که هر دو در زمره کلیدی‌ترین و مهم‌ترین صنایع برای اقتصاد ایران هستند. در اولین مرحله سرمایه‌گذاری، ایران دو تا سه میلیارد دلار در بازارهای مختلف ترکیه سرمایه‌گذاری می‌کند و سودآوری این سرمایه‌گذاری‌ها بودجه لازم برای سرمایه‌گذاری‌های آتی را نیز تامین می‌کند و دید درستی در مورد چارچوب فعالیت در بازار ترکیه می‌دهد. به هر حال در این شرایط اقتصادی و با وجود بیشتر شدن تحریم‌های اقتصادی در ماه‌های آغازین سال 2013 میلادی هر روز بر شمار شرکت‌های ایرانی فعال در ترکیه اضافه می‌شود. طبق گزارش منتشر‌شده توسط روزنامه هابرترک از هر شش شرکتی که در سال 2012 میلادی در کشور ترکیه راه‌اندازی شده است یک شرکت با سرمایه ایرانی کار کرده بود. اما از دیگر حوزه‌های سرمایه‌گذاری بابک زنجانی که با واسطه مهدی شمس انجام شده است، می‌توان مالکیت بزرگ‌ترین شرکت تولید‌کننده محصولات زیبایی و تولید‌کننده عطر در ترکیه با نام ened makina و شرکت حمل و نقل دریایی و دفتر سرمایه‌گذاری وابسته به این شرکت با عنوان eminent capital limited را نام برد که دفتر اصلی آن در لندن قرار گرفته است. خلاصه با توجه به اختلاف نظرهای زیادی که در مورد کارکرد و اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی علیه برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد و برخی آن را اثرگذار و برخی دیگر آن را بی‌اثر می‌دانند ولی از ابتدای سال 2012 میلادی تاکنون همواره بر فشار این تحریم‌ها بر زندگی مردم عادی در کشور اضافه شده است. اولین تحریم‌های شدید اقتصادی در ژانویه سال 2012 میلادی وضع شد و دلیل این تحریم‌ها تداوم برنامه هسته‌ای ایران بود که به گفته مقامات ایرانی تنها با هدف صلح‌آمیز برای توسعه دانش ایران کار می‌کند ولی غربی‌ها به دلایل نا‌معلوم و بدون ارائه هیچ ادله منطقی و قابل قبول به صلح‌آمیز بودن آن به دیده تردید می‌نگرند و با همین استدلال‌های ناقص اقدام به وضع تحریم‌های اقتصادی سنگین علیه اقتصاد کرده‌اند. در آغازین ماه سال 2012 میلادی که تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران تشدید شد، ترکیه از فهرست کشورهایی که به دلیل مبادله اقتصادی در حوزه‌های خاص با ایران تحریم می‌شوند خارج شد. به همین دلیل بود که واردات نفت ایران به ترکیه تنزل پیدا کرد و این کاهش واردات در شرایطی بود که اقتصاد ترکیه بسیار وابسته به نفت وارداتی از ایران بود. اخیراً هم کشور ترکیه اعلام کرده است واردات را 20 درصد دیگر تنزل می‌دهد تا مشمول تحریم‌های آمریکا نشود ولی این وضعیت تا کجا ادامه پیدا می‌کند. آیا اقتصاد دنیا توان تحمل بار بیشتر را دارد و می‌تواند نبود نفت ایران را تحمل کند. آیا این تحریم‌ها می‌تواند ایران را از ادامه فعالیت اقتصادی و صنعتی خود در حوزه هسته‌ای باز دارد یا زمینه را برای پرورش دانشمندان داخلی و توسعه علوم هسته‌ای در داخل کشور فراهم می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید