سرمای زودهنگام

در هفته پایانی شهریور، بازارهای داخلی شاهد یک سرمای زودهنگام بودند. به‌طوری که سه بازار سهام، دلار و سکه روند کاهشی را در پیش گرفته‌اند. نگاهی به تحولات و آمارهای معاملات در بازارهای فوق نشان می‌دهد که احتمالاً دوباره رکود به بازارها بازگشته است. شاخص کل بورس طی هفته گذشته با کاهش اندکی به محدوده دو میلیون و 121هزار واحد رسید. همچنین نرخ دلار نیز در بازار آزاد با افت 600تومانی به کار خود پایان داد. همین امر سبب شد تا بهای هر عدد سکه امامی نیز کانال 28 میلیون تومان را از دست داده و به 27میلیون و 700 هزار تومان کاهش یابد. این در حالی است که قیمت هر بشکه نفت برنت با لمس سطح 94 دلار در بالاترین سطح طی 10 ماه گذشته قرار گرفته است.

سرایت ویروس رکود به بورس

بورس تهران هفته کم‌رمقی را پشت سر گذاشت. به‌طوری که نماگر اصلی بازار سهام یکشنبه کاری خود را با عدد دو میلیون و 127 هزار واحد آغاز کرد و با نوسانات منفی اندک در روز چهارشنبه به دو میلیون و 121 هزار واحد رسید. نگاهی به روند ارزش معاملات طی هفته گذشته نیز نشان می‌دهد که دوباره فضای رکود به بازار سهام بازگشته است. به‌طوری که ارزش معاملات خرد که شامل سهام و حق تقدم می‌شود، از چهار هزار و 200 میلیارد تومان به سه هزار و 200 میلیارد تومان کاهش یافته است. افت چشمگیر ارزش معاملات دوباره سیگنال رکود را به معامله‌گران مخابره می‌کند. پس از انتشار اخبار مثبت در خصوص تغییر نرخ ارز صنایع پالایشی و برخی از پتروشیمی‌های پایین‌دست، بازار با هیجان مثبت از منطقه بسیار ارزنده یک میلیون و 900 هزار واحد خارج شد و موفق شد تا در محدوده دو میلیون و 100 هزار واحد خود را تثبیت کند. با این حال، پس از تخلیه هیجانات، گویا بازار نیاز به یک محرک جدیدتر و قوی‌تر دارد تا به قله قبلی بازگردد. تحولات مثبت در بازار خودرو می‌تواند یکی از محرک‌های بسیار کارا برای تحرک بازار سرمایه باشد. وعده‌هایی که در خصوص بهبود شیوه قیمت‌گذاری خودرو مطرح شده است، همچنان بدون نتیجه باقی مانده و بازار را دچار سردرگمی کرده است. همچنین نحوه تخصیص ارز و نرخ تسعیر دلار برخی از صنایع نیز همچنان مشخص نشده است. که همین موضوع می‌تواند ترمز حرکت شارپی بازار را بکشد. همچنین آزادسازی منابع بلوکه شده ایران و انتقال آنها به بانک‌های ایرانی در کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز سبب شده است تا نرخ دلار افت قابل توجهی را در روز سه‌شنبه تجربه کند. با توجه به اینکه بازار سهام حساسیت شدیدی به نرخ دلار نشان می‌دهد، در صورتی که بازار ارز آرامش کنونی را حفظ کند، نمی‌توان از شاخص کل بورس انتظار نوسان مثبت شدیدی را داشت. عبور نماگر اصلی از سقف دومیلیون و 500 هزارواحدی مستلزم نوسانات نرخ اسکناس آمریکایی است. بنابراین برای شاخص کل بورس می‌توان محدوده ارزندگی بین دو میلیون تا دو میلیون و 200 هزار واحد را تعریف کرد که در این محدوده نوسان کند. البته این سناریو در حالتی می‌تواند اتفاق بیفتد که بازار ارز و تحولات در حوزه سیاست خارجی ثبات خود را حفظ کند و تنش‌ها در سطح بین‌المللی کاهش یابد. این در حالی است که به عقیده بسیاری از کارشناسان، احتمالاً بانک مرکزی تا پایان سال موفق خواهد شد تا نرخ دلار را در محدوده‌های فعلی حفظ کند و نوسان شدیدی گریبان‌گیر اسکناس آمریکایی نشود. لذا در این صورت، شاخص کل با احتیاط بیشتری نوسان خواهد داشت. سناریوی دوم می‌تواند افت دوباره بازار به محدوده‌ای پایین‌تر از دو میلیون واحد باشد که سناریوی بدبینانه‌ای است. در صورتی که محرک خاصی برای بازار پیدا نشده و روند رنج‌گونه بازار، معامله‌گران را خسته کند، شاخص کل بورس تهران این پتانسیل را دارد تا دوباره به محدوده‌هایی زیر ارزش ذاتی بازار بازگردد.

