دوستان و دشمنان بشار

ایالات متحده و متحدانش در حال بررسی اقدام نظامی علیه مناطقی از خاک سوریه هستند، اما نظر کشورهای منطقه و همسایه سوریه درباره این اقدام احتمالی چیست؟

ترکیه
دولت ترکیه یکی از سرسخت‌ترین منتقدان رئیس‌جمهور سوریه، از زمان به قدرت رسیدن بشار اسد در این کشور محسوب می‌شود. روز دوشنبه وزیر امور خارجه ترکیه، داود اوغلو، در مصاحبه‌ای با روزنامه ملیت این کشور اعلام کرد کشورش آمادگی دارد حتی در صورت عدم توافق شورای امنیت سازمان ملل متحد با حمله به سوریه، به ائتلاف اقدام نظامی علیه دولت سوریه بپیوندد.

عربستان سعودی
پادشاهی‌های حاشیه خلیج فارس، حامیان کلیدی مالی و نظامی نیروهای شورشی محسوب می‌شوند که علیه نیروهای حامی اسد در حال مبارزه هستند. عربستان سعودی، سال‌هاست رقیب دولت سوریه محسوب شده و در مواردی مشوق اقدام علیه اسد بوده است از جمله اینکه خبر می‌رسد شاهزاده بندر بن سلطان، سفیر سابق عربستان در ایالات متحده در هفته‌های اخیر در حال تلاش برای جلب کمک‌های بین‌المللی به منظور حمایت از شورشیان سوری است.

اسرائیل
به‌رغم تلاش‌های اولیه برای درگیر نشدن در موضوع، اسرائیل در سال جاری میلادی سه بار اهدافی را در داخل خاک سوریه مورد هدف قرار داد. این اقدام ظاهراً با هدف جلوگیری از نقل و انتقال اسلحه‌هایی انجام شد که قرار بود به دست شاخه نظامی حزب‌الله لبنان برسد. همچنین آتش توپ و اسلحه از سمت خاک سوریه به طرف بلندی‌های جولان که تحت تصرف اسرائیل است، پاسخ از طرف اسرائیل را در پی داشت. در روزهای اخیر نیز، مقامات اسرائیلی احتمال استفاده از سلاح‌های شیمیایی توسط دولت سوریه را محکوم کرده و به طور ضمنی از اقدام نظامی علیه دولت این کشور حمایت کردند. نتانیاهو نخست‌وزیر این کشور روز یکشنبه گفت: «ما باید دائماً در حال بررسی اوضاع باشیم. ما در قبال این وضعیت مسوول هستیم و در صورت لزوم باید از سلاح نیز استفاده کنیم.» البته مقامات اسرائیل از خطرات دخالت نظامی غرب در سوریه آگاه خواهند بود. در صورت وقوع این دخالت، احتمال تکرار وقایع جنگ اول خلیج فارس که در سال 1991 اتفاق افتاد، وجود دارد. در آن زمان صدام حسین تل‌آویو را مورد حملات موشکی قرار داد تا این کشور را وادار به دخالت در جنگ و در نتیجه کشورهای عرب منطقه را ترغیب به خاتمه سریع آن کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که میزان فروش ماسک ضد‌گاز در این کشور به دنبال افزایش گمانه‌زنی‌ها در مورد دخالت نظامی در سوریه، افزایش یافته است.

لبنان
عدنان منصور وزیر امور خارجه لبنان، روز دوشنبه در مصاحبه با رادیو لبنان گفت او از ایده حمله به سوریه حمایت نمی‌کند. او گفت: «من فکر نمی‌کنم این اقدام صلح و آرامش و ثبات را برای منطقه به ارمغان بیاورد.» دو بمبگذاری که در ماه جاری باعث مرگ حدود 60 نفر در لبنان شد به تنش و درگیری در سوریه مربوط بوده است. همچنین بخشی از اعضای شاخه نظامی حزب‌الله لبنان در کنار نیروهای بشار اسد در این کشور در حال جنگ هستند و گزارش‌هایی نیز از حضور مسلمانان سنی لبنان در بین شورشیان وجود دارد. به علاوه لبنان در حال حاضر نیز بیشتر از هر کشور دیگری میزبان بی‌خانمان‌های سوری است.

