تسخیر
چگونه پای هوش مصنوعی به پرونده‌های جنایی باز شد؟
تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که فیلم‌های داستانی چه تاثیری بر علم‌آموزی و افزایش دانش شما دارند؟ «تسخیر» سریال هیجان‌انگیز و رازآلود بریتانیایی پیشنهاد ما به شماست. بن چانان، نویسنده و کارگردان سریال است و ستاره‌هایی چون هالیدی گرینگر، کالوم ترنر، لورا هادوک، بن مایلز، کاوان کلرکین، پل ریتر و ران پرلمن در آن ایفای نقش کردند. پخش تسخیر در تاریخ 3 سپتامبر 2019 در بی‌بی‌سی وان آغاز شد و نقدهای مثبتی از منتقدان دریافت کرد. در ژوئن 2020 اعلام شد که فصل دوم آن در حال ساخت است. پخش فصل دوم از بی‌بی‌سی وان در بریتانیا در 28 آگوست 2022 آغاز شد و همچنین در 3 نوامبر 2022 در پیکاک در ایالات‌متحده به نمایش درآمد. بن چانان شبیه فیلم‌هایش شخصیتی اگزوتیک دارد. چانان همواره علاقه‌مند است ذهن طرفدارانش را با یک علامت سوال جدید روبه‌رو کند. دوستدارانش با شوق فیلم‌ها و سریال‌هایش را دنبال می‌کنند.
فصل اول؛ توطئهای رازآلود
شان امری، سرجوخه سابق ارتش بریتانیا، پس از گذراندن شش ماه حبس به اتهام قتل یک طالب غیرمسلح در افغانستان، هنگامی که دادگاه استیناف حکم می‌کند که مدارک ویدئویی مورد استناد برای محکوم کردن او ناقص است، تبرئه می‌شود. او پس از تبرئه شدن بی‌خبر از آنکه توطئهای دیگر در کمین اوست به لندن بازمی‌گردد و به مناسبت آزادی‌اش جشنی باشکوه ترتیب می‌دهد. در همان شب وکیل او، ریانا رابرتز، در راه بازگشت به منزلش به طرز مشکوکی ربوده می‌شود و به قتل می‌رسد. در این میان شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد شان در این ماجرا دست داشته است. از جمله این شواهد فیلم‌های دوربین مداربسته است که نشان می‌دهد او در حال ربودن وکیلش است. اما شان انکار می‌کند و می‌گوید هیچ نقشی در این ماجرا ندارد. در این میان ریچل کری، کارآگاه پرونده، از راه می‌رسد. او سابقه بسیار درخشانی در عملیات‌های بسیار مهم داشته و پس از پژوهشهای میدانی و کنکاش‌های مستمر برای پیدا کردن جسد رابرتز متوجه می‌شود توطئهای پیرامون «شان» در حال رخ دادن است.
در ادامه تصویر «امری» را در زندان می‌بینیم، در حالی که کری بدون وجود شان نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. بنابراین امری را به قید وثیقه آزاد می‌کند. شان پس از آزادی از زندان به صورت خودجوش شروع به جست‌وجوی جسد ریانا می‌کند. او با زیرکی به آپارتمان ریانا راه پیدا می‌کند و در آنجا متوجه حضور فردی مشکوک می‌شود. شان می‌خواهد بفهمد این فرد مشکوک کیست؟ امری برای تعقیب فرد ناشناس سوار تاکسی مشکی‌رنگی می‌شود که متوجه می‌شویم فقط در ظاهر تاکسی است. راننده امری را می‌دزدد و به عمارتی مشکوک می‌برد. کری متوجه این اتفاق می‌شود و به دستیاران خود دستور می‌دهد به آدرس مورد نظر بروند. وقتی آنها به آدرسی که کری داده بود می‌رسند، با یک خیابان خالی مواجه می‌شوند و این شروع یک سردرگمی بزرگ است. افسر اطلاعاتی ایالات‌متحده، فرانک نپیر، در مورد مکان رابرتز، از شان بازجویی می‌کند و فیلمی از شکنجه دوستش مت در اتاق کناری به او نشان می‌دهد. لطیف و فلین، دستیاران کری که متوجه شده بودند پرونده در جریان است و مختومه نشده، فیلم دوربین مداربسته دستکاری‌شده را به صورت آنلاین افشا می‌کنند. کری به دنبال فیلمی از ورود امری به داخل عمارت است، اما به او پاسخ درست نمی‌دهند. امری از دست آمریکایی‌ها فرار می‌کند و با مارکوس لوی، مهندس کامپیوتر که به او کمک کرده، برخورد می‌کند. لوی به او می‌گوید که اگرچه فناوری «دیپ فیک» وجود دارد، اما راهی برای تغییر فیلم زنده وجود ندارد. با این حال، لوی بعداً با کری دیدار می‌کند و این فرضیه را مطرح می‌کند که در فیلم امری و رابرتز صحنه عبور اتوبوس در اصل فرصتی بوده است تا توطئه‌گران بتوانند فیلم را به شکل بسیار طبیعی دستکاری کنند. امری به دیدار مت می‌رود و می‌فهمد که او شکنجه نشده است. امری با ماشین مت لندن را ترک می‌کند، اما مت او را به پلیس لو می‌دهد. امری در داخل ضایعات می‌گردد و جسد رابرتز را در میان آشغال‌ها پیدا می‌کند.
فصل دوم؛ رابطه هوش مصنوعی و جنایت
فصل دوم سریال به پرسش‌های ما پاسخ می‌دهد؛ به طور مثال اگر مت شکنجه نشده است پس امری فیلم چه کسی را در حال شکنجه دیده است؟ در اینجا هوش مصنوعی که پدیده‌ای نوظهور است به میدان می‌آید. در حقیقت این فصل هدف سریال را آشکار می‌کند. هوش مصنوعی چقدر می‌تواند کمک‌کننده باشد؟ قدرت تخریبگرش تا کجاست؟ فناوری «دیپ فیک» چقدر می‌تواند در پروژه‌های جنایی موثر واقع شود؟ در ادامه به این پرسش‌ها می‌پردازیم.
نقش هوش مصنوعی در روابط بین‌الملل
بسیاری از مطالعات تاثیر فناوری بر امور بین‌الملل را بررسی کرده‌اند، اما تعداد کمی از آنها تاثیر هوش مصنوعی بر ساختار سیستم بین‌المللی را تحلیل کرده‌اند. یک پژوهش مجموعه مفاهیم علم شبکه با چندین شاخه در هوش مصنوعی را به عنوان روشی برای تکامل سیستم بین‌المللی در نظر گرفته است. امروزه یافته‌ها نشان می‌دهد که متغیرهای بین‌المللی می‌تواند به عنوان سازوکاری برای پویایی این سیستم در نظر گرفته شود، به ویژه زمانی که هوش مصنوعی با موضوعات مختلف در تعامل است. به طور کلی، شواهد کمی از تکامل نوآوری‌های هوش مصنوعی و قدرت فناوری برای شناسایی تغییرات ساختار سیستم در همه کشورها وجود