بیم و امید برجام
سعید مرتضوی دستگیر و به زندان اوین منتقل شد
چیزی تا ضرب‌الاجل برجامی ترامپ باقی نمانده است. ضرب‌الاجلی که همه را به تکاپو واداشته. رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید قطعاً این‌بار از این «توافق بد» خارج می‌شود.
چیزی تا ضرب‌الاجل برجامی ترامپ باقی نمانده است. ضرب‌الاجلی که همه را به تکاپو واداشته. رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید قطعاً این‌بار از این «توافق بد» خارج می‌شود. اطرافیانش می‌گویند او برای خروج از برجام مردد شده، طرف‌های اروپایی به دنبال گفت‌وگو با رئیس‌جمهور آمریکا برای حفظ برجام‌اند و ایران می‌گوید برجام یک‌طرفه را قبول ندارد و اگر آمریکا خارج شود فعالیت هسته‌ای را با سرعت بیشتری از سر می‌گیرد.
دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ترامپ برای «اصلاح برجام»، لابی‌های سنگین با هدف حفظ توافق هسته‌ای تشدید شده است. در همین ارتباط، ۵۰۰ نماینده پارلمان‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان در نامه‌ای از اعضای کنگره آمریکا خواستند از توافق هسته‌ای حمایت کنند و مانع خروج واشنگتن از برجام شوند. در این نامه از برجام به‌عنوان یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای یاد کرده‌اند. این نمایندگان نوشته‌اند، برجام باعث شده بازرسی‌های بی‌سابقه‌ای در مورد برنامه هسته‌ای ایران اجرا شود و خطر مسابقه تسلیحات هسته‌ای به‌شدت کاهش یابد. این نامه می‌گوید از بین بردن برجام به منبع دیگری برای درگیری‌های ویرانگر در خاورمیانه و فراتر از این منطقه تبدیل می‌شود. این نامه در آستانه سفر امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، به آمریکا برای گفت‌وگو با دونالد ترامپ منتشر شده است. سفری که گویا قرار است 12 ماه می برگزار شود و در آن درباره حفظ توافق هسته‌ای گفت‌وگو کنند.
رفتن یا ماندن؟
اما آیا این تلاش‌ها به نتیجه می‌رسد؟ نماینده دولت آمریکا در زمینه خلع‌سلاح نسبت به نتیجه‌بخش بودن تلاش کشورهای اروپایی برای حفظ برجام ابراز خوش‌بینی کرده و گفته: ما در مورد حصول توافقی که مورد قبول رئیس‌جمهور باشد خوش‌بین هستیم. در مقابل رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفته اگر اروپایی‌ها ایرادهایی را که دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای گرفته است، برطرف نکنند، رئیس‌جمهوری آمریکا هیچ مشکلی برای خروج از این توافق نمی‌بیند. نشریه نیویورکر هم به نقل از مشاور امنیت ملی آمریکا نوشت: «احتمال آن بسیار زیاد است که رئیس‌جمهور ترامپ از توافق ایران خارج شود؛ اگر من بودم سه ماه قبل از آن خارج می‌شدم.» به گزارش فارس، یک دیپلمات ارشد اروپایی که خواسته نامش فاش نشود گفته بولتون هفته گذشته در تماس تلفنی با او، به فرانسه و آلمان هشدار داده که انتظار نداشته باشید با یک سفر به واشنگتن بتوانید رئیس‌جمهور ترامپ را از لغو توافق ایران منصرف کنید. اما در همین حال برخی از رسانه‌های آلمان اعلام کرده‌اند آلمان، فرانسه و بریتانیا در خطوط اساسی با آمریکا به توافقی دست یافته‌اند تا مانع خروج واشنگتن از برجام شوند.
ازسرگیری فعالیت‌ها
موضع ایران اما چیست؟ وزیر خارجه و عباس عراقچی معاون او در هفته گذشته به ترتیب راهی آمریکا و اروپا شده‌اند تا روند دیپلماسی به نفع برجام را تشدید بخشند. آن‌گونه که دنیای اقتصاد نوشته محمدجواد ظریف در نیویورک و هنگام شرکت در اجلاس عالی‌رتبه صلح پایدار تاکید کرد: ایران حتماً بر اساس منافعش عمل می‌کند، ایران در برجام و بیرون از برجام انتخاب‌های گسترده‌ای برای اقدام دارد و حتماً اقدامی که ایران خواهد کرد و واکنشی که جامعه بین‌المللی به حرکت آمریکا خواهد داشت، برای آمریکایی‌ها بسیار ناخوشایند است. همچنین ظریف به شبکه «سی‌بی‌اس» آمریکا گفته اگر مزایای توافق برای ایران شروع به از بین رفتن بکند، در آن صورت هیچ دلیلی برای باقی ماندن ایران در توافق باقی نمی‌ماند. همچنین او گفته یکی از گزینه‌های ایران در صورت خروج آمریکا از برجام «از سرگرفتن فعالیت‌های هسته‌ای با سرعتی بسیار بیشتر» است. رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در واکنش به برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر خروج احتمالی آمریکا از برجام با تاکید بر این مساله که امیدوار هستند چنین ضرورتی پیش نیاید، افزود: «هر زمان نظام تصمیم بگیرد، مانند یک ارتش آماده حرکت هستیم، ما به گونه‌ای آماده هستیم که طرف مقابل حیرت‌زده خواهد شد.»
