تاریخ انتشار:
انتشارات دنیای اقتصاد به کدام سو می‌رود؟
سال روشنگری در عرصه اقتصاد سیاسی
انتشارات دنیای اقتصاد جوان است، بهمن‌ماه سال ۱۳۹۰ چراغ این بخش در مجموعه دنیای اقتصاد تابان روشن شد و امروز با انتشار بیش از ۱۴۰ عنوان کتاب مخاطبانش را یافته است.
امیلی امرایی / روزنامه‌نگار
انتشارات دنیای اقتصاد جوان است، بهمن‌ماه سال 1390 چراغ این بخش در مجموعه دنیای اقتصاد تابان روشن شد و امروز با انتشار بیش از 140 عنوان کتاب مخاطبانش را یافته است. انتشارات دنیای اقتصاد در کارنامه جوانش با سرفصل‌هایی همچون اقتصاد، مدیریت و بازرگانی، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، ادبیات، تاریخ، فلسفه و بخش دارکوب (مجموعه کتاب‌های کودک و نوجوان) به گسترش دامنه فعالیت‌هایش پرداخته است. فعالیت در حوزه ادبیات کودک و نوجوان سال گذشته به این مجموعه افزوده شده و تا امروز بیش از 25 عنوان کتاب در این بخش منتشر شده است. محمود صدری مدیر انتشارات دنیای اقتصاد جامعه هدف و انتخاب و انتشار کتاب‌ها در این مجموعه را روشن کردن و غبارزدایی از برخی مفاهیم کلی و ناقص می‌داند. او می‌گوید: «دنیای اقتصاد برای این تاسیس شده که پاره‌ای مفاهیم اقتصادی موجود را که به صورت ناقص یا احیاناً تحریف‌شده در ایران شیوع یافته‌اند، بازخوانی کند و مفاهیمی را که اساساً مطرح
نشده‌اند وارد ادبیات اقتصادی کند. فی‌المثل نقد یکی از نمونه‌های خوانش ناقص از اندیشه تجدد در ایران و ارائه روایت تازه در این باب را می‌توان در کتاب «اندیشه آزادی» دید. یا نمونه‌ای که تاکنون در ایران درباره آن بحث جدی نشده، ماهیت فلسفی و اخلاقی پول است که انتشارات دنیای اقتصاد کوشید با ترجمه کتاب «اخلاق تولید پول» این خلأ را پر کند. علاوه بر اینها، خوانش‌های نو از تاریخ ایران در دستور کار انتشارات است. نخستین کتابی که در این زمینه چاپ شد «سرگذشت شاهزاده خانم ایرانی: دومین کتاب تاج‌السلطنه» بود که در آن کاستی‌های تاریخ‌نگاری در ایران نشان داده شده است. منظور اصلی از چاپ این کتاب‌ها، غبارزدایی از مفاهیم و وقایعی است که اعوجاج‌های آنها، بر اثر تکرار و تواتر، به اموری بدیهی تبدیل شده‌اند و کسانی که با رجوع به آنها به تحلیل می‌پردازند، همان صورت‌های تحریف‌شده را مبنای داوری قرار می‌دهند و بعضاً تصاویری تحریف‌شده از واقعیت نشان می‌دهند. یکی از نمونه‌های مشهور در این زمینه، یکی انگاشتن «انگیزه‌های کاپیتالیستی» با «آزادی اقتصادی» و اخذ این نتیجه است که اقتصاد آزاد محملی برای افزایش ثروت و قدرت سرمایه‌داران و تشدید
بینوایی تهیدستان است. حال آنکه در کتاب‌هایی مانند «اقتصاد در یک درس» و «قانون، قانونگذاری و آزادی» که انتشارات دنیای اقتصاد منتشر کرده پیوند آزادی و زندگی شرافتمندانه و در عین حال مرفه، با آزادی اقتصادی نشان داده می‌شود و توضیح داده می‌شود که دست بر قضا ذیل آزادی اقتصادی منافع تهیدستان بهتر تامین می‌شود تا در قالب اندیشه‌ها و کنش‌های معطوف به عدالت‌خواهی -دست کم به صورت تجربی- چنین بوده است.»
