گوگل دروازه‌های پلی‌استور را به روی ایرانیان باز کرد

ممکن است در نگاه اول خیلی جذاب به نظر برسد، چرا که سال‌هاست کاربران ایرانی دسترسی به گوگل پلی‌استور ندارند چه زمانی که نام آن اندروید مارکت بود و چه حالا که نام آن به پلی‌استور تغییر کرده و خدمات زیادی از جمله کتاب، موسیقی و مقالات را نیز به آن اضافه کرده است. البته باید در نظر داشته باشیم سامسونگ که عملاً بزرگ‌ترین تولید‌کننده محصولات مبتنی بر سیستم‌عامل اندروید است مدتی است که امکان دسترسی به فروشگاه اختصاصی خود از ایران را محدود کرده است و دارندگان دستگاه‌های ساخت این شرکت نمی‌توانند دستگاه خود را در ایران به‌روز کنند. اما حالا دارندگان دستگاه‌های اندرویدی می‌توانند به سادگی به فروشگاه اپل متصل شوند و نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را، البته در صورتی که آن نرم‌افزار مجانی باشد، دریافت کنند.
از سوی دیگر گوگل اعلام کرده است که برنامه‌سازان سیستم عامل اپل می‌توانند از این پس نرم‌افزارهای رایگان خود را از طریق گوگل پلی‌استور در اختیار کاربران قرار دهند و از این پس این فروشگاه که به روی برنامه‌سازان ایرانی بسته بود، برای ایشان قابل دسترس خواهد بود. ایران یکی از معدود کشورهایی بود که در آن امکان دسترسی به گوگل پلی‌استور وجود ندارد. البته امکان فروش و پرداخت از طریق گوگل‌پلی همچنان هنگام دسترسی به این سرویس از درون ایران ممکن نخواهد بود. این اتفاق برای برنامه‌سازان ایرانی می‌تواند خیلی جذاب باشد و در یک بازار بزرگ را به روی ایشان باز کند، هرچند که بارها مشاهده شده است که بسیاری از خدماتی که گوگل ارائه می‌کند از سوی سیستم‌های داخلی ایران محدود شده بودند. یوتیوب نیز همچنان در ایران غیر‌قابل دسترس خواهد بود چرا که محدودیت دسترسی به این سایت به خاطر محدودیت‌های داخلی ایران خواهد بود. شاید این ماجرا، ماجرای محدودیت دسترسی به جی‌میل در ایران را به ذهن تداعی کند چرا که در سال 2012 دسترسی به جی‌میل نیز محدود شد و برای بسیاری از کاربران ایرانی مشکل ایجاد کرد. البته در آن زمان یکی از نمایندگان مجلس وزیر ارتباطات وقت را تهدید به استیضاح کرده بود تا اینکه از جی‌میل رفع فیلتر شد.
تغییر استراتژی گوگل سه ماه پس از آن اتفاق می‌افتد که دولت آمریکا قدم‌هایی برای کم کردن تحریم بر روی تجهیزات و نرم‌افزارهایی که برای ارتباطات فردی و میان‌فردی استفاده می‌شوند برداشته است. این قانون جدید که مجوز D نامیده می‌شود به مردم آمریکا و شهروندان این کشور در همه جای دنیا اجازه می‌دهد که تجهیزاتی خاص را به ایران صادر کرده یا در اختیار ایران قرار دهند یا اینکه به ایران بفروشند و انجام این اعمال کاری بر‌خلاف تحریم‌های آمریکا نخواهد بود. این مجوز در واقع اجازه صادرات نرم‌افزار، سخت‌افزار یا تجهیزاتی است که برای مردم ایران کاربرد دارد و می‌تواند برای ارتباطات مردم به کار رود. اجرای این قانون باعث شده است که گوگل اجازه دسترسی به سرورهای پلی‌استور را برای ایرانیان فراهم کند و دیگر گوگل مجبور به جلوگیری از دسترسی کاربران نیست، چرا که نرم‌افزارهای موبایل‌ها و نرم‌افزارهای وابسته به این سیستم‌ها صراحتاً جزیی از این مجوز جدید هستند. اما ماجرا روی دیگری نیز دارد و آن این است که تولیدکنندگان نرم‌افزار می‌توانند انتخاب کنند که آیا محصولی که در پلی‌استور قرار می‌دهند، قابلیت دسترسی در ایران داشته باشد یا خیر و به همین دلیل گوگل هنوز راه زیادی برای آزاد کردن کامل سرویس‌های خود در ایران دارد. از سوی دیگر گوگل تنها امکان دسترسی به نرم‌افزارهای مجانی را به مردم ایران داده است، در حالی که مجوز D به شرکت‌ها اجازه داده است که فعالیت‌های مالی مربوط به فروش نرم‌افزار را نیز انجام دهند پس نتیجتاً گوگل می‌تواند نرم‌افزارهای غیررایگان خود را نیز در اختیار کاربر ایرانی قرار دهد. اما هنوز درباره اینکه چه هنگامی امکان دسترسی به نرم‌افزارهای غیررایگان را خواهد داد مطلبی از سوی اپل منتشر نشده است.
