اعتبار زنانه
چرا زنان کمتر از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند؟
به‌تازگی گزارشی از سوی بانک توسعه بین‌آمریکایی (IDB) و یونسکو منتشر شده که به بررسی نقش سیستم‌های هوش مصنوعی (AI) بر فرصت‌های کاری زنان می‌پردازد. این مطالعه نشان می‌دهد که سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند تاثیر جنسیتی بر کار، مراقبت و اشتغال خانگی داشته باشند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند کلیشه‌هایی را در مورد زنان ترویج کند که بر فرصت‌های مهارت‌آموزی و ارتقای مهارت و همچنین مسیرهایی برای مشاغل مرتبط با STEM اثرگذار است. این گزارش هشدار می‌دهد که دولت‌ها، بخش خصوصی و سایر بازیگران باید تلاش کنند تا اطمینان حاصل شود که زنان در اقتصاد دیجیتال عقب نمانند. این مطالعه همچنین به سازمان‌ها، شهروندان، سیاستگذاران و دانشگاهیان تاکید می‌کند تا با چالش آینده کاری همراه با هوش مصنوعی روبه‌رو نشوند. این گزارش از سوی پژوهشگران IDB، مرکز فناوری و دموکراسی Minderoo در دانشگاه کمبریج و آکسفورد، یونسکو و سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) تهیه شده است.
مفاد اصلی گزارش
ملاحظات اصلی این گزارش عبارت‌اند از: پیچیدگی‌های زمینه‌ای و جغرافیایی باید به طور سیستماتیک در هنگام طراحی و اجرای سیستم‌های هوش مصنوعی مورد توجه قرار گیرد. بازارهای کار، اقتصادها، فرهنگ‌ها و هنجارهای جنسی متنوع نحوه تجربه کارگران از سیستم‌های هوش مصنوعی را در عمل شکل می‌دهند، به این معنی که ابزارها و فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی بر کار زنان در این تنظیمات تاثیر می‌گذارند. زنان نباید از اقتصاد دیجیتال عقب بمانند. این گزارش شکاف‌های نگران‌کننده در دسترسی زنان به مهارت‌ها و مشاغل دیجیتال را نشان می‌دهد و اینکه چگونه دولت‌ها، شرکت‌ها و جوامع باید برای رفع این شکاف‌ها تلاش کنند. ائتلاف یونسکو (2019) تخمین زده است که به طور متوسط، در سراسر جهان، زنان 25 درصد کمتر از مردان احتمال دارد که بدانند چگونه از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای اهداف اساسی مانند به‌کارگیری فرمول‌های ساده حسابداری استفاده کنند. در عصر امروز، مردان چهار برابر زنان دارای مهارت‌های پیشرفته‌ای مانند برنامه‌نویسی کامپیوتری هستند. ما باید از محیط‌های کاری برابر برای زنان در سراسر جامعه حمایت کنیم. این گزارش نشان می‌دهد که در طراحی برخی سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است به مسائل جنسیتی به اندازه کافی توجه نشده باشد. این مساله توجه‌ها را به یک عنصر مهم در خانواده جلب می‌کند که می‌گوید، زنان نیاز چندانی به هوش مصنوعی ندارند، و با توجه به اینکه آنها بیش از دو برابر مردان وقت خود را صرف کارهای خانگی و مراقبتی می‌کنند شاید نیازشان به هوش مصنوعی را آنقدر که شاید و باید درک نمی‌کنند. سیستم‌های هوش مصنوعی و محل‌های کار نباید به نابرابری جنسیتی دامن بزنند. این گزارش ارتباط قوی میان کلیشه‌های کار مزدبگیر و بدون مزد زنان را نشان می‌دهد و اینکه چگونه این کلیشه‌ها بیشتر در سیستم‌های فناورانه شکل می‌گیرند و کدگذاری می‌شوند. از طریق این گزارش مشترک، IDB تحول دیجیتال را در منطقه در راستای چشم‌انداز 2025 تقویت می‌کند- طرح اولیه بانک برای تحریک بهبود و احیای مجدد رشد اقتصادی در آمریکای لاتین و کارائیب. این ابتکار به تسریع یک گذار عادلانه و فراگیر به سمت یک سیستم کار دیجیتالی‌تر، انعطاف‌پذیرتر، فراگیرتر و باکیفیت برای زنان کمک می‌کند.