با این وصف انتشارات دنیای اقتصاد در چارچوب‌های معینی دست به انتشار کتاب‌هایش می‌زند. برنامه‌های این نشر در سال پیش‌رو عبارتند از:
انتشارات دنیای اقتصاد با رویکرد شفاف‌سازی مفاهیم و دسترسی آسان و درست به مباحث اقتصادی بخشی را با عنوان دانشنامه بزرگ اقتصادی کلید زده است، در واقع قرار است در این دانشنامه بیش از هر چیز تاکید بر مفاهیم کلیدی در حوزه اقتصاد سیاسی، فلسفه اقتصاد و معرفی دقیق مکتب‌های اقتصادی جهان باشد. این پروژه از دو سال پیش کلید خورده است و در میانه سال 1395 رونمایی می‌شود. طی این مدت با همکاری کارشناسان اقتصادی بیش از شش هزار مدخل استخراج و آماده شده است و نگارش آن در قالب یک دانشنامه ادامه دارد. این دانشنامه علاوه بر اینکه حاوی همه اطلاعات مندرج در دانشنامه‌های بزرگ جهان است، مدخل‌های اختصاصی پرشماری درباره اوضاع اقتصادی ایران، اقتصاددانان و کارشناسان و کارآفرینان ایرانی دارد. همچنین سیر تطور دانش اقتصادی در ایران و جدال‌های نظری و عملی در حوزه اقتصاد سیاسی در آن واکاوی شده است. شرح مدخل‌های این دانشنامه به‌گونه‌ای است که تصویری جامع از هر مفهوم و واژه و سیر شکل‌گیری و کاربست آن را ارائه می‌کند. عناصر بین‌رشته‌ای، همپوشانی‌های رشته‌های علوم انسانی و مواضعه‌ها و معارضه‌های میان این رشته‌های دانش از دیگر ویژگی‌های نوآورانه «دانشنامه بزرگ اقتصاد» است.
مجموعه 20جلدی ادبیات عصر مشروطه یکی از پروژه‌هایی است که بعد از سال‌ها کار مستمر برای انتشار در تابستان 95 آماده شده است. این مجموعه حاوی صدها داستان و رمان ایرانی و خارجی و نمایشنامه، صدها قطعه شعر و نثر در ستایش میهن (وطنیه) و ده‌ها رساله و نمونه آثار در زمینه ادبیات مذهبی، ادبیات کارگری، ادبیات زنان، خاطرات و سفرنامه و مطالب پراکنده دیگر است که از یک دهه قبل از انقلاب مشروطیت تا یک دهه پس از آن در جراید آن روزگار چاپ شده است.
کار گردآوری و تدوین این مجموعه را مسعود کوهستانی‌نژاد پژوهشگر تاریخ ایران دو دهه پیش آغاز کرد و پاییز سال گذشته به پایان برد. مسعود کوهستانی‌نژاد درباره این مجموعه می‌گوید: «وطنیه‌ها، داستان‌های کوتاه فارسی‌نویسان، داستان‌های کوتاه ترجمه‌ای، رمان‌های فارسی‌نویسان، رمان‌های ترجمه‌ای، متون نمایشی، متون طنزآمیز، ادبیات مذهبی و ادبیات کارگری از سرفصل‌های اصلی این مجموعه 20جلدی هستند. سوال قابل طرح در اینجا این است که چه ویژگی مشترکی بین مجموعه‌های ادبی گردآوری‌شده فوق (همچون: ادبیات ترجمه‌ای، داستان‌ها، طنزها و...) وجود دارد؟ یک هنرمند آیینه زمان و دوره خویش است و یک اثر هنری گواه صادقی بر تحولات بنیادی در لایه‌های زیرین و پنهان هر اجتماعی است. مجموعه عظیم گردآوری‌شده «ادبیات عصر مشروطیت» حاصل تلاش ده‌ها و صدها هنرمندی است که در طول سال‌های متمادی زندگی می‌کرده‌اند.»