همچنین علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، گفت: «جمهوری اسلامی ایران حتماً اقدامات تعجب‌برانگیزی را در برابر طرف مقابل در صورت خروج از برجام در دستور کار دارد.» آن‌گونه که ایسنا خبر داده شمخانی گفته: «متاسفانه از روز آغاز اجرای تعهدات طرف مقابل به اشکال مختلف کارشکنی انجام داده است. البته بر اساس معاهده ان‌پی‌تی کشورهای متعارف این حق را دارند که اگر احساس کنند منافع ملی‌شان در گرو ادامه وضعیت نیست، می‌توانند به راحتی از آن خارج شوند و این گزینه محتمل جمهوری اسلامی ایران است.»
مرتضوی را گیر آوردند
سعید مرتضوی بازداشت شد. این خبری بود که هفته گذشته پس از یکی دوباری تایید و تکذیب، بالاخره روی خروجی تمام خبرگزاری‌های رسمی کشور رفت. شرق در شرح این ماجرا نوشت: بالاخره بعد از 51 روز از صدور حکم جلب، گیرش آوردند. سعید مرتضوی؛ محکوم پرونده جنایت کهریزک، قاضی و دادستان سابق تهران در «مازندران» دستگیر و به زندان اوین «تهران» منتقل شد. رئیس کل دادگستری استان مازندران درباره جزئیات دستگیری قاضی مرتضوی به ایسنا گفت: محکوم خانه‌ای به اتفاق یکی از بستگان در منطقه سرخرود مازندران اجاره کرده بود که با نیابت از مرجع اجرای احکام تهران دستگیر و تحت‌الحفظ به مرجع قضایی در تهران اعزام شد. دادسرای عمومی و انقلاب اسلامی تهران هم اعلام کرد مرتضوی به زندان اوین تحویل داده شده است. رسانه‌ها خبر داده‌اند که او برای گذراندن دوران محکومیتش به بند 241 انتقال داده شده است.
تغییر چهره مرتضوی
شرق در گزارشی مفصل با شاهدان عینی دستگیری مرتضوی در روستای سرخرود گفت‌وگو کرده و از اجاره خانه‌ای در سرخرود خبر داده. یکی از همسایگان گفته فردی (مرتضوی) به همراه پدر و مادرش این خانه را اجاره کردند. اما کل مدت روز هیچ صدایی از خانه نمی‌آمده و همه رفت و آمدها و حرف زدن‌ها از دو شب به بعد بوده. همچنین یکی از شاهدان گفته هنگام دستگیری مرتضوی حکم را پاره کرده و با مقاومت سعی داشت با کسانی تماس بگیرد که او را با دستبند بردند. به روایت ساکن محلی، آقای مرتضوی در زمان دستگیری تغییر چهره داده بود و ریش و سبیل نداشته؛ او همچنین عینک خود را برداشته بود. جماران هم از هم‌بندی‌های مرتضوی در اوین خبر داده و نوشت: سعید مرتضوی، اولین شب زندان را در بند ۲۴۱ اوین متعلق به حفاظت اطلاعات قوه قضائیه سپری کرده است. بابک زنجانی، اسفندیار رحیم‌مشایی و حمید بقایی از جمله معروف‌ترین زندانی‌های این بند هستند.
