دروغگوهای بالفطره

زنان دروغ می‌گویند؛ مردان هم دروغ می‌گویند اما به‌طور متوسط بیشتر از زنان. اما چرا؟ احتمالاً مقصر این رفتار، والدین و البته هنجارهای اجتماع هستند. گزارشی که اخیراً توسط اداره ملی تحقیقات اقتصادی ایالات متحده منتشر شده نشان می‌دهد، احتمال بروز رفتارهای حاکی از عدم صداقت و دروغگویی والدین، در حالتی که فرزند پسر آنها شاهد ماجراست، بیشتر از وقتی است که فرزند دختر است. البته علت این موضوع و طرز فکر والدین چندان واضح نیست. ساویخین سامک، اقتصاددانی از دانشگاه ویسکانسین که در این پژوهش همکاری داشته، احتمال می‌دهد علت این است که دروغگویی و عدم صداقت، از نظر هنجارهای اجتماعی برای مردان و پسرها، پذیرفته‌شده‌تر از دختران است و به همین دلیل والدین ترجیح می‌دهند الگوی عدم صداقت برای دختران خود نباشند، اما وسواسی مشابه را در مورد فرزندان پسر خود ندارند. به اعتقاد او هرچند این موضوع آگاهانه نیست و والدین چنین انگیزه‌ای را بیان نمی‌کنند، اما احتمالاً در لایه‌های زیرین، چنین طرز فکری دارند. روند انجام تحقیق به این صورت بود که والدین در اتاقی تنها گذاشته می‌شدند و به آنها دو سکه داده می‌شد که یک روی هر کدام آبی و روی دیگر سبز بود. آنها باید عملی مانند شیر یا خط انجام داده و نتیجه را یادداشت می‌کردند. اگر هر دو سکه روی سبز خود را نشان می‌دادند جایزه‌ای 10دلاری به آنها تعلق می‌گرفت و هر نتیجه دیگر (سه حالت دیگر برای نتیجه متصور است) هیچ جایزه‌ای را در پی نداشت. محققان مستقیماً شاهد تقلب والدین نبودند بلکه از تعداد متوسط برندگان در آزمایش در حالات مختلف (که برابر 40 درصد از کل بود) با متوسط تعدادی که ممکن بود طبق تئوری احتمالات برنده شوند (25 درصد از کل) متوجه تقلب شدند. این آزمایش همچنین در چند حالت متفاوت انجام شد، اینکه والدین با یا بدون فرزند/فرزندان خود در اتاق باشند. مبلغ جایزه به کودک یا به والدین برسد و کودکی که همراه والدین در اتاق است دختر یا پسر باشد. نتیجه نشان داد که احتمال تقلب در شرایطی که فرزندی در اتاق نباشد، از همه بیشتر است، رتبه بعدی تقلب به زمانی تعلق داشت که جایزه به کودک پرداخت می‌شد و در مرحله بعد، اگر فرزند داخل اتاق پسر بود، احتمال تقلب بیش از همراه داشتن فرزند دختر بود. در واقع احتمال برنده شدن والدین، وقتی پسرشان را همراه داشتند، دو برابر زمانی بود که دخترشان با آنها در داخل اتاق بود. این تحقیق، بنا به ادعای نویسنده نشان می‌دهد هنجارهای اجتماعی به شدت با جنسیت گره خورده است و آنچه مردان یا زنان انجام می‌دهند، شاید بسیار بیشتر از جنسیت و ذات آنها، به رفتاری مربوط باشد که در کودکی (چه رفتار با خودشان، چه همجنسان دیگر) دیده‌اند یا هنجارهای جامعه‌ای که در آن رشد کرده‌اند. به نظر می‌رسد این بار اگر مردی به شما دروغ گفت، به جای سرزنش او، باید با والدینش وارد گفت‌وگو شوید، اما اگر از زنی دروغ شنیدید، می‌توانید خود او را مسوول اصلی این اخلاق بدانید.