در مجموعه 20جلدی حاضر بیشتر رمان‌ها و ادبیات خارجی که در آن عصر منتشر شده بودند و تاثیر گسترده‌ای در شکل‌گیری ایده‌های اجتماعی داشتند آمده است، برای نمونه رمان‌هایی همچون «شهر کوران» نوشته «اچ‌جی‌ولز»، «بانوی دریاچه» نوشته «اچ‌جی‌ولز»، «ایلیاد هومر»، «اهمیت غیرمعروف» و «گمنامی» و... از آن جمله‌اند. در این مجموعه 20جلدی چندین مجلد هم به رمان‌های اثرگذار عصر مشروطه اختصاص دارد، داستان شگفت: سرگذشت یتیما نوشته میرزا اسمعیل آصف، عروسی مهرانگیز: یحیی میرزا، اسرار شب: عباس خلیل، پریوش ناکام: حسینعلی گلشن، سرگذشت یک محکوم: آلفرد هرمانرمان، نیرنگ سیاه: ملک‌الشعراء بهار، غیاث خشتمال: عیسی سروش از جمله این آثار هستند. این برهه از ادبیات ایران را می‌توان یکی از خاص‌ترین و حساس‌ترین دوره‌های زبان و ادبیات فارسی دانست؛ چرا که پایه شکل‌گیری و تکامل بسیاری از پدیده‌های اجتماعی و ادبی از همین دوره آغاز شد. ادبیات دوره مشروطیت را می‌توان «ادبیات مردمی» نامید. مهم‌ترین شاخص برای بررسی دوره فرهنگی مزبور، وضعیت ادبیات آن دوره است. برای رسیدن به این مقصود نخست به معرفی و بررسی آثاری پرداخته می‌شود که در به وجود آمدن دیگر آثار ادبی تاثیر‌گذار بوده‌اند. از این‌رو نخست رمان‌های اروپایی ترجمه شده به زبان فارسی مورد توجه قرار می‌گیرند و سپس جلوه‌های دیگر ادبیات از جمله رمان‌های فارسی‌نویسان، داستان‌های ترجمه‌ای و تالیفی و وطنیه‌ها. بحث پیرامون ویژگی‌های این دوره، از دریچه آثار ادبی گردآوری‌شده، در مقدمه هر عنوان از عناوین فوق‌الذکر و با توجه به موضوع مورد بحث انجام می‌شود. به این ترتیب هر یک از عناوین ارائه شده (به طور مثال رمان‌های ترجمه‌ای) شامل یک مقدمه مبسوط مستقل پیرامون تاثیر رمان‌های ترجمه‌ای در بعد فرهنگی انقلاب مشروطه و متقابلاً تاثیرگذاری انقلاب مشروطه بر روند ترجمه‌های رمان، به علاوه چند جلد کتاب شامل نمونه‌هایی از رمان‌های ترجمه‌ای در طول دوره زمانی مورد بحث است.
مجموعه سه‌جلدی نقد سرمایه‌داری از درون یکی از عنوان‌هایی است که به‌زودی در بخش اقتصاد سیاسی انتشارات دنیای اقتصاد منتشر می‌شود. این مجموعه در سه جلد مجزا با عنوان‌های بازار آری -کاپیتالیسم نه، پاشنه آشیل سرمایه‌داری و پول کثیف: چگونگی احیای نظام بازار آزاد و اقتصاد و آرمانشهر منتشر و روانه ویترین کتاب‌فروشی‌ها می‌شود. جلد اول این مجموعه با عنوان سرمایه‌دار علیه سرمایه‌داری منتشر شده است.
بازار آری-کاپیتالیسم نه (آنارشیسم فردگرا در برابر مدیران، نابرابری‌ها، قدرت شرکت‌ها و فقر ساختار) نوشته گری چارتیر و چارلز دبلیو جانسون یکی از سه عنوان این مجموعه است که مهرداد ملایی ترجمه کرده. این کتاب قرار است مقدمه‌ای جامع بر نظریه اقتصادی و اجتماعی آنارشیسم چپگرا و بازارگرا باشد. آنارشیسم بازارگرا در بطن خود یک جنبش اجتماعی رادیکال ضد سرمایه‌داری و مبتنی بر فردگرایی است و آنارشیست‌های بازارگرا به مانند دیگر آنارشیست‌ها، طرفداران جدی آزادی فردی و ایجاد رضایت متقابل در هر سویه از حیات اجتماعی هستند و به تبع آن همه اشکال سلطه و دولتمردی را هجمه به آزادی و پایمال کردن شخصیت انسانی می‌دانند. در نظام فکری آنارشیستی، آنچه آنارشیست‌های بازارگرا را متمایز می‌کند، تحلیلی است که از شکل بازار به‌مثابه یک جزء محوری در جامعه‌ای کاملاً آزاد و برابر دارند. می‌توان ادعا کرد که درک آنارشیست‌های بازارگرا از احتمالات انقلابی، در روابط بازار عاری از رانت‌های دولتی و سرمایه‌داری و نیز از نگرش آنان به رانت‌های سیاسی و ساختارهای کنترل ریشه دارد که از دید آنان شکل بازارهای موجود را تغییر می‌دهند و در عمل به‌رغم رویکردهای مساوات‌طلبانه فرآیندهای بازار، از استثمار حمایت می‌کنند. از این‌رو این دسته از آنارشیست‌ها، بر تمایز میان شکل بازار از یکسو و خصوصیات اقتصادی سرمایه‌داری موجود از سوی دیگر تاکید دارند. اصولاً مهم است که تمایز دقیقی میان خصوصیات کلیدی بازارها طبق نگرش آنارشیست‌های بازارگرا قائل باشیم.
اقتصاد و آرمانشهر نوشته جفری هاجسن با ترجمه آرش طهماسبی جلد دوم این مجموعه است. پروفسور رائلد دور رئیس مرکز کارایی اقتصادی درباره این کتاب نوشته است: «هر کس که می‌ترسد در آینده با فردگرایی مبتنی بر بازاری روبه‌رو شویم که صدایش بیش از پیش گوشخراش است، می‌تواند با خواندن این نظر نقادانه جدی و فصیح نفس راحتی بکشد. مساله فقط این نیست که فلسفه اقتصادی هاجسن مبتنی بر ارزش‌های فراگیرتر، همدلانه‌تر و انسانی‌تر است، بلکه امیدواری می‌دهد اقتصادهایی که بیشتر بر بستر معرفت حرکت می‌کنند برای بقا باید چنین ارزش‌هایی را در آغوش کشند.»
جفری هاجسن در مقدمه این اثر درباره ویژگی‌های اقتصاد و آرمانشهر توضیح مفصلی داده است، او درباره اهمیت این اثر می‌نویسد: «این اثر بیشتر کتابی در مورد نظریه اقتصادی و اجتماعی است تا یک رساله سیاسی. این کتاب بیش از هر چیز در ادعای فوق درخواست سوم را مدنظر دارد: ضرورت دست یافتن به «خرد تشخیص تفاوت‌ها». اما هیچ نویسنده و اندیشمندی عاری از تمایلات ایدئولوژیکی نیست. کتاب حاضر در محکومیت این دیدگاه نگاشته شده است که نسخه مدرن شده سوسیال‌دموکراسی را مناسب‌ترین شیوه برای رویارویی با پیشرفت‌های تکنولوژیکی و اجتماعی-اقتصادی قرن بیست و یکم تلقی می‌کند. چنین نسخه‌ای از سوسیال‌دموکراسی جایگاه دائمی دموکراسی صنعتی و مشارکتی، تعاونی‌های کارگری، مداخلات دولت، ارزش‌های مساوات‌طلبانه، و همبستگی اجتماعی را ابقا می‌کند. افزون بر این، کتاب حاضر نقاط اشتراکی با سنت لیبرالیسم پراگماتیک آمریکایی جان دیویی و نیز سنت مهم لیبرالیسم اجتماعی بریتانیا