بازار، گوش به زنگ آمار

در روزهای گذشته جدیدترین گزارش از وضعیت اشتغال در آمریکا (مربوط به ماه دسامبر یعنی ماه گذشته میلادی) منتشر شد. برخی از آمارهای مندرج در این گزارش با فاصله بسیار زیادی، از بدبینانه‌ترین پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته نیز پایین‌تر بود. به عنوان مثال، ایجاد اشتغال در اقتصاد آمریکا در ماه دسامبر، به میزان 74 هزار شغل گزارش شد، حال آنکه بدبینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها از سطح 150 هزار تایی ایجاد اشتغال در این ماه سخن می‌گفتند. متوسط ایجاد شغل در اقتصاد آمریکا در سال گذشته میلادی، در حدود 180 هزار شغل بوده است. اهمیت این آمارها که در نخستین روزهای سال جدید میلادی (2014) اعلام شد، بیشتر در این بود که به فاصله‌ای تقریباً کمتر از یک ماه از آخرین جلسه و تصمیم مهم فدرال‌رزرو (بانک مرکزی و سیاستگذار پولی آمریکا) منتشر می‌شد. فدرال‌رزرو در این جلسه اعلام کرده بود که پس از رصد چند ماهه اوضاع اقتصادی آمریکا و مشاهده آمارهای مثبت از «اشتغال»، رشد اقتصادی و بازدهی بازارهای سهام، به این نتیجه رسیده که اقتصاد آمریکا ثبات خود را بازیافته و سیاست تسهیل مقداری (QE) را به تدریج متوقف خواهد کرد. سیاست تسهیل مقداری، یکی از سیاست‌های انبساطی بود که بعد از شروع بحران مالی در سال 2008، فدرال‌رزرو برای خروج از بحران اقتصادی در آمریکا در پیش گرفته بود. البته پیش از اجرای سیاست تسهیل مقداری، فدرال‌رزرو یک سیاست انبساطی دیگر یعنی کاهش نرخ‌های بهره و نزدیک کردن آنان به صفر را نیز امتحان کرده بود. ولی به دلیل بی‌نتیجه بودن این سیاست، فدرال‌رزرو طرح QE را که با تزریق مستقیم نقدینگی به اقتصاد (با خرید اوراق قرضه دولتی) همراه بود، به اجرا گذاشت. به عنوان مثال در سال گذشته میلادی که چهارمین دور تسهیل مقداری به اجرا گذاشته می‌شد، به صورت ماهانه 85 میلیارد دلار از سوی فدرال‌رزرو به اقتصاد آمریکا تزریق می‌شد. اجرای این سیاست‌های انبساطی اما مطابق انتظار، با کاهش ارزش نسبی دلار در برابر ارزهای دیگر و به ویژه در برابر طلا همراه بود.
اما با پایان سال 2013 فدرال‌رزرو اعلام کرد بسیاری از نتایج سیاستی مورد نظر خود را به دست آورده و تسهیل مقداری را متوقف خواهد کرد. به عنوان مثال نرخ بیکاری از نرخ بالای 10 درصد در اوج بحران تا زیر هفت درصد در ماه‌های اخیر کاهش یافت و رشد اقتصادی سه‌ماهه سوم سال گذشته نیز، چهار درصد اعلام شد که بیشترین رشد آمریکا در پنج سال اخیر بود. به این ترتیب و در نخستین اقدام، میزان QE از 85 میلیارد دلار به 75 میلیارد دلار کاهش یافت و مطابق اظهارات مسوولان پولی آمریکا، مقرر شده بود که تا شش جلسه بعدی فدرال‌رزرو، هر جلسه 10 میلیارد دلار دیگر از میزان QE کاسته شده و سپس به طور کامل متوقف شود.
اعلام کاهش سیاست تسهیل مقداری مشابه شوکی بود که به بازار طلا وارد شد و در مدت کوتاهی، بهای هر اونس طلا از سطوح 1400 دلاری به محدوده 1200 دلاری تنزل کرد. این در حالی بود که انتظار تحلیلگران این بود که با متوقف شدن سیاست‌های انبساطی و تقویت بیشتر دلار، میزان طلا کاهش بیشتری نیز پیدا کند و به کمتر از هزار دلار نیز برسد. اما آمار جدید بازار کار، همانند شوکی به تحلیلگران و بازارها وارد شد و بدبین‌ترین افراد نیز از رقم اعلام‌شده از ایجاد شغل ماه دسامبر، اظهار شگفتی کردند. بازار طلا نیز که چشم‌انداز طرح فدرال‌رزرو برای کاهش QE را مبهم دید، به این گزارش با افزایش 30 دلاری واکنش نشان داد. اکنون بازارهای جهانی چشم‌انتظار انتشار دیگر آمارهای اقتصادی آمریکا و گزارش‌های اشتغال ماه‌های بعد از دسامبر است، آمارهایی که جهت‌دهی سیاست‌های اقتصادی و در نتیجه، سمت‌وسوی بازارها را روشن خواهد کرد.