تعرفه دردسرساز

موافقتنامه‌های تجارت ترجیحی تمرینی برای رقابت‌پذیری کشورها محسوب می‌شود. اما تعرفه ترجیحی ایران و ترکیه ظاهراً در صورت مساله تمرین درحال درجا زدن است. حال که اجرای توافقنامه ترجیحی ایران و ترکیه در بستر ایجاد پنجره واحد بین دو کشور آغاز شده است، اما به نظر می‌رسد این روابط تجاری به مزاج صنعتگران ایرانی خوش نیامده است. چرایی این نارضایتی به دلیل اقلام ذکر‌شده در این لیست است که تنها برای طرف ترکی مزیت به شمار می‌رود و برای تولید داخلی ضعف بزرگی است. در حالی که ایران و ترکیه به تازگی به سمت انعقاد موافقتنامه‌های تجاری ترجیحی گرایش پیدا کرده‌اند و همزمان با اجرایی شدن این تعرفه‌ها در یازدهم دی امسال برابر با نخستین روز سال نو میلادی نحوه اجرا و بندهای قرارداد زیر ذره‌بین صنعتگران رفت و از جنبه‌هایی بسیار مورد انتقاد قرار گرفت.

این در حالی بود که پیش از این ناعادلانه بودن قرارداد تجارت ترجیحی ایران و ترکیه بارها مطرح شده بود و نعمت‌زاده اخیراً در نشست خبری خود اعلام کرده بود لیست کالاهای مشمول تعرفه ترجیحی پیش از امضای قرارداد، اصلاح شده است. اما توافقنامه تجارت ترجیحی میان ایران و ترکیه در مجموع شامل ۲۶۵ فقره کالا است که ۱۲۵ فقره کالای ایرانی و ۱۴۰ فقره کالای ترکیه را دربر می‌گیرد. از آنجا که بخشی از کالاهای ترک، مشمول استفاده از تخفیفات تجارت ترجیحی مربوط به بخش پوشاک است، بیشترین انتقادات تاکنون در این زمینه مطرح شده است. این در شرایطی است که در ابتدای اجرای این توافقنامه، اعتراضات بسیاری از سوی تولیدکنندگان پوشاک مطرح شد تا جایی که آنها خواستار تغییر در این توافق شده بودند اما به هر حال ظاهراً تغییری در این قرارداد اتفاق نیفتاده و همچنان این توافق در حال اجراست. اگرچه برخی از کارشناسان نیز معتقدند انعقاد قراردادهای ترجیحی می‌تواند سکوی پرشی برای ورود به سازمان تجارت جهانی باشد، اما به اعتقاد تولیدکنندگان ایرانی در شرایط تحریم لزومی ندارد برای الحاق به سازمان تجارت جهانی تلاش کرد. با این وجود بالاخره برای جلوگیری از تبعات تجارت ترجیحی ایران و ترکیه مجمع کارآفرینان ایران شمشیر خود را از رو بست و طی نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهور، عزم خود را برای لغو این قرارداد جزم کرده است.

ایران در این قرارداد با موافقت ترکیه با کاهش 50 تا 100درصدی تعرفه‌ها محصولات کشاورزی از جمله انواع گل‌کلم، خیار، بادمجان و بذر گیاه به همراه محصولات دیگری همانند آدامس، آب پنیر، انجیر و تخم پرندگان به ترکیه صادر می‌کند اما به اعتقاد تولیدکنندگان، ترکیه در این قرارداد بسیار هوشمندانه صادرات محصولات صنعتی خود را به ایران انجام خواهد داد. چرا که بر اساس این توافقنامه صادرات ترکیه به ایران بسیاری از محصولات صنعتی تولید داخل را نشانه گرفته که اصلاً ضرورتی برای واردات آنها نبوده و کاهش تعرفه برای کالاهایی مانند لوازم آرایش که در ایران ظرفیت‌های تولید برای آن وجود ندارد، باید صورت گیرد. اما به گفته صاحب‌نظران عرصه تجارت مشکل دیگر این قرارداد این بود که ایران برای کاهش تعرفه و تجارت ترجیحی با ترکیه بسیار زودتر از ترکیه چراغ سبز نشان داد و با وجود اینکه لیست اقلام مورد تایید تولیدکنندگان ایرانی واقع نشد، حداقل ایران می‌توانست برای هدایت کالاهای وارداتی و صادراتی در بازار خود و ترکیه برنامه‌ریزی درست‌تری داشته باشد. در حال حاضر تولیدکنندگان ایرانی تلاش دارند قرارداد ترجیحی ایران و ترکیه لغو شود و در انتظار نتیجه‌ نامه مجمع کارآفرینان به معاون اول رئیس‌جمهور و پیگیری‌های دولت در این خصوص هستند.