هوش مصنوعی کیفیت کار زنان را پایین می‌آورد
در حالی که چت جی‌پی‌تی از زمان راه‌اندازی آن در یک سال پیش بسیار محبوب شده است، به نظر می‌رسد استفاده از آن در میان مردان بسیار رایج‌تر از زنان باشد. در حالی که اکنون 54 درصد از مردان هوش مصنوعی را در زندگی حرفه‌ای یا شخصی خود به کار می‌گیرند، طبق نظرسنجی اوایل امسال، این میزان به 35 درصد در زنان کاهش می‌یابد. میشل لیوارز، یک مربی تجاری مستقر در لندن، می‌گوید که از هوش مصنوعی برای نوشتن مقاله‌هایش استفاده نمی‌کند، زیرا می‌خواهد صدا و شخصیت خود را حفظ کند. میشل می‌گوید: «مشتریان عقیده دارند جلساتی که با من گذرانده‌اند برایشان بسیار مفید بوده است و بهره زیادی از آن برده‌اند، زیرا نسخه‌ای که در وب‌سایت من وجود دارد، ضبط‌شده نیست و من مستقیماً با آنها صحبت می‌کنم. افرادی که من را می‌شناسند به وب‌سایتم رفته‌اند و می‌گویند می‌توانند کلمات من را بشنوند و بلافاصله بگویند که این خودم هستم.» در همین حال، هیلی بیسترام (Hayley Bystram)، که وی نیز در لندن مستقر است، وسوسه نشده است که با استفاده از هوش مصنوعی در زمان خود صرفه‌جویی کند. خانم بیسترام موسس آژانس خواستگاری Bowes-Lyon Partnership است و با مشتریان خود رودررو ملاقات می‌کند تا آنها را با جفت همفکر خود پیوند دهد، بدون اینکه الگوریتمی در آن دخالت داشته باشد. هیلی می‌گوید: «جایی که می‌توانیم از چیزی مانند چت جی‌پی‌تی استفاده کنیم، در پروفایل‌های اعضای ماست که به‌دقت ساخته شده‌اند. ایجاد آن می‌تواند تا نیم‌روز طول بکشد. اما برای من، شناخت دقیق و ارتباط نزدیک با اعضا را از فرآیند کار خارج می‌کند، و به نظر می‌رسد فریبنده است، بنابراین ما به انجام آن به روش طولانی ادامه می‌دهیم.» برای الکساندرا کوارد، یک شرکت تجاری مستقر در پیزلی، اسکاتلند، استفاده از هوش مصنوعی برای تولید محتوا فقط «فتوشاپی سنگین» است. او همچنین به‌ویژه در مورد روند رو به رشد افرادی که از هوش مصنوعی برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کنند، نگران است، «زیرا آنها را در خوش‌اندام‌ترین، جوان‌ترین و شیک‌ترین حالت خود نشان می‌دهد». خانم کوارد می‌افزاید: «ما به سمت فضایی می‌رویم که نه‌تنها مشتریان شما را شخصاً نمی‌شناسند، بلکه شما هم به شخصه مشتریان خود را نمی‌شناسید و طبعاً با روحیات آنها به‌خوبی آشنایی ندارید پس چگونه می‌توانید برای آنها تصویر دلخواهشان را طراحی کنید؟»
ردپای مردسالاری در هوش مصنوعی
