به مسافران حق می‌دهیم ناراضی باشند

تاخیر پروازها تنها خاص ناوگان هوایی کشور ما نیست. در تمام دنیا پروازها با تاخیر مواجهند. توجه کنید تاخیرها به دلایل مختلف رخ می‌دهند برخی از این عوامل قابل کنترل هستند اما برخی دیگر چون شرایط جوی نامناسب، قابل کنترل نیستند. به همین خاطر است که در فصل زمستان ما بیشترین تعداد تاخیرهای پروازی را داریم. با این حال باید اقدامات اساسی برای رفع عواملی که در ایجاد این تاخیرها نقش دارند در فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی انجام شود. در حال حاضر می‌توان گفت حداقل 8 تا 9 عامل در تاخیر پروازها نقش دارند که یکی از دلایل اصلی آن تحریم‌های اقتصادی هستند.

مهم‌ترین علت اصلی تاخیر پروازها در ناوگان‌مان چیست؟

در حال حاضر ما در زمینه وسایل کمک‌ناوبری با کمبود مواجهیم. درحالی‌که فرودگاه‌های بزرگ ما از تجهیزات کمک‌ناوبری بهتری برخوردارند اما فرودگاه‌های کوچک در این زمینه با کمبود مواجهند. بیش از 50 فرودگاه در کشور داریم که برخی‌ از آنها به سیستم‌های کمک‌ناوبری مجهز نیستند و از طرفی در موقعیت نامناسب جغرافیایی قرار دارند. طبیعی است که در شرایط آب و هوایی نامناسب انجام عملیات پروازی در این فرودگاه‌ها امکان‌پذیر نباشد، در نتیجه با تاخیرهای قابل توجه مواجه می‌شویم. ما قبول داریم در برخی شرایط آب و هوایی تاخیر چندان هم غیرعادی نیست و اغلب فرودگاه‌ها در دنیا با مشکل مواجه می‌شوند اما متاسفانه پروازها در برخی فرودگاه‌های ما با حداکثر تاخیر روبه‌رو می‌شوند. همان طور که گفتم این مساله به کمبود سیستم‌های کمک‌ناوبری و موقعیت جغرافیایی فرودگاه‌ها ربط دارد. به ‌هر حال وقتی تجهیزات کمک‌ناوبری بر حسب ترافیک فرودگاهی کامل نباشد طبیعی است که با کنسلی پروازها و تاخیر مواجه می‌شویم. البته در فصل پاییز و زمستان علت اصلی عمده تاخیر پروازها شرایط جوی نامناسب است. وقتی به سمت فصل‌هایی از سال حرکت می‌کنیم که بارندگی‌ها افزایش می‌یابد و ابرها در آسمان بیشتر تجمع می‌کنند قاعدتاً تاخیرهای ناشی از آب و هوا بیشتر می‌شود. در حال حاضر چون در فصل زمستان قرار داریم طبیعی است که تعداد بیشتری از پروازها تاخیر داشته باشند.

پس یکی از دلایل تاخیرها به علت عدم توسعه زیرساخت‌ها در فرودگاه‌های کشور است؟

این‌گونه نیست که بگوییم تمام فرودگاه‌های کشور باید از زیرساخت‌های کامل و تجهیزات کمک‌ناوبری برخوردار باشند؛ به‌ هر حال ما فرودگاه‌های کوچک بسیاری داریم که پرواز چندانی در آنها انجام نمی‌شود و از نظر اقتصادی مقرون به ‌صرفه نیستند. لذا نمی‌توانیم هزینه هنگفتی برای توسعه این فرودگاه‌ها برای تجهیز به سیستم‌های کمک ناوبری صرف کنیم. به طور مثال فرودگاهی که هفته‌ای 500 پرواز در آن انجام می‌شود با فرودگاهی که شاید در هفته پنج پرواز در آن انجام می‌شود قابل قیاس نیست. بنابراین نمی‌توانیم برای این دو فرودگاه سرمایه‌گذاری یکسانی داشته باشیم. طبیعی است فرودگاهی که با ترافیک کمتر پروازی مواجه است و وسایل کمک‌ناوبری کاملی نداشته باشد، در مواقعی چون شرایط جوی نامناسب در فصل بارندگی و سرما با مشکل مواجه شود. دید پایین پروازی یا نبود دید در این فرودگاه‌ها باعث می‌شود پروازها کنسل شوند و نمی‌توان اجبار کرد در این شرایط پرواز انجام شود پس به ناچار مساله تاخیر پروازها رخ می‌دهد. البته در برخی فرودگاه‌های بزرگ کشور هم مساله کمبود تجهیزات کمک‌ناوبری وجود دارد که در سال‌های اخیر تلاش شده با سرمایه‌گذاری‌هایی که در این زمینه انجام شده است به‌گونه‌ای این کمبودها برطرف شود.

