گندم؛ تولید کم، قیمت بالا
سال‌های دهه ۶۰ دغدغه مسوولان وزارت بازرگانی پر کردن سیلوهای گندم بود و شاید به همین علت بود که طرح خودکفایی گندم در دولت هاشمی از سوی عیسی کلانتری وزیر کشاورزی وقت کلید خورد و با مخالفت برخی از اعضای کابینه به بن‌بست کشیده شد.
سال‌های دهه 60 دغدغه مسوولان وزارت بازرگانی پر کردن سیلوهای گندم بود و شاید به همین علت بود که طرح خودکفایی گندم در دولت هاشمی از سوی عیسی کلانتری وزیر کشاورزی وقت کلید خورد و با مخالفت برخی از اعضای کابینه به بن‌بست کشیده شد. اما بعدها در دوران وزارت محمود حجتی و در سال 1383، جشن خودکفایی گندم با حضور رئیس‌جمهور وقت برگزار شد. گندم از جمله محصولات استراتژیکی است که دولت برای دستیابی به خودکفایی در تولید آن، هزینه‌های زیادی پرداخته است. بسیاری از منتقدان طرح خودکفایی گندم، هنوز قربانی شدن بسیاری از مزارع حبوبات و برخی از مراتع کشور را با هدف دستیابی به این هدف نکوهش می‌کنند. اما موضوع مهم‌تر، «ناپایداری» در تولید گندم است. به گونه‌‌ای که آمار واردات سال گذشته نشان می‌دهد؛ واردات گندم در سال 1391 به 6/6 میلیون تن رسیده که نسبت به سال گذشته خود 300 درصد رشد کرده است. محاسبات نشان می‌دهد دولت برای واردات این میزان گندم، 5/2 میلیارد دلار با نرخ دلار 1226 تومان اختصاص داده است. ایران در سال قبل از 19 کشور جهان واردات گندم داشته که در این بین بیشترین حجم واردات به ترتیب از کشورهای سوئیس (6/1 میلیون تن)،
روسیه (یک میلیون تن)، هلند (925 هزار تن)، آلمان (664 هزار تن)، ترکیه (429 هزار تن)، انگلستان (295 هزار تن)، امارات (290 هزار تن)، استرالیا (245 هزار تن)، برزیل (231 هزار تن) و قزاقستان (214 هزار تن) انجام شد. همچنین مقدار اندکی نیز به ارزش 42 میلیون دلار از آمریکا گندم وارد شده است. این آمار در حالی منتشر می‌شود که هم‌اکنون فصل برداشت گندم فرا رسیده و دولت باید گندم کشاورزان را به «نرخ تضمینی» بخرد. اما این نرخ هنوز به تصویب هیات دولت نرسیده است. پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی برای خرید تضمینی گندم 800 تومان در هر کیلوگرم است. اما به دلیل کمبود منابع، قیمت مورد نظر دولت 650 تومان است. جالب اینجاست که برخی از دلالان حاضر هستند گندم کشاورزان را به نرخ کیلویی 1200 تومان بخرند. گفته می‌شود گندم خریداری‌شده از 
سوی این دلالان به عراق قاچاق می‌شود. ضمن اینکه کشاورزان گزینه دیگری هم دارند و آن فروش گندم به عنوان نهاده دامی به دامپروری‌هاست. هرچه باشد قیمت نهاده‌های دامی بالاست و
دامداران بدشان نمی‌آید گندم تولیدی کشور را با قیمت ارزان‌تر از دیگر نهاده‌ها به خورد دام‌هایشان بدهند. اتفاقی که سال گذشته هم رخ داد و میزان خرید تضمینی دولت را به عدد عجیب دو میلیون تن رساند. اگر این اتفاق بار دیگر تکرار شود، که البته در شرایط تردید دولت برای قیمت‌گذاری بالای خرید تضمینی بعید هم نیست، بخش عمده‌ای از گندم تولید‌شده در کشور به آن سوی مرزها قاچاق می‌شود یا خوراک دام می‌شود و کسری گندم مورد نیاز باید از طریق واردات تامین شود. در ساده‌ترین معادله، اگر کسری مورد نیاز گندم، 6/6 میلیون تن باشد؛ سال گذشته برای این میزان واردات گندم 5/2 میلیارد دلار با نرخ دلار 1226 تومانی صرف شده است. اگر فرض بر این باشد که قیمت جهانی گندم تفاوتی با سال پیش نکرده است؛ حال با نرخ ارز مبادله‌‌ای 2450 تومان، نزدیک به دو برابر رقم پرداخت‌شده سال گذشته برای واردات گندم باید اختصاص پیدا کند. این یعنی تاثیر مستقیم بر قیمت نان که هر گونه تغییر در آن با واکنش منفی مواجه می‌شود.
سوی این دلالان به عراق قاچاق می‌شود. ضمن اینکه کشاورزان گزینه دیگری هم دارند و آن فروش گندم به عنوان نهاده دامی به دامپروری‌هاست. هرچه باشد قیمت نهاده‌های دامی بالاست و
دامداران بدشان نمی‌آید گندم تولیدی کشور را با قیمت ارزان‌تر از دیگر نهاده‌ها به خورد دام‌هایشان بدهند. اتفاقی که سال گذشته هم رخ داد و میزان خرید تضمینی دولت را به عدد عجیب دو میلیون تن رساند. اگر این اتفاق بار دیگر تکرار شود، که البته در شرایط تردید دولت برای قیمت‌گذاری بالای خرید تضمینی بعید هم نیست، بخش عمده‌ای از گندم تولید‌شده در کشور به آن سوی مرزها قاچاق می‌شود یا خوراک دام می‌شود و کسری گندم مورد نیاز باید از طریق واردات تامین شود. در ساده‌ترین معادله، اگر کسری مورد نیاز گندم، 6/6 میلیون تن باشد؛ سال گذشته برای این میزان واردات گندم 5/2 میلیارد دلار با نرخ دلار 1226 تومانی صرف شده است. اگر فرض بر این باشد که قیمت جهانی گندم تفاوتی با سال پیش نکرده است؛ حال با نرخ ارز مبادله‌‌ای 2450 تومان، نزدیک به دو برابر رقم پرداخت‌شده سال گذشته برای واردات گندم باید اختصاص پیدا کند. این یعنی تاثیر مستقیم بر قیمت نان که هر گونه تغییر در آن با واکنش منفی مواجه می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید