اقتصاددان بدبین

اسکار مورگنشترن اتریشی-آمریکایی اولین مطلب کافه‌اقتصاد را به خود اختصاص داده است. وی با جان فون نویمان که ریاضیدان بود بر روی نظریه‌هایی برای پیش‌بینی رفتار اقتصادی همکاری کرد که نظریه کلاسیک بازی نتیجه آن بود. مورگنشترن به دلیل بدبینی‌اش در مورد اندازه‌گیری اقتصادی نیز شهرت دارد. «شکست قدرت: ظهور و افول یک نماد آمریکایی» کتابی است نوشته ویلیام کوهن درباره غول آمریکایی جنرال‌الکتریک و جک ولش مدیر اسطوره‌ای این شرکت. دیوید گلس نیز که سرگذشت ولش را نگاشته است اعتقاد دارد؛ مدیران بنگاه‌های اقتصادی آمریکا به اندازه روسای‌جمهوری این کشور در رشد و تمدن آمریکایی نقش داشته و دارند. این کتاب درسی بزرگ برای مدیران شرکت‌هاست. در این شماره از سوگیری بسیار مهمی صحبت می‌کنیم؛ سوگیری «خودخدمت‌گرایی» که ما هیچ تصوری نداریم که این سوگیری تا چه اندازه در زندگی ما نفوذ کرده است. این سوگیری بیان می‌کند که انسان‌ها در ارزیابی عملکرد خود با ثبات عمل نمی‌کنند. اگر نتیجه مطلوب باشد آن را منتسب به خود می‌دانند و اگر نتیجه ناخوشایند باشد آن را به عوامل خارجی نسبت می‌دهند. دامنه این سوگیری از رفتارهای مالی و شخصی تا توسعه جوامع و رویدادهای ورزشی و... را دربر می‌گیرد. شخصیت این شماره نیز علی‌اکبر معین‌فر، نخستین وزیر نفت ایران و رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت موقت است که نقشی تاثیر‌گذار در تصویب قانون ملی شدن بانک‌ها داشت و تا پایان عمر آن را افتخارآمیزترین اقدام دولت موقت می‌دانست.

 در نخستین ماه‌های پس از انقلاب چند تصمیم مهم در دولت موقت گرفته شد که تاثیرات آن هنوز بر گرده اقتصاد ایران سنگینی می‌کند. ملی شدن بانک‌ها و ملی شدن صنایع از مهم‌ترین این تصمیمات هستند.