شتاب در دهکده جهانی

چقدر طول می‌کشد که یک صفحه اینترنتی برای شما باز شود؟ یا برای دیدن یک فیلم به صورت آنلاین یا دانلود یک فایل ویدئویی چقدر زمان مصرف می‌کنید؟ پاسخ این پرسش‌ها احتمالاً به مکانی که زندگی می‌کنید و دستگاهی که با آن به اینترنت وصل می‌شوید و مواردی دیگر بستگی دارد. اما با این حال سرعت اینترنت شما به دلیل زندگی در ایران هیچ‌وقت از یک مقدار بیشتر نمی‌شود. در واقع متوسط سرعت اینترنت در هر کشوری با کشور دیگر فرق می‌کند و این معیار به عوامل زیادی وابسته است. به‌طور کلی سرعت اینترنت در کشورها به چهار عامل زیرساخت،‌ نزدیکی یا اتصال به کابل‌های زیردریایی، اندازه کشور و سرمایه‌گذاری وابسته است.

زیرساخت یا نوع کابل‌کشی (مسی یا فیبر نوری) که یک کشور برای پشتیبانی از خدمات اینترنت استفاده می‌کند، مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده سرعت اینترنت محسوب می‌شود. به‌طور کلی هرچه زیرساخت‌ها جدیدتر باشند،‌ سرعت اتصال بیشتر است.

نزدیکی یا اتصال به کابل‌های زیردریایی هم مهم است، چرا که کابل‌های زیردریایی فیبرنوری تقریباً 97 درصد از داده‌های مخابراتی جهان را انتقال می‌دهند.

از آنجا که وسعت خشکی بر میزان هزینه ارتقای زیرساخت تاثیر می‌گذارد،‌ اندازه یک کشور روی سرعت اینترنت تاثیرگذار است. هر چه یک کشور کوچک‌تر باشد، ارتقای زیرساخت‌های آن ارزان‌تر و راحت‌تر خواهد بود.

سرمایه‌گذاری تفاوت‌ها را نمایان می‌کند،‌ هر چه یک دولت دسترسی به اینترنت را بیشتر در اولویت خود قرار دهد، احتمالاً سرعت اینترنت در آن کشور بهتر خواهد بود.

به‌طور قطع،‌ عوامل دیگری وجود دارد که روی سرعت اینترنت یک کشور تاثیرگذارند،‌ سیاست‌های دولت و کاهش عمدی پهنای باند به عنوان مثال از دلایل کندی اینترنت در برخی از کشورهای دنیا به حساب می‌آید.

رتبه‌بندی سرعت اینترنت در جهان

مراجع مختلفی در دنیا رتبه‌بندی سرعت اینترنت در جهان را انجام می‌دهند. به عنوان مثال وب‌سایت speedtest یکی از سایت‌هایی است که به صورت لحظه‌ای سرعت اینترنت ثابت و موبایل را رتبه‌بندی می‌کند. بر اساس اطلاعات منتشرشده در این وب‌سایت از نظر سرعت اینترنت همراه امارات متحده عربی با بیش از 260 مگابایت بر ثانیه سرعت دانلود،‌ سریع‌ترین اینترنت همراه را دارد. قطر، کره جنوبی،‌ بلغارستان و کویت هم کشورهای دیگری هستند که میانگین سرعت دانلود اینترنت همراه در آنها بیشتر از 200 مگابایت بر ثانیه است. این در حالی است که بر اساس آمار منتشرشده در این وب‌سایت میانگین سرعت دانلود جهانی اینترنت همراه 78 /75 مگابایت بر ثانیه و سرعت آپلود 17 /14 مگابایت بر ثانیه ثبت شده است.

