تاریخ انتشار:
اهمیت شرکت رئیس‌جمهور در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد
ما و داووس
سال قبل که حسن روحانی با پیام حسن نیت و اشتیاق برای مذاکره در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس ظاهر شد، به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز انعکاسی بود از حضور سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب ایران که با پیامی مشابه راهی این اجلاس می‌شد. مقایسه حضور روحانی با خاتمی نشان می‌دهد که ایران در ۱۰ سال گذشته چقدر تغییر کرده است؛ هر دو رئیس‌جمهور فعلی و اسبق ایران عملکرد تقریباً یکسانی در داووس داشتند و با استقبال مواجه شدند که با رویکرد محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق ایران متفاوت بود.
سرگه بارسقیان/ دبیر تحریریه
سال قبل که حسن روحانی با پیام حسن نیت و اشتیاق برای مذاکره در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس ظاهر شد، به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز انعکاسی بود از حضور سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب ایران که با پیامی مشابه راهی این اجلاس می‌شد. مقایسه حضور روحانی با خاتمی نشان می‌دهد که ایران در 10 سال گذشته چقدر تغییر کرده است؛ هر دو رئیس‌جمهور فعلی و اسبق ایران عملکرد تقریباً یکسانی در داووس داشتند و با استقبال مواجه شدند که با رویکرد محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق ایران متفاوت بود، چرا که او با گفته‌های خود نشان داده بود که «مرد داووس نیست». هدف روحانی از شرکت در اجلاس داووس در سال گذشته تبیین تلفیق دیپلماسی اقتصادی و نفتی با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بود و چون به گفته او حضور گسترده و چشمگیر سران کشورهای جهان و جمع شدن همه ظرفیت‌های مالی و اقتصادی جهان در داووس فرصت خوبی برای جمهوری اسلامی است، ایران تلاش داشت ظرفیت‌های اقتصادی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را به عنوان کشوری با امکانات و قابلیت‌های منحصربه‌فرد ارائه کند. آنچه روحانی در داووس 2014 گفت نشان داد مستاجر پاستور در تهران،
برخلاف خلف خود که اقتصاد ایران را چون تافته جدابافته‌ای از اقتصاد در حال بحران آن زمان جهان می‌دید، قائل به اصل پیوستگی اقتصاد جهانی است و گفت: «جهانی‌شدن، این بار، در شکل بحران جهانی اقتصادی نشان داد که همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم و اگر کشتی‌بانان خردمندی برنگزینیم، توفان‌ها به همه ما آسیب می‌رسانند.»
روحانی در داووس تصویری از ظرفیت اقتصادی ایران ارائه کرد که ظرف سه دهه آینده می‌تواند در زمره 10 اقتصاد اول دنیا قرار گیرد و گفت قصد جدی او تحقق این هدف است که همه پی‌ریزی‌های لازم را در مدتی که مسوولیت دولت را بر عهده دارد، انجام می‌دهد و قصد دارد همه موانع سیاسی و اقتصادی عمده آن را مهار و مرتفع کند. اقتصاد ایران به باور روحانی نزدیک‌ترین، همگون‌ترین و باظرفیت‌ترین اقتصاد به اقتصادهای موفق نوظهور است که «آینده را همراه و در کنار آنها، ترسیم می‌کنم».
بنابراین رئیس‌جمهور از داووس 2014 با دو دستاورد بازگشت: ارائه تصویری جدید از اقتصاد ایران که برخلاف رویه گذشته اثرناپذیری‌اش از اقتصاد جهانی را نقطه قوت آن نمی‌داند و فعال کردن ظرفیت‌هایی که در حاشیه این اجلاس توان بهره‌برداری از آنها وجود داشت. پیام ایران روشن بود: «درهای اقتصاد ایران به روی جهان باز است.» پس از شرکت روحانی در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، داووس دومین فرصتی بود که رئیس‌جمهور بتواند تصویر ایران پسااحمدی‌نژادی یا ایران عصر اعتدال را به دید جهانیان بگذارد. «سیاست درهای باز» و استقبال از سرمایه‌گذاری خارجی وجه افتراق اقتصاد بازار آزاد با اقتصاد متمرکز است که طی آن با کاهش نقش دولت، رقابت اقتصادی بیشتر می‌شود. شرط لازم برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی ثبات سیاسی و اقتصادی کشور است و این ممکن نخواهد شد مگر با باور دولت‌ها به برآوردن الزامات آن از قبیل ضمانت حقوقی، سیاسی و اقتصادی سرمایه‌گذاری، نظام مالیاتی بهینه و باور به مالکیت شخصی و... اگر دولتی واجد ویژگی‌ها و دارنده این ضمانت‌ها باشد می‌توان تعارفش را جدی گرفت و عزمش را جزم دانست. بنابراین مهم‌ترین کارکرد سخنرانی روحانی در اعلام همین باور بود
که عالی‌ترین مقام اجرایی کشور در مهم‌ترین تریبون اقتصادی جهان بیانش کند. باقی اما کار مذاکراتی است که با طی آنها بازرگانان و صاحبان اقتصاد جهان به گفت‌وگو بنشینند و فرمولی برای آن پیدا کنند.
