تفاوت

هنگام بحث پیرامون خروج نرم یا سخت بریتانیا، مفسران مرتب از اتحادیه گمرکی و بازار واحد در اتحادیه اروپا صحبت می‌کنند. در حال حاضر بریتانیا عضو هر دو آنهاست. می‌توان همانند ترکیه و آندورا صرفاً عضو اتحادیه گمرکی بود یا همانند نروژ یا ایسلند به عضویت در بازار واحد بسنده کرد. این دو اصطلاح اغلب با یکدیگر ترکیب می‌شوند که باعث می‌شود تفاوت‌های مهم آنها پنهان بماند. اما این دو چه هستند؟
اتحادیه گمرکی نوعی منطقه تجارت آزاد است که در آن دو یا چند کشور توافق می‌کنند تا محدودیت‌های تجارت متقابل را بردارند و نظام مشترکی از تعرفه‌ها و سهمیه‌های وارداتی را تنظیم کنند که در مورد کشورهای غیرعضو اعمال می‌شود. آنها در میان واژگان تخصصی خود اصطلاح تعرفه خارجی مشترک (CET) را دارند. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا برای واردات خودرو 10 درصد تعرفه وضع می‌کند. مزیت اصلی اتحادیه گمرکی هنگامی آشکار می‌شود که تصور کنید تعرفه خارجی مشترک (CET) وجود ندارد. اگر فرانسه بر نوشیدنی‌های الکلی ژاپن تعرفه صفر بگذارد اما بریتانیا برای آن 10 درصد تعرفه وضع کند آنگاه روش سودآور آن است که نوشیدنی‌ها به فرانسه و از آ‌نجا به بریتانیا صادر شوند. در این صورت بریتانیا مجبور می‌شود واردات نوشیدنی‌های الکلی از فرانسه را به دقت تحت پایش قرار دهد و سپس طبق قانون مبدأ برای محصولات ژاپنی تعرفه اعمال کند. اما با وجود تعرفه خارجی مشترک به چنین پایشی نیاز نیست چراکه امکان سود در دلالی از بین می‌رود. اما یکی از نقاط منفی اتحادیه گمرکی آن است که اعضای آن حق ندارند در مورد پیمان‌های تجاری خود با کشورهای ثالث مذاکره کنند.
اما بازار واحد اروپا چیست؟ این بازار گاهی اوقات بازار داخلی خوانده می‌شود و زمانی هم به آن بازار مشترک می‌گفتند. این نوعی دیگر از منطقه آزاد تجاری تقویت‌شده است اما دلیل وجودی دیگر دارد. در این بازار کالاها، خدمات، سرمایه‌گذاری‌ها و افراد آزادانه حرکت می‌کنند. برای دستیابی به چنین هدف جاه‌طلبانه‌ای، اتحادیه اروپا باید مقررات را در سراسر بازار واحد هماهنگ سازد. به همین دلیل مقررات مناسبی مانند کارایی دستگاه‌های جاروبرقی در کل اروپا زیاد دیده می‌شوند. در فقدان این‌گونه مقررات نوعی مسابقه به سمت پایین پدیدار می‌شود: کشورها برای تولید ارزان‌ترین دستگاه‌های جاروبرقی در اروپا با یکدیگر رقابت می‌کنند و در نتیجه ایمنی آنها قربانی می‌شود. به همین دلیل است که باید افراد بتوانند آزادانه حرکت کنند: به این صورت امکان تبادل کالاهایی مانند مهارت لوله‌کشی که ذاتاً قابل خرید و فروش نیستند، فراهم می‌شود.
حال با این توضیحات بریتانیا چه کاری باید انجام دهد؟ این امکان هست که عضو بازار واحد باقی بماند بدون آنکه عضو اتحادیه اروپا باشد. توافقنامه حوزه اقتصادی اروپا (EEA) سه کشور نروژ، ایسلند و لیختن‌اشتاین را در چنین وضعیتی تعریف کرده است. این کشورها عضو اتحادیه گمرکی اروپا نیستند و بنابراین آزادند تا پیمان‌های تجاری خود را منعقد سازند (هرچند به خاطر داشته باشید که آنها مجبورند از مقررات پیچیده قانون مبدأ پیروی کنند). اما اگر بریتانیا تصمیم بگیرد بازار واحد را ترک کند دلیلی ندارد که عضو اتحادیه گمرکی باشد چراکه ترک آن به بریتانیا اجازه می‌دهد پیمان‌های تجاری خود را منعقد کند. البته از دیدگاه اقتصادی بهترین گزینه برای بریتانیا آن است که هیچ‌کدام از بازار واحد یا اتحادیه گمرکی را ترک نکند. اما با این تصمیم دیگر برگزیتی (خروج بریتانیا) در کار نخواهد بود.
منبع: اکونومیست