تاریخ انتشار:
نزدیک به دو سال مذاکرات فشرده پرونده هسته‌ای را به کجا رساند؟
افق توافق
سرانجام تمام شد. مذاکراتی نفسگیر اما پرثمر. مذاکراتی که به بن‌بست ۱۲ساله بر پرونده هسته‌ای ایران پایان داد و روزنه‌ای بر ورود مجدد تهران به مناسبات جهانی گشود. از آگوست ۲۰۰۲ که تعدادی از دشمنان نظام اقدام به انتشار گزارشی مغرضانه از تاسیسات غنی‌سازی ایران در نطنز و آب سنگین اراک کردند تا همین امروز روزهای سخت و دشواری بر اقتصاد و مردم ایران گذشته است.
سرانجام تمام شد. مذاکراتی نفسگیر اما پرثمر. مذاکراتی که به بن‌بست 12ساله بر پرونده هسته‌ای ایران پایان داد و روزنه‌ای بر ورود مجدد تهران به مناسبات جهانی گشود. از آگوست ۲۰۰۲ که تعدادی از دشمنان نظام اقدام به انتشار گزارشی مغرضانه از تاسیسات غنی‌سازی ایران در نطنز و آب سنگین اراک کردند تا همین امروز روزهای سخت و دشواری بر اقتصاد و مردم ایران گذشته است. روزهایی که پنج قطعنامه تحریمی را نصیب کشور کرد و حتی سایه یک جنگ ناخواسته را بیش از گذشته بر ما مستولی گرداند. جنگی که با توجه به حوزه‌های نفوذی ایران در کل منطقه خاورمیانه می‌توانست جهان را وارد منازعه جهانی کند. اما هر چه بود با تدبیر و دوراندیشی حسن روحانی، محمد‌جواد ظریف و اعضای تیم هسته‌ای‌اش گذشت تا به قول حافظ درخت دوستی بنشانیم که کام دل به بار آرد، نهال دشمنی برکنیم که رنج بی‌شمار آرد.
مفاد یک توافق
با پایان یافتن مذاکرات هسته‌ای ایران و اعضای گروه 1+5 توافقی در پنج فصل و 20 صفحه اصلی به همراه 80 صفحه ضمیمه منتشر شده است که خطوط کلی و جزیی این توافق را تا 15 سال اجرای آن مشخص می‌کند تا هیچ یک از طرفین مذاکره‌کننده نتواند با ارائه بهانه‌های واهی در مبهم بودن روند توافق از زیر بار اجرای آن شانه خالی کند و تلاش‌های سیاسی، حقوقی و فنی تیم‌های مذاکره‌کننده را به چالش بیندازد. این توافق علاوه بر نشان دادن نقشه راه خروج پرونده هسته‌ای ایران از یک بن‌بست سیاسی، نخستین معاهده بین‌المللی است که با رعایت تمامی تدابیر و نیازمندی‌های یک توافق کاربردی آماده شده است تا روزی و روزگاری به سرنوشت مذاکرات نافرجام آمریکا و کره شمالی دچار نشود؛ مذاکراتی که به بهانه مشخص نبودن جزییات توافق به شکست محکوم شد و دو کشور را بیش از گذشته در مقابل یکدیگر قرار داد. امری که حالا با تلاش‌های تیم‌های مذاکره‌کننده ایران و 1+5 به ویژه در تهران و واشنگتن دیگر مجالی برای عرض اندام ندارد. تلاشی که منجر به آماده‌سازی توافقنامه‌ای شده است که به جزیی‌ترین دغدغه‌های بانیان آن می‌پردازد و برای هر یک از موارد ابهامی نسخه‌ای تجویز می‌کند.
توافقی برای تمامی فصول
توافق جامع هسته‌ای که از زمان تصویب در شورای امنیت سازمان ملل ذیل فصل هفتم آن لازم‌الاجراست تمامی تحریم‌های بانکی و نفتی ایران را در تمامی کشورهای جهان به غیر از آمریکا لغو و در واشنگتن نیز آنها را تعلیق می‌کند. با اجرای توافق جامع هسته‌ای ایران و 1+5 بخش دیگری از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در بانک‌های جهان آزاد می‌شود؛ در حال حاضر میزان دارایی‌های بلوکه‌شده ایران که با اعمال تحریم‌ها مسدود شده است حدود ۱۲۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که با توافق اخیر بخش اعظمی از این دارایی‌ها تا پیش از پایان سال جاری میلادی (2015) آزاد می‌شود. این اقدام در کنار امکان بازگشت سرمایه‌گذاران خارجی به ایران و آغاز دور جدید همکاری تجار و بازرگانان ایرانی با همتایان خارجی خود نویدبخش بهبود اوضاع اقتصادی و معیشتی مردمی است که در سال‌های اعمال تحریم‌ها روزگار دشواری را سپری کرده‌اند. در نهایت گرهی که روزی به راحتی با دست باز می‌شد، در نهایت با جلسات پی در پی و فشرده دو‌ساله اعضای تیم هسته‌ای دولت روحانی باز شد. جلساتی که منجر به تغییراتی در روند برنامه‌های هسته‌ای ایران شد تا بتواند اعتماد جامعه جهانی را نسبت به ادامه کار جلب
کند و در آخرین لحظات ضرب‌الاجل تمدید‌شده ایران و اعضای گروه 1+5 به حل موضوعاتی نظیر مدت زمان اجرای توافق، نحوه بازرسی‌های سر‌زده از اماکن هسته‌ای و غیرهسته‌ای ایران و میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده کشورمان بینجامد. اگر این توافق در واپسین لحظات، مورد اجماع اعضای مذاکره‌کننده پرونده هسته‌ای ایران قرار نمی‌گرفت مدت زمان بررسی آن در کنگره از 30 روز به 60 روز افزایش می‌یافت؛ افزایش مدت یک ماه بازبینی توافق توسط کنگره به 60 روز می‌توانست به سناتورهای جمهوریخواه کنگره در جهت موافقت با توافق هسته‌ای و رد آن فرصت بیشتری دهد و به نحوی به آنها کمک کند؛ چنانچه این توافق از سوی کنگره رد شود که کارشناسان احتمال آن را قوی می‌دانند، رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند این رای را وتو کند و در صورت وتوی اوباما توافق باید برای عملیاتی شدن آماده شود که این مرحله بین سه تا پنج ماه به طول می‌انجامد. در این مدت ایران باید اقدامات و تعهدات هسته‌ای خود را انجام دهد و در پایان این دوره، روز اجرای توافق فرامی‌رسد، روزی که همان‌طور که اشاره شد سازمان ملل با صدور قطعنامه‌ای کشورهای جهان را ملزم به لغو تحریم‌های هسته‌ای ایران می‌کند.
در زمان انتشار این گزارش تمامی اخبار بر امکان دستیابی به توافق هسته‌ای ایران و 1+5 دلالت داشت و نگارنده امیدوار است بر اساس نشانه‌های مورد اشاره طرفین مذاکره‌کننده پرونده هسته‌ای ایران توانسته باشند به راه‌حلی برای برون‌رفت از برخی موارد اختلافی دست یافته باشند.
دیدگاه تان را بنویسید