البته با وجود اهمیت برنامه‌ریزی دیدارها و بسته شدن جدول ملاقات‌های داووس از مدت‌ها قبل، گاهی تصمیم‌گیری برای حضور مقام‌های رسمی ایران در این نشست در آخرین روزها اتخاذ می‌شود، چنان که در گذشته یکی از همراهان رئیس‌جمهور را شب‌پرواز به داووس از انجام این سفر باخبر کرده و در پاسخ به سوال او که چرا تاکنون مطلعش نکرده‌اند، پاسخ شنیده بود که تصمیم به حضور در داووس در آخرین فرصت‌ها گرفته شده است. مهم‌ترین زیان این تصمیم‌گیری دیرهنگام، عدم برنامه‌ریزی مناسب برای دیدارهای حاشیه‌ای این نشست است که فرصت بی‌بدیل حضور در مجمع عقلای اقتصادی جهان را به یک سخنرانی یا گفت‌وگو با مقامات سیاسی یا مصاحبه‌های رسانه‌ای محدود می‌کند. در حالی که دکتر محمود سریع‌القلم استاد دانشگاه شهید بهشتی که بارها به سلسله کنفرانس‌های مجمع جهانی اقتصاد دعوت شده توانست سال گذشته در پنج روز حضور در داووس در 24 میزگرد از 265 نشست این اجلاس شرکت و در 12 مورد مشارکت داشته باشد. به تعبیر سریع‌القلم «سطح یادگیری از تحولات سیاسی، ژئوپولتیک و اقتصادی جهان در داووس بی‌نظیر است. 2500 نفر کارآفرین، مدیر، سیاستمدار و دانشگاهی گردهم می‌آیند تا با تبادل آرا
از هم بیاموزند. داووس محل تصمیم‌گیری نیست بلکه کانون یادگیری و اثرگذاری است».
چهل و پنجمین اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد از چهارشنبه اول تا چهارم بهمن در داووس برگزار می‌شود و چنان که «تجارت فردا» کسب اطلاع کرده این بار هم از حسن روحانی برای شرکت در آن دعوت کرده‌اند؛ گرچه تاکنون (چهارشنبه 24 دی) مشخص نشده که آیا رئیس‌جمهور در این نشست حاضر خواهد شد یا نه؟ هر چقدر تصمیم‌گیری درباره حضور رئیس‌جمهور با تاخیر بیشتری صورت گیرد، امکان برنامه‌ریزی‌های موثر و دستاوردهای بیشتر از داووس کمتر خواهد بود. با عنوانی که برای نشست چهل و پنجم داووس انتخاب شده «زمینه جدید جهانی»، حضور ایران در سطح رئیس‌جمهور اهمیت بیشتری خواهد یافت. 2500 نفر از 140 کشور از نهادهای دولتی، تجاری، سازمان‌های بین‌المللی، دانشگاهی، جامعه مدنی و رسانه‌ها قرار است زمینه را برای بیش از 50 طرح در دست اقدام فراهم کند که هدف آن ایجاد تغییرات مثبت در حوزه‌های صنعت و کسب و کار در مناطق مختلف جهان است. به گفته کلاوس شواب، بنیانگذار مجمع جهانی اقتصاد در این نشست آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، فرانسوا اولاند رئیس‌جمهوری فرانسه، متیو رنتسی نخست‌وزیر ایتالیا، لی ججیانگ نخست‌وزیر چین و جان کری وزیر امور خارجه آمریکا جزو 300 نفر از رهبران
جهان هستند که راهی داووس می‌شوند.
در نشست امسال 10 چالش عمده جهانی شامل محیط زیست و کمبود منابع، مهارت‌های اشتغال و سرمایه انسانی، برابری جنسیتی، سرمایه‌گذاری درازمدت، زیرساخت‌ها و توسعه، کشاورزی و امنیت غذایی، سرمایه‌گذاری و تجارت بین‌المللی، آینده اینترنت، جرائم جهانی و مبارزه با فساد، ادغام اجتماعی و آینده نظام‌های مالی بررسی می‌شوند. به گفته شواب سال 2015 سالی «بحرانی» خواهد بود «سالی که در آن ما بر سر دوراهی خواهیم بود».
از این جهت روحانی که سال قبل نوید ظهور اقتصاد موفق نوپا را داد و باور به جهانی شدن را به‌طور رسمی بیان کرد، آیا در این اجلاس باید غایب باشد؟ آیا نمی‌توان با برنامه‌ریزی‌های قبلی با هدفی خاص و دستاوردی قابل توجه از داووس سرد بازگشت؟ ما کجای این نظام تصمیم‌گیری ایستاده‌ایم؟ چه نظرات و مواضعی درباره این چالش‌های همه‌گیر داریم؟ آیا عمده این چالش‌های جهانی، دامنگیر ما در داخل کشور نیست؟
مساله فقط حضور نیست، بلکه به گفته دکتر سریع‌القلم اثرگذاری است. چالش‌هایی که در داووس مطرح می‌شود، مساله امروز و فردای ماست؛ غیبت یا عدم اثرگذاری در فرآیند تصمیم‌گیری در آن بیش از همه به زیان ایران خواهد بود که از ره‌توشه نشست عقلای اقتصادی جهان طرفی نبرد.
موضوع سخنرانی روحانی در اجلاس سال گذشته داووس، «ایران در جهان» بود؛ بنابراین نمی‌توان امسال که این نشست در چنین سطحی برگزار می‌شود، از نقش ایران در هم‌اندیشی‌های جهانی غفلت کرد.
اگر احمدی‌نژاد مرد داووس نبود، روحانی اما مرد داووس است. اگر روحانی سال گذشته با برنامه به داووس رفت، این برنامه با یک بار حضور و سخنرانی، تمام و محقق نشده است.
دیدگاه تان را بنویسید