پادزهر رکود

آمارهای رسمی بخش‌های مختلف گویی حرف مشترکی دارند. از یک سو در بخش صنعت کشور، آخرین محاسبات مرکز آمار ایران حاکی از رشد منفی دودرصدی شاخص تولید بخش صنعت در بهار سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. از دیگر‌سو، در بخش معدن هم طبق اعلام مرکز آمار ایران شاخص مقدار تولید بخش معدن در فصل بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل 6 /0 درصد کاهش یافته است. این وضعیت در بخش‌های مهم دیگری چون خودرو و مسکن هم به چشم می‌خورد. در بخش خودرو، بر اساس آمار اعلام‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در شش ماه نخست امسال 501 هزار انواع خودرو تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 8 /3 درصد کاهش داشته است.
در بخش بازار مسکن هم طبق آخرین محاسبات بانک مرکزی، قیمت مسکن در شهر تهران در شهریورماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو درصد و میزان معاملات مسکن هم در این مدت 5 /15 درصد کاهش داشته است. در بازار سهام هم آخرین آمار فصلی نشان می‌دهد شاخص بورس در تابستان نسبت به بهار امسال حدود دو درصد افت داشته است. اما علت این رکودزدگی بخش‌های مختلف اقتصادی کشور چیست؟ آیا تنها نبود تقاضا در بازارها موجب این رکود شده است؟ ادعایی که برخی از مقامات این بخش‌ها مانند معاون اکتشافات معدنی سازمان زمین‌شناسی عنوان می‌کنند. او درباره دلایل کاهش صدور گواهی کشف در بخش معدن به اقتصادنیوز گفته است: «بخشی از افت صدور مجوز کشف به میزان عرضه و تقاضا برمی‌گردد که اخیراً از رکود حاکم‌شده تاثیر پذیرفته است.» یا بهنام عزیززاده، دبیر انجمن تولیدکنندگان کاشی و سرامیک به ایسنا گفته است: «به دلیل تولید بیش از تقاضا و اشباع بازار، کاشی و سرامیک همچنان در انبارها مانده و دپو شده‌اند.» با این حال در بخشی دیگر مانند مسکن به نظر می‌رسد وضعیت چندان مشابه بخش‌های دیگر نیست.
در این بخش به گفته علی چگینی، مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی سالانه بیش از یک میلیون واحد مسکونی نیاز است که این حجم از نیاز تا 11 سال آینده تداوم خواهد داشت. به هر ترتیب ریشه این مشکلات هر چه که باشد پیام همه آنها سیطره رکود بر اقتصاد ایران است. رکودی که دیگر شاید بیش از هر مساله‌ای دغدغه روز مقامات ارشد دولتی شده است. یک روز برای حل آن چهار وزیر دفاع، صنعت، اقتصاد و کار به رئیس‌جمهور نامه می‌نویسند و روز دیگر رئیس‌جمهور در یک سخنرانی عمومی از کار ویژه کابینه‌اش برای حل آن سخن می‌گوید. حسن روحانی هجدهم شهریورماه امسال در همایش سیاست‌های صنعتی و تجاری با بیان اینکه از ابتدای تابستان تیم اقتصادی دولت را در چند جلسه فراخواندم، گفت: گزارش‌ها به ما نشان می‌داد که در سه‌ماهه نخست امسال به دلیل کاهش قیمت نفت و تاخیر در اجرای توافق ممکن است در ادامه راه در رونق اقتصادی با مشکلات زیادی مواجه شویم. بر همین اساس از تیم اقتصادی خواستم که یک بسته سیاست جدیدی برای رونق اقتصادی در شش‌ماهه دوم امسال تهیه کند. روحانی خاطرنشان کرد: این اقدام از سوی دولت انجام گرفته و در دو هفته گذشته جلسات مداومی برای نهایی کردن این بسته سیاستی تشکیل شده است. در روزهای آینده تیم اقتصادی نیز جزییات این طرح را به اطلاع مردم می‌رساند. اما برای آنکه این بسته ضدرکودی نتیجه‌بخش باشد دولت باید چه مواردی را در این بسته در نظر بگیرد؟ و در کنار این بسته چه سیاست‌های مکملی باید اجرا شود؟