پیام جهانی بهره

زمانی که صحبت از بالا بودن یا پایین بودن نرخ بهره بانکی در کشوری می‌شود، معمولاً نرخ بهره بانک مرکزی یا نرخ بهره وام‌های مسکن مدنظر است ولی در واقع می‌توان نرخ بهره‌های دیگری را که روی زندگی مردم تاثیر بزرگی دارند هم بررسی کرد تا مشخص شود بالاترین نرخ‌ها کدامند و در کدام مناطق پایین‌ترین نرخ‌ها مشاهده می‌شود. سایت تحقیقی مطالعاتی دپازیت در گزارشی نرخ بهره بانکی را در مناطق و کشورهای مختلف مورد بررسی قرار داد و نوشت: بالاترین نرخ بهره در جهان، نرخ بهره سپرده‌هاست و کمترین نرخ بهره هم به وام‌ها تعلق دارد. البته این نرخ‌ها در کشورهای مختلف و در قاره‌های مختلف متفاوت است و بسته به میزان درخواست برای دریافت این بهره‌ها، نرخ‌ها متفاوت است.
طبق مطالعه‌ای که در ماه آگوست سال ۲۰۱۶ میلادی انجام شد نرخ بهره سپرده‌های بانکی در آمریکای جنوبی بالاترین سطح و در اقیانوسیه کمترین سطح است در حالی که نرخ بهره وام‌ها در آفریقا در بالاترین سطح و در اروپا در پایین‌ترین سطح قرار گرفته است.
آمارها نشان می‌دهد نرخ بهره پس‌اندازها در آمریکای جنوبی در بالاترین سطح و در آمریکای شمالی در پایین‌ترین سطح قرار گرفته است و در نهایت نرخ بهره اعتبارات در آمریکای جنوبی در بالاترین سطح و در آسیا در کمترین سطح قرار دارد. یک بررسی اجمالی نشان می‌دهد در آمریکای جنوبی بالاترین نرخ‌های بهره و در کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته هم پایین‌ترین نرخ‌های بهره مشاهده می‌شود و این مساله یک پیام مهم را به تمامی فعالان اقتصادی و سیاستگذاران بازار پول مخابره می‌کند که پول ابزاری برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و تسهیل روند مبادلات است و دلیلی برای بالا بودن نرخ بهره و محدود کردن مردم برای استفاده از این ابزار وجود ندارد. زیرا هر چه هزینه استفاده از پول بالاتر باشد یا نرخ بهره‌ای که در نتیجه نگهداری در بانک دریافت می‌کنند بالاتر باشد، تمایل برای استفاده از این منبع ارزش برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی کمتر می‌شود و این به ضرر اقتصاد است.
سایت دپازیت می‌نویسد: نرخ بهره را می‌توان به چهار دسته نرخ بهره سپرده‌ها، پس‌اندازها، وام‌ها و اعتبارات تقسیم کرد که هر‌ یک بر مبنای اصول و استانداردهای اقتصادی کشورها رقم متفاوتی است و همین تفاوت باعث شده است تا نظام وام‌گیری و وام‌دهی بین کشورهای مختلف منفعت اقتصادی داشته باشد.
طبق آخرین اطلاعات موجود متوسط نرخ بهره سپرده‌ها در دنیا حداکثر برابر با 8 /22 درصد و حداکثر نرخ بهره پس‌اندازها برابر با ۱۶ درصد است. اما نرخ بهره وام‌ها از 89 /0 درصد شروع می‌شود و نرخ بهره وام‌های تجاری و کسب‌وکار از 95 /0 درصد بیشتر است. نرخ بهره اعتبارات در سال‌های اخیر بالغ بر سه درصد و نرخ بهره صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیش از هفت درصد بوده است.