نگاهی به تحولات در بازار نفت و به‌تبع آن نرخ محصولات پتروشیمی نیز نشان می‌دهد که قیمت‌ها در بازارهای جهانی در سطح بالایی قرار داشته و بازار سهام ایران، از منظر بازارهای جهانی مورد تهدید قرار نمی‌گیرد. قیمت نفت که اکنون به بالای 90 دلار رسیده است، نرخ فروش بسیاری از شرکت‌های داخلی را با افزایش خوبی همراه کرده است. رشد نرخ‌ها به وضوح در گزارش‌های ماهانه مردادماه قابل مشاهده است و به نظر می‌رسد گزارش‌های شهریورماه نیز بر تصمیم بازار در انتخاب صنعت و سهام مناسب تاثیرگذار خواهد بود. طی هفته گذشته با توجه به افت شاخص کل به دلیل چشم‌انداز نزولی نرخ دلار، برخلاف هفته‌های قبل‌تر، صنایع دلاری اندکی عقب‌نشینی کرده و صنایع ریالی از کلیت بازار سبقت گرفتند. صنایع کوچک بازار که برخی از آنها به دلیل ثبت بازدهی بسیار پایین از بازار جا مانده بودند، در هفته گذشته بازدهی بالایی را به ثبت رساندند. صنعت قند و شکر یکی از صنایعی بود که موفق شد تا با ثبت بازدهی بیش از هفت‌درصدی در صدر بازدهی هفتگی قرار گیرد. رشد نرخ شکر در بازارهای جهانی و کمبود این محصول در بازار داخل سبب شده است تا شکر به طلای سفید مبدل شده و با نرخ بالایی در بازار به فروش برسد. برخی از تحلیلگران معتقدند، نمادهای گروه قند و شکر پتانسیل افزایش نرخ دوباره را داشته و سهام قند و شکری با تقاضای خوبی از سوی اهالی بازار همراه شده است.

با توجه به بالا ماندن قیمت نفت و سایر کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، احتمالاً خطری بازار سهام را تهدید نمی‌کند. اما کاهش نرخ دلار در بازار آزاد، می‌تواند یک تهدید برای تحدید نوسانات نماگر اصلی محسوب شود. بر همین اساس، با توجه به اقدامات داخلی و تمرکز عرضه و تقاضای دلار در مرکز مبادله که منجر به بهبود سودآوری عمده صنایع بورسی می‌شود، احتمالاً زیر پای شاخص کل خالی نیست و اگر تحول به خصوصی شکل نگیرد، بازار در محدوده‌های فعلی باقی خواهد ماند. اما در صورتی که محرک دلاری برای بازار وجود نداشته باشد، نمی‌توان شاهد قله‌زنی‌های متعدد از سوی نماگر اصلی بازار بود. اگر شرایط فعلی تداوم یافته و خطری جدی بازار را تهدید نکند، شاخص کل در محدوده دو میلیون تا دو میلیون و 200 هزار واحد نوسان کرده و ثبات قیمتی خود را حفظ خواهد کرد. اما در این میان برخی از صنایع جامانده در صدر بازدهی‌های هفته‌های آینده قرار خواهند گرفت و صنایع دلاری در مقابل ریالی‌ها عقب‌نشینی خواهند کرد.

نفت؛ پررونق‌تر از گذشته

بهای هر بشکه نفت خام با عبور از سطح 90 دلار به محدوده 94 دلار رسید. همچنان کاهش تولید از سوی بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفتی موجب شده است تا قیمت نفت حمایت شده و رشد قیمتی خوبی نصیب طلای سیاه شود. علاوه بر این، تولید ضعیف نفت شیل توسط ایالات‌متحده نیز زمینه را برای تشدید کاهش عرضه فراهم کرده است. قیمت نفت برای سومین هفته متوالی است که رکوردهای جدیدی را به ثبت رسانده و اکنون در بالاترین سطح در 10 ماه گذشته قرار گرفته‌اند.

اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده (EIA) طی روز دوشنبه اعلام کرده است که تولید نفت ایالات‌متحده از مناطق تولیدکننده نفت شیل در طی روند نزولی به 9.393 میلیون بشکه در روز در ماه اکتبر رسیده است که پایین‌ترین سطح از ماه می سال 2023 است.

مدیرعامل آرامکو نیز اعلام کرده است، چشم‌انداز بلندمدت این شرکت برای تقاضای نفت کاهش یافته است و اکنون پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی تا سال 2030 به 110 میلیون بشکه در روز برسد که از آخرین برآورد یعنی 125 میلیون بشکه در روز کمتر است.

شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی نیز روز دوشنبه از کاهش عرضه نفت توسط اوپک پلاس در بازار دفاع کرد و همچنین نسبت به عدم اطمینان در مورد تقاضای چین، رشد اروپا و اقدام بانک مرکزی برای مقابله با تورم هشدار داد. همچنین تحولات در لیبی نیز حاکی از آن است که چهار پایانه صادرات نفت شرق لیبی بسته شده است.

