آقای سفیر

وزارت خارجه برای پیشبرد اهداف سیاسی کشور و حفظ و تامین منافع ملی کشور از ابزارها و امکانات مختلفی استفاده می‌کند. از جمله این ابزارها که بسیار حائز اهمیت و تعیین‌کننده است سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج کشور است؛ حال چه سفارتخانه‌هایی که در امر توسعه و گسترش روابط دوجانبه حرکت می‌کنند و چه سفارتخانه‌هایی که در برخی کشورها عهده‌دار وظایف بین‌المللی برای جمهوری اسلامی ایران هستند. بی‌جهت نیست که فرضاً دکتر فاطمی، وزیر خارجه مرحوم دکتر مصدق اعلام کرده بود قوی‌ترین سفرا را به کشورهای همسایه اعزام خواهد کرد و نه به کشورهای اروپایی و دیگر کشورها. این مشی و نگرش دولت مصدق در خصوص استفاده از دیپلمات‌هایش در کشورهای مختلف بود.

لذا این‌طور می‌توان نتیجه گرفت که یکی از اهرم‌های جدی وزارت خارجه برای توسعه روابط با سایر کشورها و تحقق اهداف سیاسی جمهوری اسلامی ایران، سفارتخانه‌ها هستند. همچنین استفاده از کادرهای کارآمد و باتجربه مهم‌ترین نقطه ثقل سفارتخانه‌ها در خارج از کشور محسوب می‌شوند.

در عصر حاضر با بودن اینترنت، گرفتن اطلاعات از نقاط مختلف دنیا دیگر در قالب گزارش‌نویسی تعریف نمی‌شود. کافی است تنها به یک کامپیوتر دسترسی داشته باشیم تا اطلاعات لازم را کسب کنیم. در حال حاضر کمبود و خلاء اطلاعات به معنا و مفهوم گذشته وجود ندارد. شاید بیش از 95 درصد اطلاعات موجود در دنیا، کشف و آشکار است.

لذا وظایف دیپلمات‌ها در خارج از کشور این نیست که اطلاعات را به کشور مادر ارسال کنند بلکه مهم‌ترین وظیفه دیپلمات‌ها، تحلیل دقیق دادن از کشور، تجزیه‌وتحلیل اوضاع و پیش‌بینی آینده روابط دو کشور و تحولات است. کشورهایی که چنین دیپلمات‌هایی داشته باشند طبیعی است که از حوادث و اتفاقات عقب نمی‌افتند و با درک درست از شرایط پیش می‌روند. در کنار این مساله، دیگر وظیفه دیپلمات‌ها لابی‌سازی و ایجاد یک رابطه عمیق با نهادهای قدرت و نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز در کشورهای مختلف است. در این خصوص سازمان ملل و نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در نیویورک یکی از مهم‌ترین و بلاتردید جزء یکی از پنج نمایندگی مهم ایران در خارج از کشور است. روشن است این نمایندگی با این اهمیت چه جایگاهی در روابط سیاست خارجی ایران و وزارت خارجه دارد. متاسفانه برای یک مدت طولانی کرسی نفر اول سفارت در نیویورک خالی مانده بود.

البته شایان ‌ذکر است که ایران در نیویورک چند سفیر دارد نه یک سفیر ولی در هر حال مسوولیت نفر اول ایران در نیویورک چند ماه خالی مانده بود. به اعتقاد من امکان داشت که با تدبیر بیشتر اجازه ندهیم چنین اتفاقی بیفتد و این زمان طولانی کرسی ایران از مسوول اصلی خالی بماند. به هر حال این مساله دیگر گذشته است و شاید نیازی نباشد که به این موضوع بپردازیم که چطور این‌طور شد ولی قطعاً امکانش بود که این اتفاقات نیفتد. وقتی سفارتی با این اهمیت از دیپلمات ارشد خود محروم می‌شود طبیعی است که نقصان و خلل در کار به وجود می‌آید. اما نکته مثبت این مساله این است که فردی برای سفارت ایران در سازمان ملل انتخاب شده است که هم سابقه کار در نمایندگی‌های دوجانبه را دارد یعنی در کشورهایی مانند استرالیا و سوئیس سفیر بوده و هم سابقه کار در عرصه‌های بین‌المللی را. آقای غلامعلی خوشرو هم موضوعات دوجانبه را به درستی درک می‌کنند و هم سابقه کار در عرصه‌های بین‌المللی دارد. در عین حال او هم در نیویورک خدمت کرده، هم معاون بین‌الملل وزارت خارجه بوده و لذا از یک پیشینه قوی دوجانبه و چندجانبه برخوردار است.