با توجه به سقوط تنها هواپیمای فلایت‌چک در سال گذشته که بررسی و تست تجهیزات کمک‌ناوبری فرودگاه‌ها و مسیرهای پروازی را انجام می‌داد در این زمینه با مشکل مواجه شده‌ایم. گفته می‌شود بخشی از علت زیاد شدن تاخیر پروازها به این مساله برمی‌گردد.

درست است که در حال حاضر ما هواپیمای فلایت‌چک نداریم اما هر شش ماه یک‌ بار با کرایه کردن این هواپیما عملیات بررسی و تست تجهیزات کمک‌ناوبری و مسیرهای پروازی انجام می‌شود. اتفاقاً ما در خردادماه امسال در یک نوبت از یکی از شرکت‌های هواپیمایی خارجی فلایت‌چک اجاره کردیم. حتی چندی پیش از آذرماه باز هم این نوع هواپیما را اجاره کردیم و این عملیات انجام شده است. در این زمینه مشکل خاصی نداریم البته نیاز است که حداقل یک هواپیمای فلایت‌چک خریداری کنیم زیرا نیاز مبرمی در این زمینه داریم.

با وجود اینکه مجوز استفاده مجدد از هواپیماهای فلایت‌چک چندی پیش صادر شد آیا اقدامی برای خرید این هواپیما انجام داده‌اید؟

بله، پیگیری‌های لازم را انجام داده‌ایم و مذاکراتی با برخی کشورها داشته‌ایم اما به علت وجود تحریم‌ها هنوز موفق نشده‌ایم فلایت‌چک را خریداری کنیم. البته نگرانی در این زمینه نداریم و با اجاره کردن این نوع هواپیما و انجام این عملیات هر شش ماه یک بارکاملاً در شرایط عادی قرار داریم. به هر شکل خرید این هواپیما با وجود تحریم‌ها به سادگی انجام نخواهد شد. باید قبول کنیم بخشی از تاخیرها به علت تحریم‌های اقتصادی ایجاد شده‌اند.

یعنی شما مشکلات را گردن تحریم‌ها می‌اندازید؟

خیر، اما وقتی قطعات یدکی هواپیماها به اندازه کافی و در دسترس نیستند طبیعی است با مشکل بیشتری در این زمینه مواجه باشیم. به طور مثال در پروازهای خارجی در بسیاری موارد شاهد بودیم هواپیمای ما با مشکل قطعه مواجه شده است اما قطعه در آن کشورها به‌رغم اینکه موجود بوده به علت تحریم به ما نمی‌دهند. اگر این قطعه در کشور وجود داشته باشد باید آن هواپیما صبر کند تا از ایران قطعه به آن کشور ارسال شود. اگر موجود نباشد باید به هر طریقی حتی شده از کشور دیگری آن قطعه خریداری و به محل مربوطه فرستاده شود. تا این پروسه انجام شود قطعاً زمانی طولانی را در بر می‌گیرد و بر سایر برنامه‌های پروازی شرکت هواپیمایی که آن هواپیما متعلق به آن بوده تاثیر می‌گذارد. لذا در برنامه پیش‌بینی‌شده بود آن هواپیما چند پرواز پشت سر هم داشته باشد اما وقتی با مساله کمبود قطعه مواجه شود تمام برنامه‌هایش به هم می‌ریزد. پس می‌توان گفت تحریم‌ها تاثیر خاص خود را در تاخیر پروازها می‌گذارند. یا حتی در داخل کشور بعضاً هواپیمایی در یکی از شهرستان‌ها با مشکل قطعه مواجه شود زمان می‌برد تا آن قطعه تهیه شود و به آن هواپیما برسد. از طرفی چون در برخی شهرها پروازها هر روز انجام نمی‌شود باز هم این زمان طولانی‌تر می‌شود و تاخیر را به وجود می‌آورد. به‌ هر حال پشتیبانی قطعه یدکی برای هواپیماها به علت وجود تحریم‌ها در کشور ما امری زمانبر شده است. یکی از عوامل اصلی تاخیر پروازها تحریم‌هاست و نمی‌توان گفت ما در این زمینه بهانه می‌آوریم.

علت افزایش میزان تاخیرها در فرودگاه مهرآباد نسبت به قبل چیست؟ شاهدیم هر تاخیری در فرودگاه مهرآباد ایجاد می‌شود بر تاخیر سایر پروازها در دیگر فرودگاه‌ها نیز اثرگذار است.