دارد. هوش مصنوعی (AI) به طور فزاینده‌ای در نحوه تعامل ما با دیگران واسطه می‌شود. با این حال، روابط بین‌الملل، ادبیات مخصوص به خود را دارد و هوش مصنوعی باید خود را با این ادبیات همراه کند. ابعاد قدرت، موقعیت بین‌المللی دولت‌های متاثر از هوش مصنوعی را مشخص می‌کند و یک سیستم پیچیده را نشان می‌دهد که ابعاد اقتصادی، نظامی، دیپلماتیک، مالی و فناوری را در بر می‌گیرد. با تکیه بر مطالعاتی که رابطه میان امور بین‌الملل و فناوری را تحلیل کرده‌اند، مفاهیمی برای توسعه یک ساختار چندلایه شناسایی شده است. در این پژوهش‌ها به‌جای تجزیه و تحلیل هر یک از بخش‌های قدرت بین‌المللی به‌صورت مجزا، یک سیستم پیچیده تبیین و فرض شده است که هوش مصنوعی با دولت‌های غیردموکراتیک در ارتباط است. بنابراین، ابتدا به پیچیدگی‌های قدرت بین‌المللی پرداخته شده است. دوم، پژوهشگران نقش عاملیت و هویت را در توسعه فناوری تحلیل کرده‌اند. سوم، ماهیت درونزای تعاملات میان قدرت و فناوری شرح داده شده است. چهارم، پیچیدگی اکوسیستم هوش مصنوعی ارائه شده است. با توجه به اینکه دولت‌ها برای بقا تلاش می‌کنند، بنابراین دائم به دنبال قدرتمندتر شدن هستند. اما فرمول قدیمی توسعه قدرت اقتصادی و سپس تبدیل آن به قابلیت‌های نظامی در حال حاضر بی‌اثر است، زیرا اکنون علم و فناوری شرط لازم برای دستیابی به پیشرفت اقتصادی و نظامی است (بروکز و وولفورث، 2016). علاوه بر این، با توجه به پیچیدگی فزاینده آن در طول زمان، نوآوری علمی مورد نیاز برای ایجاد قدرت به شکلی متفاوت از سایر کشورها دشوارتر است (Gilli and Gilli ,2019). ازاین‌رو، فشار رقابت بین‌المللی و پیچیدگی پیشرفت‌های علمی، دولت‌ها را وادار می‌کند تا اکوسیستم علمی خود را گسترش دهند (تیلور، 2016). بنابراین نتیجه خواهیم گرفت که هوش مصنوعی مزایای زیاد و همچنین معایب بسیار نیز دارد. امروزه هوش مصنوعی به کمک دولت‌ها آمده تا بدون جنگ‌های نظامی و به بار آوردن ویرانی و آثار زیان‌بار روحی و روانی قدرت خود را گسترش دهند. اما هوش مصنوعی نیازمند فناوری‌های پیشرفته است و هر دولتی به آن دست یابد با سرعت بسیار زیادی از رقیبان خود پیشی می‌گیرد.
کاربرد هوش مصنوعی در پروژه‌های جنایی
استفاده از هوش مصنوعی در جامعه مدرن اهمیتی روزافزون یافته است. به گفته برخی از پژوهشگران، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند در ارائه یک تحلیل دقیق و عینی در انواع پیامدهای جرائم مختلف به کار بیایند. فقط باید کاری کنیم که این فرآیندها از مرزهای قانونی فراتر نروند. هدف اصلی بررسی مجرمان است زیرا مجرمان سایبری به طور فزاینده‌ای از اینترنت اشیا برای تولید و گسترش بدافزار و حملات باگ‌افزار استفاده می‌کنند (والدمن، 2023). مقالات بسیاری بر هوش مصنوعی (AI)، پیش‌بینی جرم و پیشگیری از جرم متمرکز شده‌اند. یک مطالعه بررسی می‌کند که آیا از نظر اخلاقی قابل قبول است که یک وسیله الکترونیکی را به عنوان کشف جرم جنایی تعیین کنیم. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که استفاده از هوش مصنوعی برای ارزیابی تاثیرات قوانین کیفری نه‌تنها یک فرآیند مکانیکی است، بلکه برای ارزیابی یک فرد محکوم به جرم نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت. هوش مصنوعی یک فناوری است که ماشین‌ها آن را نمایش می‌دهند و با هوش طبیعی که منظور، حیوانات و انسان‌هاست مخالف است. در گذشته هوش مصنوعی محدود به ارتباط ماشین‌ها و سایر مهارت‌های شناختی انسان مرتبط با ذهن انسان و عمل آن یعنی حل مساله و یادگیری می‌شد. برخی از پژوهشگران به الگوریتم‌های هوش مصنوعی اشاره می‌کنند که در ارائه یک تحلیل عینی واضح و مطلق از خطرات مختلف ناشی از جرائم مجرمان، کارایی بسیاری دارند. هوش مصنوعی نقشی حیاتی در جرم‌شناسی ایفا می‌کند. اکنون تعداد کمی از نقش‌های بالقوه هوش مصنوعی در سیستم قضایی کاربرد دارد. علاوه بر این، هوش مصنوعی در جرم‌شناسی کاربرد قابل‌توجهی دارد و جامعه را به سمت عدالت کیفری رهنمون می‌شود. هوش مصنوعی (AI) اکنون در بسیاری از حوزه‌های فعالیت انسانی وارد شده است؛ از پژوهشهای دارویی تا رسانه‌های اجتماعی، کشاورزی تا خرید آنلاین، تشخیص پزشکی تا امور مالی و آهنگسازی و مسائل کیفری به طور عجیبی قدرتمند عمل می‌کند و بانفوذ است. سیستم عدالت کیفری یکی از حوزه‌های کلیدی مسوولیت‌های دولت‌ها را نشان می‌دهد و نظم عمومی و جلوگیری از نقض انواع حقوق اساسی را با کشف، تحقیق، تعقیب و مجازات جرائم کیفری تضمین می‌کند. مهرنوش ابوذری1، استاد دانشگاه تهران در یکی از پژوهش‌هایش این‌گونه می‌نویسد، هوش مصنوعی در دنیای فناوری امروزی با اثبات کارایی و توانمندی‌های خود توانسته انقلاب چهارم را به وجود بیاورد و مانند موجی عظیم و قدرتمند تمامی عرصه‌های زندگی بشر را در برگرفته و مشاغل بسیاری را یاری یا جایگزین کرده است. یکی از زمینه‌های کاربرد هوش مصنوعی در تحقیقات جنایی، کشف جرم، شناسایی متهم، اثبات جرم و شناسایی قربانی است. این امر به بهبود و تسریع عملکرد پلیس، افزایش دقت تحقیقات جنایی و نقش موثر در پیشگیری از وقوع جرم و رفتارهای پرخطر در جامعه کمک می‌کند. همچنین نقشی موثر در اجرای عدالت پیشگیرانه و ایجاد امنیت در جامعه و بهبود تصمیمات قضایی برای اعطای موسسات خودسر خواهد داشت. این مقاله به ارائه و تحلیل قابلیت‌ها و ظرفیت‌های هوش مصنوعی در تحقیقات جنایی و نمونه‌های مشابه مورد استفاده در سطح جهان برای اثبات ضرورت استفاده از هوش مصنوعی در تحقیقات جنایی و اقدامات و برنامه‌ریزی‌های لازم از سوی سیاستگذاران و دولت‌ها در این حوزه می‌پردازد. موضوعات اصلی مورد بحث شامل عملکرد هوش مصنوعی در کشف و پیش‌بینی جرم، ظرفیت ریسک مجرمان و توانایی اعمال نهادهای خودسر و معرفی برنامه‌های هوش مصنوعی اجراشده در سراسر جهان در زمینه تحقیقات جنایی است.
نقدهایی بر سریال تسخیر
فصل نخست این سریال با نقد مثبت منتقدان مواجه شد. در Rotten Tomatoes، بر اساس بررسی‌های 39 منتقد، دارای 92 درصد تاییدیه با میانگین امتیاز 1 /8 از 10 است. این سایت می‌نویسد: «تسخیر» در تبدیل کردن روندی کند و خسته‌کننده به روندی جذاب به اوج می‌رسد. تسخیر در «متاکریتیک»، بر اساس نظر 20 منتقد سینما، امتیاز 72 از 100 را دریافت کرد که نشان‌دهنده «بررسی‌های عموماً مطلوب» است. «تلگراف» به فصل دوم این سریال چهار ستاره داد.
پی‌نوشت:
1- حقوق و فناوری‌های نوین، پاییز و زمستان 1401، شماره 6