در حالی که به نظر می‌رسد دلایل معتبری برای دادن موقعیت گسترده به هوش مصنوعی وجود داشته باشد، جودی کوک، متخصص هوش مصنوعی، بر این باور است که دلایل عمیق‌تر و ریشه‌ای‌تری وجود دارد که چرا زنان به اندازه مردان از این فناوری استقبال نمی‌کنند. خانم کوک که بنیانگذار Coachvox.ai است، می‌گوید: «زمینه‌های بنیادی [علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات] به‌طور سنتی زیر سلطه مردان بوده‌اند.» به نظر می‌رسد روند کنونی در پذیرش ابزارهای هوش مصنوعی منعکس‌کننده این نابرابری است، زیرا مهارت‌های مورد نیاز برای هوش مصنوعی ریشه در رشته‌های Stem (مخفف Science technology, engineering, mathematic) دارد. خانم کوک می‌گوید: در بریتانیا، تنها 24 درصد از نیروی کار در بخش‌های بنیادی زن هستند، در نتیجه «زنان ممکن است با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی باتوجه به اینکه آموزش‌های کمتری در این حوزه می‌بینند احساس اعتماد‌به‌نفس کمتری داشته باشند. اگرچه بسیاری از ابزارها به مهارت فنی نیاز ندارند، اگر زنان بیشتری خود را از نظر فنی ماهر نبینند، ممکن است آنها را آزمایش نکنند. هوش مصنوعی همچنان مانند یک داستان علمی-تخیلی است. در رسانه‌ها و فرهنگ عامه، داستان‌های علمی-تخیلی بیشتر برای مردان عرضه می‌شود». خانم کوک می‌گوید که در حرکت رو به جلو می‌خواهد ببیند زنان بیشتری هم از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و هم در این بخش کار می‌کنند. «با رشد صنعت، ما قطعاً نمی‌خواهیم شکاف میان دو جنس را افزایش دهیم.»
زنان کمال‌گرا
لی چمبرز، روان‌شناس، می‌گوید که معمولاً تفکر و رفتار زنانه ممکن است برخی از زنان را از پذیرش هوش مصنوعی بازدارد. لی می‌گوید: «این شکاف نشات‌گرفته از روحیه زنانه است- زنان تمایل دارند قبل از شروع استفاده از آن، سطح بالایی از صلاحیت را درمورد آن داشته باشند. در حالی که مردان می‌خواهند بدون مهارت کامل وارد کارها شوند.» چمبرز همچنین بر این باور است که اگر زنان از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کنند، ممکن است از زیر سوال بردن توانایی‌هایشان بترسند. وی می‌گوید: «زنان به احتمال زیاد متهم به بی‌صلاحیتی می‌شوند، بنابراین برای نشان دادن تخصص موضوعی خود در یک زمینه خاص، باید بر اعتبار خود بیشتر تاکید کنند.» ممکن است این احساس وجود داشته باشد که اگر مردم بدانند شما به عنوان یک زن از هوش مصنوعی استفاده می‌کنید، به این معنی است که ممکن است به اندازه خود آنها واجد شرایط نباشید. زنان در حال حاضر بدنام شده‌اند و مردان ایده‌های آنها را می‌گیرند و ایده‌های آنها به دیگران منتقل می‌شود، بنابراین اگر مردم بدانند که شما از هوش مصنوعی استفاده می‌کنید نیز ممکن است به این روایت دامن بزنند که شما به اندازه کافی شایستگی و مهارت استفاده از آن را ندارید. این موضوع دیگری است که شما را تحقیر می‌کند؛ مهارت‌ها، شایستگی‌ها و ارزش شما را. یا همان‌طور که هریت کلسال (جواهرساز) می‌گوید: «من برای اصالت و خلاقیت انسان ارزش قائل هستم.»