انتخاب ایشان را باید به فال نیک گرفت و به نظر من انتخاب دکتر خوشرو انتخاب بسیار خوب و موجهی است. از سوی دیگر با توجه به حوزه کار او در حوزه معاونت بین‌الملل و حضورشان در نیویورک و بالطبع شناخت‌شان از محل ماموریت، انتظار می‌رود ما در عرصه‌های بین‌المللی و در نیویورک بتوانیم شاهد جهش و اقدامات مثبتی باشیم. یادمان نرود که تنها وظیفه و ماموریت ایران در نمایندگی‌مان در نیویورک در حیطه روابط بین‌الملل، موضوع قطعنامه‌ها، موضوع سازمان ملل، موضوع مجمع عمومی، موضوع شورای امنیت و نهادهای وابسته به سازمان ملل نیست بلکه بخشی از کار و فعالیت نمایندگی ایران در نیویورک به این مسائل مربوط می‌شود و بخش دیگر این وظایف ایجاد لابی در نهادهای قدرت در آمریکاست؛ وظیفه‌ای که به اندازه بخش نخست بااهمیت است. ایجاد لابی به این معنا نیست که نماینده ایران ضرورتاً به دنبال ایجاد رابطه با آمریکا باشد زیرا موضوع رابطه جمهوری اسلامی ایران با آمریکا در دستور کار نظام قرار ندارد. اما اینکه فضای افکار عمومی در آمریکا نسبت به ایران مطابق با واقعیت شود، ارگان‌های مختلف در آمریکا از حالت تخاصم و تهدید روزمره نسبت به جمهوری اسلامی کم کنند و به سمت واقع‌بینی و واقع‌گرایی پیش روند، گفت‌وگو با برخی از نمایندگان و ایجاد لابی با هماهنگی مرکز، ایجاد رابطه قوی با رسانه‌ها که نقش بسیار مهمی در آمریکا دارند اعم از رسانه‌های نوشتاری یا رسانه‌های گفتاری و تصویری، حضور در مراکز و مجامع علمی مانند دانشگاه‌ها و شرکت در سمینارها و گفت‌وگوی جدی با گروه‌های فکر که تاثیرگذار و سیاست‌ساز هستند موضوعات و ابعاد دیگری است که حتماً باید در دستور کار قرار بگیرد.

البته مجموعه‌ای از کارهای دیگر نیز وجود دارند که باید با هدف تلطیف فضای عمومی در آمریکا صورت گیرد. این روزها شاهد هستیم که رژیم صهیونیستی و برخی دیگر از کشورهای حوزه خلیج فارس درصدد هستند تا آب را گل‌آلود کنند.

بر این اساس در این زمان که هنوز چند ماهی تا نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک باقی ‌مانده، انتخاب و اعزام سفیر امر مبارکی خواهد بود و فرصتی است تا بتوانیم در اجلاس سالیانه سازمان ملل قدم‌های جدی برداریم. فراموش نکنیم در آمریکا، لابی‌های پشت پرده از عوامل موثر سیاست‌سازی هستند. یعنی هرچقدر بتوان با این عوامل پشت پرده در ارتباط بود و آنها را نسبت به واقعیات توجیه کرد حتماً سیاست‌های خصمانه و دشمنی آمریکا اگر نگوییم به کل برطرف می‌شود که نمی‌شود، اما تا حد زیادی تقلیل می‌یابد. لذا به عقیده من حضور دکتر خوشرو با سوابق درخشانش می‌تواند در این جهت کمک کار و سودمند باشد.

در نهایت طبیعی است که حضور سفیر قوی در سازمان ملل و تماس و ارتباط مستمر با نمایندگان سایر کشورها به خصوص 1+5 در نیویورک می‌تواند زمینه‌سازی کند و اطلاعات لازم را بدهد تا تصمیم‌های مثبت و بهتری در جهت منافع ایران گرفته شود.

این واقعیت را باید در نظر گرفت که کشورهای دنیا، قوی‌ترین و موثرترین سفیرشان را به نیویورک اعزام می‌کنند و سفیر انتخابی‌شان کسی است که اعتماد بالایی نسبت به او داشته باشند. همچنین در دیگر کشورها شخصی را انتخاب می‌کنند که به مراکز قدرت در کشورهایشان دسترسی داشته باشند.

لذا حضور سفیر ایران در سازمان ملل و تماس و ارتباط دائم با سفرای دیگر کشورها و به خصوص سفرای کشورهای عضو گروه 1+5 حتماً می‌تواند منجر به تسهیل مذاکرات، روان‌تر کردن گفت‌وگوها و توجه دادن کشورهای 1+5 به نگرانی‌ها و خطوط قرمز ایران باشد. همچنین پی بردن به علایق و نگرانی‌های مشترک میان ایران و این کشورها حتماً می‌تواند در این زمینه سودمند باشد. حتی اگر در چند ماه گذشته فرصت حضور نماینده ایران در سازمان ملل را از دست نمی‌دادیم شاید در مذاکرات هسته‌ای بهتر از وضعیت موجود ظاهر می‌شدیم.