اما ارتباط ایران و گوگل هیچگاه یک ارتباط حسنه نبوده است، چنان که پس از این که ویدیوئی توهین‌آمیز در وب‌سایت یوتیوب که یکی از سایت‌های وابسته به گوگل است، منتشر شد دولت ایران اقدام به مسدود کردن وب‌سایت جی‌میل کرده است و بارها نیز اتفاق افتاده است که خود وب‌سایت گوگل نیز از دسترس خارج شده است. اما پس از مدتی و بعد از اعتراض نمایندگان مجلس این وب‌سایت رفع فیلتر شد اما هنوز هم در بسیاری مواقع پروتکل‌های انتقال امن گوگل در ایران درست کار نمی‌کنند. از سوی دیگر کاربران ایرانی پیش از این برای دسترسی به وب‌سایت‌های خارج از دسترسی که از طرف گوگل بسته شده بود مجبور بودند از شبکه‌های خصوصی مجازی (VPNها) برای دسترسی به آنها استفاده کنند، سرویس‌هایی مثل Google Code. البته باید در نظر داشته باشیم که گوگل همچنان امکان دسترسی به سرویس گوگل نوت را به کاربران ایرانی نمی‌دهد. باز شدن پلی‌استور در نگاه اول خیلی جذاب است، اما سوالی اساسی وجود دارد و آن این است که آیا تاکنون کاربران ایرانی مشکلی برای تهیه نرم‌افزارهای مورد نیاز خود داشته‌اند؟ واقعیت این است که پلی‌استور عملاً نمی‌تواند جذابیت عملی خاصی برای کاربران ایرانی داشته باشد، چندان که تاکنون کاربران ایرانی نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را از فروشگاه‌های دیگری خریداری می‌کردند و برنامه‌نویسان ایرانی نیز برای آنکه نرم‌افزار خود را بفروشند و پول آن را دریافت کنند نمی‌توانند از پلی‌استور استفاده کنند و مجبور هستند از برنامه‌های جایگزین استفاده کنند. از سوی دیگر در ایران کپی‌رایت معنای خاصی ندارد و به ندرت کسی برای زیر‌پا گذاشتن کپی‌رایت مورد مواخذه قرار می‌گیرد به همین دلیل کاربران ایرانی علاقه زیادی به سرویس‌های عمدتاً چینی مثل Aptoide و پاندا اپ دارند که در آنها به سادگی می‌توان نرم‌افزارهای اصطلاحاً قفل‌شکسته یا به قولی دزدی را پیدا کرد. به همین دلیل است که می‌توان گفت شاید باز شدن گوگل پلی‌استور تنها منتج به این موضوع شود که کاربران ایرانی نرم‌افزارهای در دسترسی همچون گوگل کروم را ساده‌تر به روز کنند وگرنه به نظر نمی‌رسد رفع تحریم پلی‌استور بتواند رفتارهای مصرفی کاربران ایرانی را چندان تحت تاثیر قرار دهد. به هر روی رفع تحریم تجهیزات مخابراتی میان‌فردی و خصوصاً پلی‌استور و اپ‌استور می‌تواند گامی مثبت تلقی شود، اما نمی‌تواند یک اتفاق بسیار مهم تلقی شود، چرا که پیش از این نیز مردم ایران به روش‌های مختلف به برنامه‌های مورد نیاز خود دسترسی پیدا می‌کردند و از این به بعد نیز یک راه به راه‌های قبلی اضافه می‌شود که البته با محدودیت‌های بیشتری برای کاربران همراه است و به نظر نمی‌رسد بتواند تاثیر زیادی داشته باشد.