نرخ بهره سپرده‌ها در قاره‌های دنیا
آمار نشان می‌دهد نرخ بهره سپرده‌ها در آمریکای جنوبی بیشتر از دیگر مناطق دنیاست در حالی که اقیانوسیه رکورد کمترین نرخ بهره سپرده‌ها را به خود اختصاص داده است. در ماه آگوست سال ۲۰۱۶ میلادی نرخ بهره سپرده‌ها در آمریکای جنوبی برابر با 8 /22 درصد بود در حالی که در اقیانوسیه برابر با 75 /4 درصد بوده است.
در سال ۲۰۱۶ میلادی متوسط نرخ بهره سپرده‌ها در اروپا برابر با 25 /21 درصد اعلام شد و در قاره آسیا برابر با ۲۰ درصد بود. در خاورمیانه که ایران هم در آن واقع شده نرخ بهره سپرده‌ها برابر با ۱۵ درصد و در قاره آفریقا برابر با 25 /13 درصد بود. آمریکای شمالی که دومین منطقه دنیا از نظر کم بودن نرخ بهره سپرده‌هاست در این سال شاهد رسیدن نرخ بهره بانکی به مرز 84 /8 درصد بود. بر اساس این گزارش در خاورمیانه ایران بالاترین نرخ سود بانکی را دارد. نرخ سود بانکی ایران طبق آخرین اخبار منتشرشده برابر با ۱۵ درصد است که در صدر فهرست کشورهای خاورمیانه قرار دارد در حالی که نرخ بهره بانکی در کشور سوریه برابر با ۱۰ درصد، در مصر 25 /7 درصد، در عمان 75 /1 درصد و در کویت برابر با 25 /1 درصد است. در قاره آسیا هم ازبکستان بالاترین نرخ بهره را دارد که برابر با ۲۰ درصد است و مغولستان با دارا بودن نرخ بهره 1 /15درصدی برای سپرده‌های بانکی در جایگاه دوم آسیا قرار گرفته است. نرخ بهره سپرده‌ها در هند برابر با هشت درصد، در افغانستان پنج درصد، در عراق 5 /5 درصد، در چین 2 /5 درصد و در ژاپن 1 /0 درصد است.
نرخ بهره سپرده‌ها نرخی است که بانک‌ها برای سپرده‌های مدت‌دار پرداخت می‌کنند و به اصطلاح به این نوع سپرده‌ها، سپرده‌های سرمایه‌گذاری می‌گویند که بعد از انعقاد قرارداد بین بانک و مالک پول به وی پرداخت می‌شود.

نرخ بهره وام‌ها
یکی از مهم‌ترین وظایف نظام بانکی را می‌توان تامین منابع مالی برای فعالیت‌های اقتصادی دانست. این وام‌ها می‌توانند به افراد حقیقی یا حقوقی داده شوند و صرف یک فعالیت اقتصادی شوند. هر چه نرخ بهره وام‌هایی که برای این کار در نظر گرفته می‌شود بالاتر باشد تقاضا برای آن کمتر است و به دنبال آن ایجاد فرصت‌های شغلی و توسعه فعالیت‌های اقتصادی کمتر است. البته وام‌های مسکن و وام خرید خودرو هم جزو دسته وام‌ها هستند و نرخ بهره آنها در نظر گرفته شده است ولی مهم‌ترین بخش از وام‌ها را می‌توان وام‌های صنعتی دانست.
آمار نشان می‌دهد آفریقا بالاترین بهره وام‌ها را دارد. در ماه آگوست سال جاری متوسط نرخ بهره وام‌ها در قاره آفریقا بیش از 87 /7 درصد بود در حالی که نرخ بهره وام‌ها در اقیانوسیه برابر با 73 /3 درصد و در آمریکای جنوبی بین 7 /3 تا 9 /4 درصد بود. بالا بودن نرخ بهره وام‌ها سبب می‌شود تا تقاضا برای وام‌گیری و انجام فعالیت اقتصادی و تولیدی در کشور کم شود و به همین دلیل هم در اقتصادهای صنعتی و توسعه‌یافته نرخ بهره وام‌ها بسیار کمتر از کشورهای ضعیف است. در ماه آگوست سال ۲۰۱۶ میلادی نرخ بهره وام‌ها در اروپا بیش از 89 /0 درصد بود و کمترین نرخ بهره وام‌ها را داشت در حالی که نرخ بهره وام‌ها در آمریکای شمالی بیش از 49 /1 درصد بوده است. متوسط نرخ بهره وام‌ها در آسیا از 73 /1 درصد بیشتر بود و در برخی از کشورهای این قاره نرخ بهره وام‌ها از مرز 88 /2 درصد هم بالاتر می‌رفت. اما وضعیت خاورمیانه متفاوت است. این منطقه نه در بین اقتصادهای صنعتی و توسعه‌یافته است که نرخ بهره بسیار پایین داشته باشد و نه مانند آفریقا در سطح بسیار ضعیف قرار گرفته است. نرخ بهره وام‌ها در خاورمیانه بیش از 6 /2 درصد است. در خاورمیانه عربستان سعودی پایین‌ترین نرخ بهره وام‌ها را دارد که برابر با 6 /2 درصد بود و این نرخ در امارات برابر با 24 /3 درصد، در قطر برابر با 99 /3 درصد، در لبنان برابر با 14 /5 درصد و در کویت معادل 25 /5 درصد بوده است. عربستان به دلیل دارا بودن منابع مالی و تمایل برای ایجاد تنوع در اقتصاد در سال‌های اخیر نرخ بهره وام‌ها را تقلیل داده است تا از این طریق زمینه را برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی در کشور فراهم کند.

