افزایش سرمایه‌های برون‌مرزی چین

چین همچنان به سرمایه‌گذاری‌های کلان خود در کشورهای متعدد جهان ادامه می‌دهد. میزان سرمایه‌گذاری خارجی چین در سال 2013 نزدیک به 85 میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی می‌شود این میزان تا سال 2015 به سالانه 100 میلیارد دلار برسد. بخش‌های انرژی، فلزات و املاک اهداف اصلی سرمایه‌گذاری‌های خارجی پکن هستند. گزارش مشترک دو موسسه آمریکایی «اَمریکن اینترپرایز» و بنیاد «هریتیج» که روند سرمایه‌گذاری خارجی چین را از ژانویه 2005 تا دسامبر 2013 بررسی کرده است، داده‌های مربوط به بیش از 500 پروژه را شامل می‌شود که بیش از 400 مورد از آنها پروژه‌های مهندسی و ساخت‌و‌ساز هستند که کانون اصلی فعالیت‌های اقتصادی چین را در خارج از مرزهای آن تشکیل می‌دهند. بر اساس این گزارش، سرمایه‌گذاری این کشور آسیایی در سال 2013 در ایالات متحده آمریکا بالغ بر 14 میلیارد دلار بوده و این کشور هدف اصلی سرمایه‌گذاری‌های خارجی چین در سال گذشته بوده است. هرچند الگوی سرمایه‌گذاری خارجی چین تاکنون حاکی از تمرکز مقطعی شرکت‌های چینی بر یک منطقه جغرافیایی خاص و سپس تغییر حوزه جغرافیایی سرمایه‌گذاری بوده است اما تحلیلگران آمریکایی عقیده دارند ایالات متحده تا مدت‌های طولانی به عنوان یک هدف مناسب رشد و ترقی برای سرمایه‌گذاری خارجی چین باقی خواهد ماند. بر اساس این گزارش، گرچه شرکت‌های دولتی چین که یارانه‌های هنگفتی از دولت این کشور دریافت می‌کنند همچنان بازیگران اصلی و غالب صحنه سرمایه‌گذاری خارجی چین هستند اما فعالیت بخش خصوصی این کشور نیز رو به افزایش است. علاوه بر آمریکا که هدف اصلی سرمایه‌گذاری‌های خارجی چین بوده است، کانادا، برزیل، روسیه و قزاقستان نیز شاهد حضور پررنگ سرمایه‌گذاران چینی در خاک خود بوده‌اند اما تمرکز فعالیت‌های اقتصادی چین در سال مالی 2013-2012 آمریکای شمالی بوده است. نکته جالب دیگر در خصوص سرمایه‌گذاری‌های خارجی چین این است که خدمات مهندسی و ساخت‌وسازی که شرکت‌های چینی در خارج از مرزهای این کشور پهناور ارائه می‌کنند و عمدتاً توسط کارگران چینی انجام می‌شود نیز تقریباً به اندازه خود سرمایه‌گذاری‌های خارجی این کشور اهمیت دارند. گزارش این دو موسسه آمریکایی ارزش این قراردادها را بیش از 300 میلیارد دلار برآورد کرده است. بازیگران اصلی این نوع از سرمایه‌گذاری چین، کشورهای در حال توسعه هستند نه کشورهای توسعه‌یافته و اندونزی در جنوب شرق آسیا و نیجریه در قاره آفریقا رتبه‌های اول را در این خصوص به خود اختصاص داده‌اند. کشورهای عربی نیز در زمینه انعقاد قراردادهای ساخت‌و‌ساز با این کشور آسیایی سهم عمده‌ای دارند. این گزارش همچنین یادآوری کرد که تحریم‌های آمریکا و استرالیا علیه ایران موجب توقف تعداد زیادی از پروژه‌های چین در ایران شده است و جنگ در لیبی نیز تاثیر مشابهی بر سرنوشت سرمایه‌گذاری‌های چین در این کشور آفریقایی گذاشته است. امریکن اینترپرایز در عین قابل توجه دانستن منافع اقتصادی حاصل از جریان داشتن سرمایه از چین به آمریکا، خاطر نشان کرد سیاستگذاران آمریکایی و همچنین سیاستگذاران سایر کشورها باید هنگام تصمیم‌گیری در خصوص گسترش یا محدود کردن سرمایه‌گذاری چین در کشورهای خود در آینده مسائلی مانند امنیت ملی، پیامدهای حضور شرکت‌های چینی برای کمپانی‌های دولتی خود و مساله رابطه متقابل را نیز مد نظر قرار دهند.