وضعیت سرعت اینترنت پهنای باند ثابت اما در جهان بسیار بهتر است. بر اساس آمار اسپیدتست میانگین سرعت دانلود اینترنت ثابت در جهان 37 /136 مگابایت بر ثانیه و سرعت آپلود 95 /75 مگابایت است که بیش از دو برابر سرعت اینترنت همراه است. بر اساس اطلاعات این سایت سنگاپور با 87 /290 مگابایت بر ثانیه و شیلی با 91 /285 مگابایت بر ثانیه در صدر قرار دارند. هنگ‌کنگ، موناکو،‌ سوئیس، چین،‌ تایلند، رومانی و فرانسه هم کشورهای بعدی هستند که سرعت اینترنت در آنها بالای 240 مگابایت بر ثانیه است. در این رتبه‌بندی ایران با سرعت اینترنت ثابت 2 /10 در رتبه صدوچهل‌وهفتم جهان قرار دارد و پایین‌تر از کشورهایی چون بنین، اتیوپی و آنگولا ایستاده است. نکته جالب در مورد ایران این است که سرعت اینترنت همراه در این کشور 54 /40 مگابایت بر ثانیه گزارش شده که ایران را در رتبه 77 جهان قرار می‌دهد. این در حالی است که در اکثر کشورهای دنیا و همچنین میانگین جهانی، سرعت اینترنت ثابت معمولاً از اینترنت همراه بیشتر گزارش شده است.

یکی دیگر از سایت‌هایی که رتبه‌بندی سرعت اینترنت را انجام داده، وب‌سایت Cable.co.uk است. این وب‌سایت معتبر با انجام بیش از 1 /1 میلیارد آزمایش سرعت در بیش از 200 کشور دنیا،‌ سرعت پهنای باند ثابت را در سراسر جهان اندازه‌گیری کرده است. منطقه جرسی که یک جزیره مستقل از مجموع جزایر تحت حکمرانی بریتانیا به حساب می‌آید سریع‌ترین سرعت اتصال به اینترنت را دارد. متوسط سرعت دانلود در این منطقه بیش از 274 مگابایت در ثانیه است که تقریباً 9 برابر میانگین جهانی است.

زیرساخت عامل اصلی اینترنت سریع منطقه جرسی است. این منطقه اولین حوزه در جهان است که کل سیستم کابل خود را به فیبر خالص (FTTP) ارتقا داده است. عامل مهم دیگر اندازه منطقه است، از آنجا که مساحت و جمعیت این منطقه در مقایسه با سایر نقاط جهان بسیار کوچک است،‌ سرعت اینترنت در این منطقه بسیار بالاتر از میانگین جهانی است.

دومین کشور در این فهرست هم یک منطقه کوچک است. متوسط سرعت دانلود اینترنت در لیختن‌اشتاین که از نظر سرانه یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیاست به بیش از 211 مگابایت بر ثانیه می‌رسد. دولت این کشور به‌طور گسترده‌ای روی زیرساخت‌های مخابراتی سرمایه‌گذاری کرده و در نظر دارد کل زیرساخت‌ها را تا پایان سال 2022 فیبر نوری کند. لیختن‌اشتاین هم جمعیت به نسبت کمی دارد. در حال حاضر جمعیت این کشور در حدود 38 هزار نفر است. در واقع حضور دو کشور هلند و مجارستان با جمعیت میلیونی در میان 10 کشور برتر این رتبه‌بندی بسیار حائز اهمیت است.

در آن سوی طیف،‌ ترکمنستان کندترین سرعت پهنای باند ثابت را دارد. سرعت دانلود در این کشور به‌طور متوسط 5 /0 مگابایت بر ثانیه است. البته دلیل اصلی این سرعت پایین سیاستگذاری و مداخله دولت است.

آینده در اختیار 5G

نوآوری و فناوری‌های جدید در حال تغییر چشم‌انداز دیجیتال بوده و موضوعاتی مانند شبکه‌های 5G در حال تبدیل شدن به جریان اصلی در سراسر جهان هستند. به دلیل تغییرات سریعی که در ذات این صنعت نهفته است، داده‌هایی که برای رتبه‌بندی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد به صورت ماهانه به‌روزرسانی شده تا چشم‌انداز سرعت اینترنت در جهان به صورت مداوم مورد بررسی قرار بگیرد. این بدان معناست که جهان در حال حرکت به سمتی است که میانگین کلی سرعت اینترنت روزبه‌روز افزایش می‌یابد. به جز کشورهایی که بخواهند از این روند به صورت خودخواسته خارج شده و با دخالت‌های دولتی از قافله جهانی جا بمانند.