دارد که از جان استوارت میل آغاز شده و تا کسانی همچون تامس گرین، جان هابسن، جان مینارد کینز و ویلیام بوریج ادامه می‌یابد. در نوشتن این کتاب من انگیزه مضاعفی هم داشته‌ام. من اعتقاد راسخی دارم که دستگاه مفهومی بخش عمده‌ای از نظریه اقتصاد روز، برای درک موقعیت فعلی ما و تصور آینده‌ای ممکن و شدنی نامناسب می‌نماید. به‌ویژه جریان اقتصاد روز بیش از پیش تنگ‌نظر و فرمالیستی می‌شود و حتی قادر نیست ضروریات نهادی و فرهنگی نظام بازاری را که بسیاری از طرفدارانش مطرح می‌کنند، پوشش دهد. این محدودیت‌ها در هر گفتمان تحلیلی که به وجود هر نوع آینده ممکن و شدنی برای نظام اجتماعی-اقتصادی موجود می‌پردازد، حادتر هم می‌شود. در پیروی از یک تحلیل بسیار انتزاعی مبتنی بر پیش‌فرض‌های به‌اصطلاح جهانشمول، علم اقتصاد روز ویژگی‌های نهادی و تنوعات فرهنگی را حتی در حوزه اقتصادهای موجود هم نادیده می‌گیرد؛ درواقع با تاکید بر پیامدهای تعادل، از تحولات ساختاری و تغییرات پویای دائمی اغماض می‌کند. با این حال بدون ابزار تحلیلی مناسب جهت فهم و تشخیص نظام‌های اجتماعی-اقتصادی نمی‌توانیم امیدوار باشیم که به چیزی بیش از سطحی‌ترین ملاحظات فرصت‌های آتی دست پیدا کنیم.»
پاشنه آشیل سرمایه‌داری: پول کثیف و چگونگی احیای نظام بازار آزاد نوشته ریموند بیکر با ترجمه سجاد امیری یکی دیگر از عنوان‌های این تریلوژی است. پاشنه آشیل کاپیتالیسم [یا آن‌گونه که در ایران مصطلح است سرمایه‌داری] شما را دعوت به همراهی در این مسیر می‌کند؛ پیوستن و قدم گذاشتن در راهی که هدفش زیر ذره‌بین قرار دادن نظام بازار آزاد جهانی است. این مسیر با بررسی مبادلات نامشروع جزیی آغاز می‌شود و آنگاه تخلفات گسترده جنایتکاران، تروریست‌ها و شرکت‌های چندملیتی را پوشش می‌دهد. پس از آن، به حوزه نابرابری‌های درآمدی جهانی ورود می‌کند که به‌واسطه شیوع تخلفات در سازوکار کاپیتالیسم بین‌المللی وخیم‌تر شده است. آنگاه نوبت به موشکافی شالوده‌های فلسفی می‌رسد که به نظر می‌رسد، توجیه‌کننده نقص‌های این نظام هستند. و سرانجام بحث با ارائه راهکارهایی برای احیای کاپیتالیسم و گستردن پتانسیل‌ها و موهبات فراوان آن برای کل بشریت به جمع‌بندی و پایان می‌رسد.
نویسنده در اهمیت نگارش این اثر می‌نویسد: «هدف من از نگارش این کتاب، مشارکت در اصلاح نظام بازار آزاد است و نباید برداشت دیگری از آن شود. من خالصانه امیدوارم که این تصور ایجاد نشود که این نوشتاری علیه سرمایه‌داری است. هدف من خلاف این است- گامی مثبت برای تجدید و احیای ظرفیت‌های عظیم سرمایه‌داری. مدت‌هاست که من به این مساله واقف شده‌ام که بهترین راه رسیدگی به هر مشکلی این است که پرتوهای روشنایی‌بخش را بر آن تاباند و تمام جوانب آن را بررسی کرد. من با بهره‌مندی لازم از فرآیندی که اشتیاق و خلاقیت را برای من به همراه داشته است، دست به کار این کتاب شدم و امیدوارم این فرصت‌ها را در اختیار دیگران نیز قرار دهم. ما باید با احساس تعهد بیشتر در قبال عدالت در مقایسه با شیوه‌ای که سرمایه‌داری در پیش گرفته است، به این مهم نائل شویم. برای دستیابی به موفقیت در بلندمدت، تغییر در این نظام ضروری است.»