اگر به هر علتی در پروازی تاخیر رخ دهد این مساله ممکن است بر سایر پروازها نیز تاثیر بگذارد و باعث بروز مشکلات شود. به طور مثال در فرودگاه مهرآباد، پنج هواپیما به‌ طور همزمان می‌توانند نشست و برخاست کنند. اگر به هر دلیلی یک تا دو پرواز با تاخیر مواجه شوند قطعاً تجهیزات و امکانات آن فرودگاه نمی‌تواند همزمان به تعداد بیشتری هواپیما سرویس دهد. باید برنامه پروازها جابه‌جا شود تا به تناسب آن سرویس‌ها ارائه شوند و مساله محدودیت ظرفیت فرودگاه‌ها هم از جمله دلایل تاخیر پروازهاست. در خصوص فرودگاه مهرآباد باید توجه داشته باشیم 30 درصد پروازهای کشور در این فرودگاه انجام می‌شود و طبیعی است میزان تاخیر در مهرآباد بیشتر از فرودگاه‌های دیگر باشد. از طرفی هم این فرودگاه در حال اجرای طرح‌های توسعه‌ای در بخش باند و ترمینال است که با محدودیت ظرفیت مواجه است. باید این دوره گذار سپری شود تا با اتمام عملیات توسعه این فرودگاه علاوه بر افزوده شدن ظرفیت این فرودگاه از میزان تاخیرها هم کاسته شود. به‌ هر حال با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از پروازهای کشور برای مهرآباد است هر تاخیری در این فرودگاه به‌ طور انعکاسی بر سایر پروازها نیز اثر می‌گذارد. تا آنجا که بنده اطلاع دارم شرکت فرودگاه‌ها به سرعت در حال تکمیل کردن طرح توسعه این فرودگاه است و به‌ زودی مشکلات برطرف می‌شود.

اما گاه دیده شده این مساله بیشتر از آنکه ناشی از مسائل آب و هوا، تحریم‌ها و ظرفیت محدود فرودگاه‌ها باشد به مسائل مدیریتی در شرکت‌های هواپیمایی و کمبود ناوگان برمی‌گردد. به ‌طور مثال تاخیر پروازها در شرکت هواپیمایی آسمان نسبت به گذشته با افزایش چشمگیری مواجه شده است.

درباره شرکتی که شما نام آن را بردید باید تاکید کنم در طول هفته‌های گذشته دو هواپیمای این شرکت با مشکل فنی مواجه شدند. بنابراین پروازهایی که برنامه‌ریزی کرده بودند مجبور شدند با هواپیماهای موجود پشتیبانی کنند و بخشی از پروازهایشان را به اجبار کنسل کردند. با توجه به فشردگی برنامه‌های این شرکت به هر شکل تاخیر رخ می‌دهد و به همین علت یکباره میزان تاخیرهای این شرکت افزایش یافت. متاسفانه شرکت‌های هواپیمایی ما به علت تحریم‌ها با کمبود ناوگان مواجهند و حتی شرکت بزرگی چون آسمان اگر مشکل فنی برای یک یا دو هواپیمایش رخ دهد در این شرایط نمی‌تواند سریعاً هواپیمای پشتیبان جایگزین کند پس به ناچار تاخیر رخ می‌دهد.

متاسفانه شاهدیم وقتی پروازی با تاخیر مواجه می‌شود عمدتاً مسوولان پاسخگو نیستند. فرودگاه مشکل را بر گردن شرکت هواپیمایی می‌اندازد و شرکت هواپیمایی در مقابل فرودگاه را مقصر تاخیرها می‌داند. در این بین این مسافران هستند که در هنگام وقوع تاخیر با مشکل مواجه می‌شوند. چرا در کشور ما حق و حقوق مسافر نادیده گرفته می‌شود؟

حق مردم باید رعایت شود و شرکت‌های هواپیمایی باید پاسخگو باشند. متاسفانه در برخی موارد شاهدیم که این حق نادیده گرفته می‌شود. ما به مسافر حق می‌دهیم ناراضی باشد و وقتی تاخیر به هر دلیلی رخ دهد نباید موجب بروز مشکلات برای مسافران باشد و به هر طریقی باید مسوولان فرودگاه و شرکت هواپیمایی پاسخگو باشند. به همین علت نیز ما در سازمان هواپیمایی کشوری توجه ویژه‌ای به رسیدگی به شکایات مردمی در زمینه تاخیر پروازها داریم. اگر مردم این موارد را به سازمان هواپیمایی گزارش کنند ما حتماً پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهیم. حتی آیین‌نامه حقوق مسافر نیز در سازمان هواپیمایی کشوری تهیه ‌شده است و در مراحل تصویب در شورای عالی هواپیمایی قرار دارد. با تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه شرکت‌های هواپیمایی موظف خواهند بود در صورت وقوع هرگونه تاخیری نسبت به پرداخت خسارت اقدام کنند.