با گسترش شبکه‌های 5G در سراسر دنیا، ارائه‌دهندگان خدمات به موانع احتمالی برای اجرای نسل بعدی شبکه اشاره می‌کنند. وقتی صحبت از مشاغل و شبکه‌های خانگی می‌شود، موانع متعددی وجود دارد. آنها با مشکلات بالقوه مختلفی سروکار دارند که نیاز به رویکردهای متفاوتی دارد. زیرساخت‌های ضعیف، مانند اتصال مخابراتی محدود و سیگنال‌های حمل‌ونقل به دلیل املاک و مستغلات برای دکل‌های 5G، از ارائه روان و ایمن 5G جلوگیری می‌کند. 

کمبود تجهیزات مناسب بر مشکلات افزوده است، در حالی که دسترسی محدود به امواج تلفن همراه و ارتباطات ضعیف میان مقامات محلی این پیچیدگی را بیشتر کرده است. یکی دیگر از مسائل مهم در مناطق روستایی و شهری دسترسی به شبکه‌های فیبر است.

هزینه‌های قطعی اینترنت

. دولت‌ها از راه‌های مختلفی می‌توانند دست به ایجاد اختلال در اینترنت بزنند. قطع کردن کامل شبکه،‌ دستکاری پروتکل دروازه مرزی (BGP)،‌ مسدود کردن آدرس IP،‌ فیلترینگ سیستم نام دامنه (DNS)، بازرسی عمیق بسته (DPI)‌ و مسدود کردن پروتکل بخشی از اقداماتی است که می‌تواند با ایجاد اختلال در شبکه جهانی اینترنت هزینه سنگینی به دوش اقتصاد یک کشور وارد کند. شاخص هزینه جهانی قطعی اینترنت کل اثرات اقتصادی قطعی خودخواسته اینترنت و مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی را در سراسر جهان مورد بررسی قرار می‌دهد. این نوع از اختلال خودخواسته،‌ در واقع سانسور اینترنت در شدیدترین وضعیت خود است. این قطعی نه‌تنها حقوق دیجیتال شهروندان را سلب می‌کند بلکه می‌تواند به کل اقتصاد یک کشور ضربه وارد کند. اما این شاخص چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

ابزار هزینه قطعی اینترنت که توسط NGO نت‌بلاکز و بر اساس شاخص‌های بانک جهانی، ITU و یورواستات محاسبه شده است،‌ قطعی منطقه‌ای و ملی اینترنت و تعطیلی رسانه‌های اجتماعی در سراسر جهان را به منظور تعیین زمان و وسعت محدودیت مورد بررسی قرار می‌دهد. این موضوع اجازه می‌دهد که اثر اقتصادی قطعی اینترنت به‌طور تقریباً دقیقی محاسبه شود. این هزینه‌ها از سه منظر قطع اینترنت، مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی و نیاز به VPN برای ورود به این شبکه‌ها و کند کردن شدید اینترنت مورد محاسبه قرار گرفته است. اما این هزینه‌ها در سال 2022 در سطح جهان چقدر بوده است.

در جدول هزینه‌های قطعی اینترنت روسیه، میانمار و قزاقستان در صدر قرار دارند. قطعی اینترنت در روسیه که بیش از 113 میلیون نفر تحت تاثیر آن قرار گرفتند در مجموع بیش از 7 /11 میلیارد دلار هزینه دربر داشته است. مدت زمان اختلال جدی اینترنت در این کشور 4095 ساعت برآورد شده است. میانمار از نظر ساعتی با حدود 11 هزار ساعت اختلال هزینه 575 میلیون‌دلاری را به اقتصاد کشورش تحمیل کرده است. 

قزاقستان و ازبکستان هم با 410 و 219 میلیون دلار هزینه، رتبه‌های سوم و چهارم را از نظر هزینه‌های قطعی اینترنت به خود اختصاص داده‌اند. در این رتبه‌بندی ایران هم به خاطر محدودیت‌های اینترنتی و قطعی زیانی 190 میلیون‌دلاری در سال 2022 متحمل شده است. مجموع ساعات اختلال اینترنت در ایران 1290 ساعت تخمین زده شده است.