ایران
ایران قبل از بحران اخیر نیز بزرگ‌ترین حامی دولت سوریه در منطقه بوده است و به شدت با هر نوع مداخله نظامی در سوریه مخالف است. روز سه‌شنبه، ایران در مورد «عواقب جدی» هر نوع مداخله نظامی در سوریه، به مقامات سازمان ملل متحد که در تهران به سر می‌برند، هشدار داد. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، عباس عراقچی نیز موضع این کشور در مورد استفاده شورشیان (و نه دولت) سوریه از سلاح‌های شیمیایی را تکرار کرد.

ایالات متحده آمریکا
به دنبال واکنش‌های محتاطانه در برابر گزارش‌های اولیه پیرامون استفاده از سلاح‌های شیمیایی در سوریه، سخنرانان آمریکایی روزهای سختی را سپری می‌کنند. جان کری وزیر امورخارجه این کشور گفت استفاده دولت سوریه از سلاح‌های شیمیایی «غیر‌قابل انکار و از نظر اخلاقی فاجعه‌آمیز» است. واشنگتن اخیراً حضور نظامی دریایی خود را در بخش‌های شرق دریای مدیترانه تقویت کرده که باعث قوت گرفتن گمانه‌زنی درباره آماده شدن این کشور برای حمله نظامی به سوریه شده است. تحلیلگران اعتقاد دارند حمله نظامی احتمالی ایالات متحده دریایی خواهد بود و ناوهای این کشور با موشک‌های کروز محل استقرار تاسیسات نظامی در خاک سوریه را هدف قرار خواهند داد.

انگلستان
دفتر دیوید کامرون نخست‌وزیر انگلستان اعلام کرد این کشور در حال تنظیم برنامه‌ای برای اقدام نظامی علیه دولت سوریه است. سخنگوی آقای کامرون در این باره اظهار داشت هر اقدامی باید «متناسب» و قانونی بوده و از حمایت متحدان بین‌المللی برخوردار باشد. روز دوشنبه، ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلستان در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی‌ اعمال فشار به سوریه را شکست‌خورده خواند و گفت انگلستان و «ایالات متحده و بسیاری کشورهای دیگر از جمله فرانسه، معتقد هستند در قرن بیست و یکم نمی‌توان به عقیده‌ای که گمان می‌کند بدون هیچ مجازاتی می‌توان از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرد، اجازه حیات داد».

فرانسه
یک روز بعد از حمله شیمیایی در دمشق، لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه برای «پاسخی نظامی» در صورت اثبات استفاده از سلاح‌های شیمیایی، فراخوان داد. او همچنین اظهار داشت در «شرایطی مشخص» شورای امنیت سازمان ملل می‌تواند نادیده گرفته شود. فرانسه از جمله خشونت‌طلب‌ترین قدرت‌های غربی در زمینه برخورد با سوریه است. این کشور اولین قدرت غربی است که ائتلاف مخالفان سوری را با این عنوان که بیانگر خواسته‌های بحق مردم سوریه است، به رسمیت شناخت. همچنین فرانسه با همراهی انگلستان در ماه می با موفقیت برای لغو تحریم انتقال اسلحه در پارلمان اتحادیه اروپا لابی کردند تا به این وسیله بتوانند کمک‌های بیشتری به مخالفان سوری برسانند.

روسیه
روسیه یکی از مهم‌ترین حامیان بین‌المللی آقای اسد است که همچنان بر یافتن راه‌حل سیاسی برای این بحران تاکید دارد. این کشور ضمن انتقاد شدید از هرگونه حمله نظامی به سوریه، اظهار داشت هرگونه اقدام خارج از چارچوب شورای امنیت «نتایج فاجعه‌بار برای سایر کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه» را در پی خواهد داشت.

چین
چین به همراه روسیه، بخشنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه سوریه را وتو کرد. این کشور همچنین منتقد احتمال حمله نظامی به سوریه است. خبرگزاری رسمی چین، شینهوا در این باره گفت: «کشورهای غربی، با عجله و قبل از پایان کار و تحقیقات بازرسان رسمی سازمان ملل، تصمیم خود را درباره اینکه کدام‌یک از طرف‌های درگیر، از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده‌اند، گرفته‌اند.»