بازخوانی بنیادهای سه‌گانه زیبایی‌شناسی فرهنگ و هنر ژاپن زیرتیتر کتابی است که سه نویسنده ژاپنی ایتوته ایجی، تاناکا ایکو و سه‌سوکو تسونو نوشته‌اند. این کتاب با ترجمه محمود صدری و محسن زینی‌وند به‌زودی منتشر می‌شود. کتاب مصور «زیبای ژاپنی: بازخوانی بنیادهای زیبایی‌شناسی در فرهنگ و هنر ژاپن»، اساساً درباره فرهنگ و هنر ژاپن است و ربط مستقیمی به اقتصاد و کسب‌وکار ندارد. اما در عین حال سرشار از آموزه‌هایی بنیادی در باب فهم رفتار اقتصادی ژاپنی‌هاست و خواننده نکته‌سنج، بازتاب زیبایی‌شناسی و فرهنگ ژاپن را در پندار و کردار اقتصادی مردم این کشور خواهد دید. از این‌رو، این کتاب، خواننده اهل هنر و فرهنگ را با جلوه‌ای نو و روایتی هنری از اقتصاد آشنا خواهد کرد که ویژگی‌اش همنوایی با نظم طبیعی و تکمیل کاستی‌های آن است؛ و به خواننده اهل اقتصاد و کسب‌وکار نشان خواهد داد که آن چیزی که ژاپنی‌ها را به اسطوره‌های تلاش تبدیل کرده، لزوماً تمنای سود بیشتر نیست، بلکه رفتار اقتصادی ایشان، پژواکِ باوری ریشه‌دار به ناموس اشیای پیرامون، و پاسخی اخلاقی به مواهب طبیعی است.
این کتاب از میان مفاهیم فرهنگی و زیبایی‌شناختی پرشمار ژاپن، سه مفهوم همه‌شمول را که مفاهیم دیگر بر آن استوارند، برگزیده و با شرح و بسط ریشه‌های تاریخی آنها، نشان داده است که خویشاوندی کم‌نظیر ژاپنی‌ها با طبیعت، آنان را به دریافتی ساده و انضمامی از هستی و پرهیز از ذات‌پنداری پیچیده و معناآفرینی‌های پندارگرایانه، نزدیک کرده است.
دارکوب سرخوش و خوشحالمجموعه کتاب‌های کودک و نوجوان دارکوب یکی از زیرمجموعه‌های انتشارات دنیای اقتصاد است که از سال 1394 کار خود را آغاز کرده است. انتشارات دنیای اقتصاد طی سال‌های اخیر بر حوزه‌های اقتصاد و مدیریت و بازرگانی، تمرکز داشت؛ اما از آغاز امسال ادبیات، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، فلسفه و کتاب‌های کودک و نوجوان را نیز به حوزه فعالیت خود افزوده است.
مجموعه دارکوب برای گروه‌های سنی خردسال، کودک و نوجوان آثاری در قالب آموزش مفاهیم زندگی، داستان و سرگرمی منتشر می‌کند. مجموعه کتاب‌های کودک و نوجوان دارکوب تلاش می‌کند با انتخاب و ترجمه برترین آثار داستانی و آموزشی که در چهارگوشه جهان برای نسل‌های تازه از راه‌رسیده منتشر می‌شود، پنجره‌ای به زندگی کودکان بگشاید تا با دنیایی که سنگ‌بنایش را مفاهیمی همچون صلح، نوع‌دوستی، محیط‌زیست و دنیای بدون جنگ و نابرابری نژادی می‌سازد، از همان سال‌های اولیه زندگی آشنا شوند. مجموعه دارکوب سعی دارد در فعالیت‌های آتی خودش با تکیه بر همین اصل کتاب‌هایی با محوریت آموزش و احترام به محیط زیست و کتاب‌های آموزشی در حوزه اقتصاد، مدیریت، سیاست‌های صلح‌طلبانه و انسان‌دوستانه، فاصله گرفتن از بنیادگرایی و باورهای نادرست را در برنامه کاری‌اش قرار بدهد.
دیدگاه تان را بنویسید