سرنوشت نامعلوم تلگرام
چند هفته‌ای است که اخبار تلگرام در صدر است. برخی از فیلتر شدن قریب‌الوقوع آن خبر می‌دهند و می‌گویند ظرف دو سه هفته آینده این پیام‌رسان فیلتر می‌شود و برخی از جمله رئیس‌جمهور می‌گوید فیلتری در کار نیست و در مقابل این تصمیم مقاومت می‌کنند. نماینده مردم قم یکی از طرفداران اصلی فیلترینگ است. او در گفت‌وگویی با تسنیم اعلام کرده بود عزم جدی نظام است که به زودی تلگرام کاملاً فیلتر شود و طی چند هفته آینده مطمئناً این اتفاق می‌افتد. اما حسن روحانی در اینستاگرامش نوشت: «رفع انحصار و کمک به تقویت پیام‌رسان‌های داخلی به معنای محدودسازی سایر شبکه‌های اجتماعی نیست. مردم حق انتخاب دارند و می‌توانند توامان در شبکه‌های مختلف اجتماعی فعالیت داشته باشند. دولت دوازدهم از فضای مجازی و امکان دسترسی به برقراری ارتباط مردم حراست خواهد کرد.» بعد از این گفته روحانی بود که سخنگوی دولت دوازدهم هم عنوان کرد استفاده از پیام‌رسان خارجی حق شهروندی است. به گزارش ایسنا نوبخت گفته: موضع دولت در خصوص فضای مجازی و استفاده از پیام‌رسان‌ها کاملاً مشخص است. دولت به آزادی دسترسی به اطلاعات در این فضا هرچند که باید قوانینی هم رعایت شود، اعتقاد دارد، اما اینکه رقابت میان اپلیکیشن‌های داخلی و خارجی وجود داشته باشد و اینکه دولت برای تقویت پیام‌رسان‌های داخلی گام‌های حمایتی برداشت لازم بود؛ اما دولت از سوی دیگر موضعش در برابر فیلترینگ هم مشخص است و موافق نیست که از طریق فیلترینگ استفاده از پیام‌رسان‌ها محدود شود. اگر شهروندی بخواهد از پیام‌رسان خارجی استفاده کند، جزو حقوق شهروندی اوست.
خودتان کوچ کنید
هر لحظه امکان فیلتر تلگرام وجود دارد. این خبری است که دبیر شورای عالی مجازی تلویحاً عنوان کرده و به خبرگزاری صدا و سیما گفته: فعلاً هیچ زمانی برای فیلترینگ مشخص نشده است. ما از مسدود کردن استقبال نمی‌کنیم، اما خواهان آن هستیم که مردم خودشان از تلگرام کوچ کنند. تشویق به کوچ مردم از تلگرام هنوز جواب نداده اما دولتی‌ها خواسته و ناخواسته از تلگرام رفته‌اند. برخی از مقامات در کانال تلگرامی خود اعلام کردند که به پیام‌رسان‌های داخلی می‌روند و در بخشنامه‌هایی استفاده نهادها و ارگان‌های دولتی از تلگرام ممنوع شد. آن‌گونه که فیروزآبادی گفته قرار بوده تا چهارشنبه هفته گذشته، همه ادارات دولتی از فضای تلگرام بروند. بعد هم تمرکز روی کوچ بخش‌های غیردولتی و کسب‌وکارهاست. برای این کار هم بخشنامه‌های متعددی صادر شده و جلسات متعددی با بخش خصوصی برگزار شده است. یک دغدغه البته دغدغه آینده کسب‌وکارهایی است که در تلگرام هستند. فیروزآبادی گفته برای حفظ نام و نشان تجاری کسب‌وکارها در پیام‌رسان‌های داخلی هم برنامه‌ریزی‌هایی داشتیم و با هماهنگی‌های انجام‌شده نام حدود ۲۲ هزار کسب‌وکار را که کد «شامک» از وزارت ارشاد اخذ کرده بودند در پیام‌رسان‌های داخلی حفظ کرده‌ایم و دامنه آنها را تا زمانی که به‌صورت فعال استفاده کنند برای آنها نگه می‌داریم.
پرونده اسیدپاشی اصفهان باز است
دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی درباره تدوین قانون بازدارنده در خصوص مبارزه با اسیدپاشی گفت: متاسفانه موارد اسیدپاشی در حال تکرار است. ما درصدد هستیم با همفکری و تعامل با نمایندگان خانم مجلس شورای اسلامی یک قانون جامع و کامل را به وجود بیاوریم. آن‌طور که ایلنا گزارش داده، شهیندخت مولاوردی درباره اینکه آیا نهاد حقوق شهروندی قصد دارد در تدوین قانون بازدارنده در خصوص اسیدپاشی ورود کند تا دیگر شاهد حوادثی مانند تبریز و اصفهان نباشیم، گفت: پرونده اسیدپاشی‌های اصفهان همچنان باز است، اطلاع نداریم که مقصر و عاملان اسیدپاشی بالاخره پیدا شده‌اند یا خیر. تکرار موارد اسیدپاشی نشان می‌دهد که قوانین موجود ناکارآمد است. در لایحه تامین امنیت ما سعی کرده بودیم تمام ابعاد موضوع را در نظر بگیریم و باید ببینیم در معاونت حقوقی قوه قضائیه در عمل چه اتفاقی افتاده است. نمایندگان خانم در مجلس شورای اسلامی هم طرحی را در دستور کار دارند که در حال همفکری و تعامل هستیم تا کمک کنیم قانون جامعی از کار دربیاید.