نرخ بهره پس‌اندازها
بالاترین نرخ بهره پس‌اندازها در آمریکای جنوبی است. در این منطقه حداکثر نرخ بهره پس‌اندازها برابر با ۱۶ درصد است. از طرف دیگر کمترین نرخ بهره پس‌اندازها در آمریکای شمالی است که این نرخ برابر با چهار درصد است.
نرخ بهره پس‌اندازها در اروپا حداکثر برابر با ۱۲ درصد، نرخ بهره در خاورمیانه ۱۰ درصد و در آسیا هم ۱۰ درصد است. حداکثر نرخ بهره پس‌اندازها در آفریقا برابر با 23 /7 درصد و در اقیانوسیه برابر با هفت درصد است.
در میان کشورهای خاورمیانه ایران بالاترین نرخ بهره پس‌اندازها را دارد که برابر با ۱۰ درصد است. این نرخ بهره علی‌الحسابی است که در نتیجه پس‌انداز پول در بانک و بدون انعقاد قراردادی بین بانک و مالک پول به آن تعلق می‌گیرد. سایت دپازیت با تاکید بر این نکته که تمامی نرخ‌های بهره بر مبنای اطلاعات دریافت‌شده از بانک‌های مرکزی ارائه شده است نوشت: مصر دومین کشور خاورمیانه از نظر بالا بودن نرخ بهره پس‌اندازهاست. در ماه آگوست سال جاری نرخ بهره پس‌اندازها در آن بالغ بر 65 /5 درصد بود. قطر با نرخ بهره 25 /1درصدی در جایگاه سوم و امارات با نرخ بهره 8 /0درصدی در جایگاه چهارم قرار گرفتند. نرخ بهره پس‌اندازها در کویت برابر با 06 /0 درصد است که یکی از کمترین نرخ‌های بهره پس‌اندازها در سطح جهان است.
ونزوئلا کشوری است که بالاترین نرخ بهره پس‌انداز را دارد. بر اساس آمارهای موجود نرخ بهره پس‌انداز در این کشور برابر با ۱۶ درصد است و اوکراین با نرخ بهره ۱۲درصدی برای پس‌اندازها در جایگاه دوم دنیا قرار گرفته است. ایران در ماه آگوست سال جاری سومین کشور دنیا از نظر بالا بودن نرخ پس‌اندازها بود که این نرخ در ایران مانند قزاقستان برابر با ۱۰ درصد بود. نرخ بهره پس‌اندازها در روسیه ۷ درصد، در برزیل 95 /5 درصد، در شیلی 3 /4 درصد و در انگلیس سه درصد است.

نرخ بهره اعتبارات
استفاده از کارت‌های اعتباری در بسیاری از کشورهای دنیا رواج دارد ولی نرخ بهره آن متفاوت است. به این معنا که شما به اندازه اعتباری که نزد بانک دارید و بر مبنای اعتبار کارت خود می‌توانید خرید کنید ولی مبلغ خرید خود را به اضافه نرخ بهره باید قبل از موعد مشخصی به حساب بانکی خود اضافه کنید. این نرخ تعیین می‌کند که استفاده از کارت اعتباری تا چه اندازه به نفع فرد است و میزان گستردگی در استفاده از نرخ‌های بهره را نیز نمایان می‌کند.
نرخ بهره کارت‌های اعتباری در دنیا بسیار متفاوت است. در آگوست سال ۲۰۱۶ میلادی نرخ بهره کارت‌های اعتباری در آمریکای جنوبی از 82 /26 درصد شروع می‌شد و به بالغ بر ۴۰ درصد هم می‌رسید. در حالی که در کشورهای خاورمیانه از 56 /19 درصد بیشتر بود و در آفریقا از 5 /10 درصد فراتر می‌رفت. آمارها نشان می‌دهد نرخ بهره کارت‌های اعتباری در اقیانوسیه از 99 /8 درصد بیشتر شد و در آمریکای شمالی بین 74 /6 تا 74 /14 درصد بود.
در ماه گذشته میلادی نرخ بهره کارت‌های اعتباری در اروپا بالغ بر 4 /6 درصد و در آسیا بالغ بر سه درصد بود. یکی از دلایل کم بودن نرخ بهره اعتبارات در آسیا را می‌توان استفاده کمتر از کارت‌های اعتباری نسبت به آمریکای شمالی دانست. در خاورمیانه عمان تنها کشوری است که از کارت‌های اعتباری استفاده می‌کند و نرخ بهره کارت‌های اعتباری در این کشور بالغ بر 56 /19 درصد است.
هند یکی از کشورهایی است که بالاترین نرخ بهره کارت‌های اعتباری را دارد و نرخ بهره اعتبارات در این کشور 80 /40 درصد است. کارشناسان بر این باورند که بالا بودن نرخ بهره کارت‌های اعتباری در این کشور نشان می‌دهد دولت تمایلی به استفاده مردم از کارت‌های اعتباری ندارد و استفاده از پول نقد یا کارت‌های بدهی در این کشور اولویت بالاتری دارد. کشورهای اوکراین و کنیا و آنگولا هم دارای نرخ‌های بالای بهره کارت‌های اعتباری هستند که بالغ بر ۳۸ درصد است. در طرف دیگر طیف کشور آسیایی فیلیپین قرار دارد که نرخ بهره کارت‌های اعتباری در این کشور برابر با سه درصد است و در انگلستان به مرز 4 /6 درصد می‌رسد، نرخ بهره کارت‌های اعتباری در آمریکا بین 74 /6 تا 74 /14 درصد است و در لهستان معادل هفت درصد است.