شکاف میان زنان و هوش مصنوعی کم می‌شود؟
برای بهره‌مندی مفید از نیروی انسانی ورای جنسیت، زنان باید در پژوهش و توسعه هوش مصنوعی مشارکت داشته باشند. پژوهش‌های هوش مصنوعی هنوز به طور عمده در اختیار مردان است: در سال 2022، از هر چهار پژوهشگری که در سراسر جهان در مورد هوش مصنوعی مقالاتی منتشر می‌کردند، تنها یک نفر زن بود. در حالی که تعداد نشریاتی که زنان در حوزه هوش مصنوعی در آنها فعالیت می‌کنند رو به افزایش است، در حال حاضر زنان نصف مردان در انتشارات هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند. با افزایش تعداد این نوع نشریات، این شکاف بیشتر خواهد شد. حدود 45 درصد از زنان در نشریات هوش مصنوعی در سراسر جهان مشارکت دارند، در حالی که نزدیک به 90 درصد مردان در نشریات هوش مصنوعی در حال کار هستند. جالب‌تر اینکه تنها 11 درصد از مقالات هوش مصنوعی را زنان نوشته‌اند، در حالی که 55 درصد این مقالات از سوی مردان نوشته می‌شود. توسعه‌دهندگان زن در هوش مصنوعی حتی اقلیتی کوچک‌تر از پژوهشگران هستند. یک نظرسنجی در سال 2022 از کاربران Stack Overflow -یک پلت‌فرم محبوب برای به‌اشتراک‌گذاری دانش در میان توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان کامپیوتر- نشان می‌دهد که کمی بیش از چهار درصد از پاسخ‌دهندگان زن هستند. اما کشورهایی مانند نروژ، بلژیک، دانمارک، سوئیس و ایتالیا به دلیل داشتن سهم بالاتر، از توسعه‌دهندگان زن هوش مصنوعی متمایز هستند. سیاست‌ها و برنامه‌هایی که از توسعه مهارت‌های دیجیتال و هوش مصنوعی برای زنان پشتیبانی می‌کنند، به آنها کمک می‌کند در بازارهای کار فردا موفق شوند. این مهارت‌ها همچنین به زنان کمک می‌کند تا بفهمند سیستم‌های هوش مصنوعی چگونه اجرایی می‌شوند و در صورت لزوم نگرانی‌های خود را مطرح کنند. دولت‌ها در حال حاضر سیاست‌های متفکرانه‌ای را برای رسیدگی به توسعه مهارت‌های هوش مصنوعی برای زنان در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) پیشنهاد و اجرا می‌کنند. در اینجا به چند نمونه اشاره می‌شود. به عنوان بخشی از استراتژی هوش مصنوعی پان‌کانادایی، برنامه AI برای Good Summer Lab (AI4Good Lab) به زنان در زمینه‌های STEM فرصت‌های آموزش هوش مصنوعی و شبکه را ارائه می‌دهد. دانش‌آموختگان این آزمایشگاه قبلاً استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی را راه‌اندازی کرده‌اند و در حال توسعه ابزارهای یادگیری ماشینی هستند که از پردازش زبان طبیعی برای تشخیص سوگیری‌های جنسیتی در متن استفاده می‌کنند. در هلند، وزارت کشور و پژوهشگران ملاحظات فنی، قانونی و سازمانی را برای سازمان‌هایی که هوش مصنوعی را در عملیات‌های خود به کار می‌گیرند، در نظر گرفته‌اند. این موضوع به یک راهنمای گام‌به‌گام برای سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی برای جلوگیری از تبعیض منجر شد. دستورالعمل‌ها بر اهمیت مشارکت دادن ذی‌نفعان در مراحل اولیه، با شروع توسعه الگوریتم تاکید می‌کنند. افرادی که تحت تاثیر تصمیمات خودکار قرار می‌گیرند باید مطلع شوند و در صورت لزوم به آنها ابزار اعتراض داده شود. در حالی که هوش مصنوعی ابزار قدرتمندی برای توانمندسازی اقتصادی زنان است، اما اگر مسائل مربوط به نمایندگی، تعصب و تبعیض به اندازه کافی مورد توجه قرار نگیرد، می‌تواند به یک شمشیر دولبه تبدیل شود. زمانی که نوبت به اطمینان از این می‌رسد که هوش مصنوعی با تمرکز بر مهارت‌های دیجیتال، حمایت از زنان در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، تجاری‌سازی هوش مصنوعی و حصول اطمینان از کنترل کلیشه‌ها و تعصبات جنسی، به کاهش شکاف جنسیتی کمک می‌کند، باید به اصول اولیه بازگردند. توسعه‌دهندگان، سیاستگذاران و کاربران هوش مصنوعی می‌توانند با یک رویکرد سیاستگذاری متفکرانه، محیطی فراگیر و مساعد برای همه زنان و گروه‌های مختلف ایجاد کنند تا در عصر هوش مصنوعی پیشرفت کنند.