مجموع عوامل و تحولات مورد اشاره نشان می‌دهد که طلای سیاه همچنان پتانسیل آن را دارد تا در قیمت‌های بالاتری مورد معامله قرار گیرد. نفت 100دلاری چندان دور از دسترس نیست و احتمالاً قیمت نفت برنت در آینده‌ای نزدیک دوباره سه‌رقمی خواهد شد.

سرکوب دلار با اخبار

اسکناس آمریکایی طی هفته گذشته در گیرودار اخبار مربوط به تبادل زندانیان و آزادسازی شش میلیارد دلار منابع ایران، افت قابل توجهی را تجربه کرد. به‌طوری که دلار در بازار آزاد، با شروع هفته، افت 300تومانی را تجربه کرد و از 49 هزار و 900 وارد کانال 49 هزار و 600 تومان شد. اخبار مربوط به احتمال مذاکرات ایران و غرب در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک نیز بر فشار روند نزولی نرخ دلار افزود. پس از آن قیمت دلار با وجود آنکه به 49 هزار و 500 تومان نیز نزدیک شده بود دوباره روند افزایشی را آغاز کرد و طی روز سه‌شنبه وارد کانال 49 هزار و 600 تومان شد. به عقیده بسیاری از کارشناسان، افزایش درگیری‌ها در آذربایجان و مداخله احتمالی روسیه و ایران در این جنگ قیمت دلار را در محدوده 49 هزار و 600 تومان افزایشی کرد.

در پایان هفته گذشته و در روز چهارشنبه معاملات دلار در بازار آزاد، دوباره به روند کاهشی بازگشت. به‌طوری که اخبار مربوط به اظهارات رئیس بانک مرکزی در خصوص واریز منابع بلوکه‌شده به حساب بانک‌های ایرانی در قطر، هیجانات فروش در بازار ارز را افزایش داد و دوباره دلار با احترام به مقاومت 50 هزار تومان، کانال‌های قیمتی را یکی پس از دیگری از دست داد و در روز چهارشنبه با افت 5 /0درصدی به 49 هزار و 300 تومان رسید. به عقیده بسیاری از کارشناسان، با آزادسازی منابع بلوکه‌شده و رشد منابع ارزی کشور، در کنار کنترل نقدینگی و افت انتظارات تورمی، به نظر می‌رسد بازار ارز نیز کنترل خواهد شد و احتمال جهش قیمت دلار بسیار پایین است. با توجه به شرایط یادشده و عواملی که برای سرکوب نرخ ارز دست‌به‌دست هم داده‌اند، نرخ دلار در بازار آزاد با افت 1 /1درصدی به کار خود پایان داد.

سکه امامی 28 میلیون را از دست داد

سکه امامی که در ابتدای هفته در کانال 28 میلیون تومان نوسان می‌کرد و به 28 میلیون و 200 هزار تومان نیز رسیده بود، در پی افت سنگین دلار در بازار آزاد، روند کاهشی را در پیش گرفت و کانال 28 میلیون تومان نیز از دست رفت. به‌طوری که سکه امامی در روز دوشنبه با کاهش 65 /0درصدی به 27 میلیون و 900 هزار واحد نزدیک شد. طی دو روز پایانی هفته سکه امامی با نوسانات منفی روزانه قابل توجهی خود را در کانال 27 میلیون و 700 هزار واحد تثبیت کرد.

نگاهی به قیمت اونس جهانی طلا نیز نشان می‌دهد که نرخ هر اونس طلای جهانی که در ابتدای هفته در محدوده هزار و 924دلار قرار داشت، با رشد قابل توجهی به هزار و 933 دلار در روز دوشنبه رسید. از روز سه‌شنبه، اونس جهانی طلا افت اندکی را تجربه کرده و به هزار و 929 دلار رسیده است. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد اونس جهانی طلا با عبور از محدوده هزار و 930 دلار به بالاترین میزان خود در دو هفته اخیر رسیده است. دلایل افزایش اونس جهانی، افزایش تقابل میان دولت و کنگره آمریکا بر سر تصویب بودجه دفاعی و مالی است که احتمال تعطیلی دولت آمریکا را افزایش داده است. همچنین نشست فدرال‌رزرو نیز بر قیمت‌ها بی‌تاثیر نیست. انتظار می‌رود، نرخ بهره در نشست پیش‌رو تغییری نکند. آمارها نشان می‌دهد که سیاست‌های انقباضی تداوم یافته و نرخ بهره همچنان در سطوح بالا حفظ شود. همین موضوع سبب شده است تا کار اونس جهانی طلا برای عبور از مقاومت‌های پیش‌رو سخت‌تر شود. علاوه بر این، فشار نزولی نیز بر اونس جهانی طلا افزایش یافته است. در کوتاه‌مدت برای شروع روند نزولی اونس، عبور قیمت طلا از 1950 دلار ضروری است.

با توجه به فشار نزولی بر قیمت طلا و افت شدید قیمت دلار، احتمال آنکه سکه امامی طی کوتاه‌مدت در کانال 27 میلیون تومان تثبیت شود، بسیار بالاست و عبور از کانال 28 میلیون تومان نیز برای سکه بسیار سخت خواهد بود.